#31 - Nood leert helpen. Met Martha Zonneveld en Marieke Meiring

#52 - Afgunst en zelfliefde. Met Rob Compaijen en Wilco de Vries

Afgunst, geen emotie waarover je op een verjaardag makkelijk in gesprek gaat. Veel mensen zijn wel eens afgunstig, maar het is ook een emotie waar we ons voor schamen. Interessant om er eens van een afstandje naar te kijken. Wat is het eigenlijk voor emotie? Wat is het verschil tussen jaloezie en afgunst? Is afgunst altijd slecht of kan het ook motiveren om jezelf te ‘verbeteren’? En: hoe kom je er vanaf? In deze aflevering een gesprek met filosoof Rob Compaijen en theoloog Wilco de Vries. Ro...

#51 - Liturgie en spiritualiteit. Met Klaas Touwen en Ineke Cornet

Wat is de spirituele kracht van liturgie? En waar is die te ontdekken? Enerzijds is er een trend te zien waarbij de traditionele vormen van de katholieke of anglicaanse liturgie sterkte aantrekkingskracht blijkt te hebben op protestanten, maar ook op mensen die niet meer gewend zijn om naar de kerk te gaan. Anderzijds is er ook de sterke neiging om te experimenteren met liturgie, daar nieuwe wegen in te zoeken en ruimte te zoeken voor 'spontaniteit'.Liturgie staat centraal in het gesprek tuss...

#50 - Duurzaam denken en doen. Met Mirella Klomp en Lydia van Maurik

“Fascinerend dat mensen banger lijken te zijn voor de oplossing dan voor het probleem” zegt Lydia van Maurik, duurzaamheidsmedewerker bij de PKN in dit gesprek, dat zij en hoogleraar Praktische Theologie Mirella Klomp in deze aflevering voeren onder leiding van Koos Tamminga. Op tafel ligt het net verschenen rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau en de Protestantse Theologische Universiteit over duurzaam denken en doen. Mirella Klomp is één van de auteurs van het rapport en vertelt in d...

#49 - Weg met de preek? Over jongeren in de kerk. Met Nelleke Plomp en Janine Petersen

Vaak zitten er maar weinig jongeren in de kerkbanken, het spreekt hen niet aan. Tegelijk verlangen ze wel naar preken en verhalen die raken aan hun leven en hoop geven.Moet de preek in de prullenbak? Of is het een enorme kans om het evangelie met hen te delen? Hoe doe je dat dan op een manier die jongeren aanspreekt? Wat vraagt dat van een voorganger, van een jongere en van de hele kerkgemeenschap?Een urgent thema waarover we in gesprek gaan met Nelleke Plomp en Janine Petersen. Nelleke werkt...

#48 - De toekomst van het kerkgebouw. Met Elza Kuyk en Henk de Roest

Veel kerkgemeenschappen zijn of worden in deze tijd gedwongen om na te denken over het gebruik van hun kerkgebouw. Hoe onderhoud je met een krimpende gemeente een prachtig historisch gebouw? Wat moet er bij een fusie van gemeenten gebeuren met de gebouwen die ‘over’ zijn? Als je het gebouw gaat delen met andere gebruikers of huurders, wat kan er dan wel en wat (liever) niet?Veelal gaat dat soort nadenken, gaan die gesprekken, gepaard met pijn. Want de opties zijn vaak: meervoudig gebruik, her...

#47 - Hoe zijn geloof en grond verbonden? Met Mirella Klomp en David Onnekink

Hoe zijn we als mensen verbonden met de aarde waarop we leven? Vandaag de dag hebben we te maken met grote vraagstukken die direct raken aan of voortkomen uit onze omgang met grond. Bijvoorbeeld als het gaat om voedselproductie, vervoer, consumptie, klimaatverandering… Tussen het theologisch denken over zulke vraagstukken en de keuzes die christenen maken in de praktijk, wordt vaak een kloof zichtbaar. Gasten zijn in deze aflevering Mirella Klomp en David Onnekink, die er in hun onderzoekspro...

#46 - De kinderdoop: leven vieren of zonde wassen? Met Jos Colijn en Paul Waterval

Dopen. Het wordt wereldwijd en al eeuwenlang in kerken gedaan. De handelingen en woorden die tijdens die doop worden gebruikt, zijn in die tijd weinig veranderd. Toch verschuift de betekenis die mensen er, op verschillende plekken en tijden aan geven wel. Daarover vertellen Jos Colijn en Paul Waterval in deze aflevering. We kijken naar de geschiedenis van de kinderdoop, de verschillende overtuigingen die er bestaan over de betekenis ervan, en hoe mensen de doop vandaag de dag ervaren.Jos Coli...

#45 - Open en onbevangen in gesprek met moslims. Met Benno van den Toren en Cees Rentier

Hoe gaan overtuigd zijn en openheid samen in gesprek met mensen die anders of niet geloven? Zodra de waarheidsvraag op tafel komt, word je toch al snel gezien als fundamentalist (te overtuigd) of als relativist (te open). In dit gesprek over interreligieuze ontmoetingen zit Koos aan tafel met Benno van den Toren, hoogleraar interculturele theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit en Cees Rentier, predikant-directeur van Stichting Evangelie en Moslims. Een gesprek over waarheid e...

#44 - Verlangen naar rust. Met Bert de Leede en Joël van Aalderen

Meer dan ooit zijn we op zoek naar rust en stilte. Retraites, kloosterweekenden, meditatie, stiltetrainingen, mindfulness etc. zijn ongekend populair. Hoe is dat te duiden? Wat is er vanuit theologie over te zeggen? Hoe kun je vanuit de christelijke traditie zinnig met deze trend bezig zijn?Veel in de christelijke benadering van stilte en rust lijkt ook gepsychologiseerd - het is 'heilzaam' in de zin van welzijn en (mentale) gezondheid of het gaat in allerlei retraites en stiltetrainingen ove...

#43 - Geloof in beweging, over de toekomst van de kerk. Met Johan ter Beek en Marijn Vlasblom

Wie om zich heen kijkt ziet dat alles in beweging is, van het klimaat tot de wereldpolitiek. 2024 lijkt een spannend jaar te worden vol met veranderingen en vraagtekens op de horizon. Hoe ziet de toekomst van de kerk er uit in deze tijd en wat zijn onze goede voornemens voor dit nieuwe kerkelijke jaar?We gaan daarover, en meer, in gesprek met Johan ter Beek en Marijn Vlasblom. Johan is innovatieexpert bij de Protestantse Kerk in Nederland en Marijn denkt als voorganger en docent aan het Bapti...

#42 - Hoe twee kerken elkaar verder brengen. Met Bettelies Westerbeek en Martine van Ommeren

Het is bijna kerst, we vieren dat God klein, kwetsbaar en arm werd. Hoe krijgt dat goede nieuws vorm in Geloven in Moerwijk, de armste wijk van Den Haag? En hoe in Kruispunt, een vinexwijkgemeente in Vathorst. Twee heel verschillende kerken, die toch werken vanuit een gezamenlijke missie. Wat brengen zij elkaar?In deze aflevering gaat Koos in gesprek met Bettelies Westerbeek (buurtpastor bij huis-tuin-en-keuken-kerk Geloven in Moerwijk) en Martine van Ommeren (diaconaal bestuurslid bij Kruisp...

#41 - Tekst achter de tekst: een gesprek over de Bijbel met Matthijs de Jong en Jan Krans-Plaisier

De Bijbel die bij veel mensen in de boekenkast staat, zo weten de meeste trouwe lezers wel, is een vertaling van oeroude Hebreeuwse en Griekse teksten. Dat is echter maar het begin, want zo vanzelfsprekend is die ‘grondtekst’ helemaal niet. We spreken over de fascinerende en verborgen wereld van manuscripten, tekstkritiek en vertaalproblemen met Matthijs de Jong, Hoofd vertaler en Bijbelwetenschap bij het NBG en bijzonder hoogleraar aan de VU, en Jan Krans-Plaisier, universitair docent Nieuwe Testament aan de PThU en expert op het gebied van tekstkritiek.Een diepgaand gesprek over alles rondom de tekst in de Bijbel. Hoort het lange einde van Markus wel thuis in de Bijbel? Hoe betrouwbaar zijn de manuscripten? En wat maakt het eigenlijk uit voor de gewone lezer?

#40 - Jezus en de parabels. Met Eric Ottenheijm en Martijn Stoutjesdijk

Storytelling. Een kunstvorm die niet langer alleen omarmt wordt door kunstenaars en sprekers, maar ook in het bedrijfsleven zijn ingang gevonden heeft. Want met een verhaal bereik je zoveel meer dan met feiten en cijfers. Ook Jezus maakte veel gebruik van verhalen. En in het bijzonder van gelijkenissen, parabels. Kleine verhalen die een diepere betekenis over willen brengen. Jezus sloot hiermee aan bij een levendige (mondelinge) traditie in met name Galilea, waar in verhalen weer aansluiting werd gezocht bij de Oud Testamentische profeten.In deze aflevering over parabels gaat Koos in gesprek met Eric Ottenheijm (Universiteit Utrecht) en Martijn Stoutjesdijk (PThU). Ze schreven een boek over parabels (Parabels, Het onderricht van Jezus en de rabbijnen, 2021) En binnenkort verschijnt een tweede deel met parabels; van Jezus en vele anderen. Wat zijn volgens hen de ingrediënten van een goed verhaal?

#39 - Kerk zonder dominee? Een gesprek over ambt met Henk van den Bosch en Robert Stigter

Een eerlijk gesprek tussen, jawel, drie dominees over de waarde van ambt. Wat maakt het nou zo bijzonder om predikant te zijn en hoe helpt het ambt daarbij? Draagt de predikant het ambt of wordt de predikant toch vooral door het ambt gedragen?De krimpende en steeds maar weer vernieuwende kerk heeft met dit stoffige begrip 'ambt' goud in handen, tegelijkertijd moet het ook telkens weer geactualiseerd worden. Hoe gaat dat en hoe zit dat met het ambt van alle gelovigen? Daarover spreken we met Robert Stigter en Henk van den Bosch. Robert Stigter, predikant en synodelid van de PKN, is nauw betrokken als lid bij de werkgroep Ambtsvisie. En Henk van den Bosch is interim-predikant en docent aan de PThU, waar hij de vorming en nascholing van predikanten verzorgt.

#38 - Polarisatie: hoe overbruggen we de kloof? Met Pieter Vos en Tom de Haan

Stikstof, het klimaat, Israel, zomaar een aantal thema's die vandaag voor verhitte discussies zorgen waarin deelnemers elkaar niet meer bereiken maar zich steeds meer op hun eigen stelling terug trekken. Een wij-versus-zij een houding die niet helpt om verschillen tussen mensen te overbruggen en samen verder te komen. Tom de Haan is stadspredikant in Haarlem. Hij ziet het als zijn taak om verschillende groepen met elkaar te laten praten en heeft daarom tijdens corona bijeenkomsten georganiseerd. Pieter Vos is hoogleraar Ethiek aan de PthU en redacteur van het onlangs verschenen boek The Calling of the Church in Times of Polarization | Brill.  Samen verkennen ze in dit gesprek waarin polarisatie verschilt van een 'gewoon’ conflict? En waarom het zo moeilijk is met elkaar te blijven praten in een tijd waarin algoritmes bepalen wat je te zien krijgt op sociale media. Ook gaan ze in op de vraag wat de rol is van theologie en de kerk.  Beiden pleiten ervoor om te kijken naar de oorzaken van polarisatie en dat is vaak wantrouwen en gebrek aan erkenning. Om met elkaar in gesprek te gaan is er allereerst herstel van vertrouwen nodig. De ander echt willen zien en ontmoeten. We mo…

#37 - Gender, over diversiteit en identiteit. Met Micha Bos en Almatine Leene

Weinig debatten zijn zo gepolariseerd als het gesprek over gender.  Grote woorden zijn snel gesproken, en angsten aangewakkerd. Maar waar hebben we het eigenlijk over als het over gender gaat? En hoe komt het dat juist dit onderwerp zulke verhitte discussies oplevert? Wie of wat bepaalt onze identiteit eigenlijk, gender of God? Een boeiend en eerlijk gesprek dat laat zien dat praten over gender begint met naar elkaar luisteren.   In deze podcast aflevering heeft Koos een gesprek met Micha Bos en Almatine Leene. Micha groeide op als meisje, maar na een lange en moeizame ontdekkingstocht schuift hij als man aan bij dit gesprek. Almatine Leene is predikant en theoloog en ze schreef samen met Rene Erwich het boek Vuur dat nooit dooft over gender en seksualiteit, dat vorig jaar uitkwam. Micha is ook betrokken bij Wijdekerk  KokBoekencentrum | Vuur dat nooit dooft  

#36 - Franciscus, paus en heilige. Met Willem Marie Speelman en Corinne Groenendijk

Op 4 oktober is het dierendag, de naamdag van Franciscus van Assisi (1181 - 1226). Als Italiaanse, rijke jongeman koos hij ervoor om afstand van al zijn bezit te doen. Hij ontdekte: er is een goede manier van arm zijn. Als je geen bezit hebt, krijg je daar echte verbinding met de ander, met God, met de natuur en dus ook de dieren voor terug. Toen Jorge Mario Bergoglio in 2013 aantrad als paus, koos hij als eerste bisschop van Rome ook voor de naam Franciscus. In de afgelopen tien jaar heeft hij, als Jezuit, veel franciscaanse waarden het Vaticaan en de kerk binnengebracht. In tijden van economische en ecologische crises is de boodschap van Franciscus van Assisi immers onverminderd relevant. Tegelijkertijd schuurt de radicaliteit van zijn levensvorm. Afstand doen van al je bezit is een mooie denkoefening, maar we hoeven het niet in de praktijk te brengen. Toch?In deze aflevering een gesprek met twee Franciscuskenners: katholiek Willem Marie Speelman en protestant Corinne Groenendijk. Zij vertellen over de invloed van beide Franciscussen en leggen uit hoe je op een geïnspireerde manier duurzaam kan leven.Willem Marie Speelman is hoogleraar Franciscaanse Spiritualiteit, Theologie en …

#35 - Hoe blijft de hel relevant? Met Arnold Huijgen en Guido Derksen

Al eeuwenlang spreken hel en hiernamaals tot de verbeelding. Theoloog Arnold Huijgen zette met zijn oratie het onderwerp weer op de kaart en geograaf en schrijver Guido Derksen bracht de hel in kaart. Het boek Hemel en hel in kaart dat hij samen met Martin Mousch maakte brengt 5000 jaar verbeelding van de hel bij elkaar. Als Huijgen en Derksen in deze aflevering met elkaar in gesprek gaan onder leiding van Koos Tamminga, komen verschillende beelden van de hel langs, waarbij duidelijk wordt hoe die (denk)beelden samenhangen met sociale en culturele ontwikkelingen en theologische en filosofische inzichten. We zien de doorwerking van macht en disciplinering, maar ook van weerstand en aanpassing door de confrontatie met andere contexten. Leidt het geloof dat de hel heeft afgedaan niet in feite tot nieuwe gedaanten van de hel? Kunnen we wel zonder hel of blijven we als mensen de relevantie van de hel in stand houden omdat we niet ontkomen aan de confrontatie met schuld en onrecht? Welke plek kan theologisch spreken over de hel in onze huidige cultuur dan hebben?VerwijzingenGuido Derksen en Martin van Mousch (2022) - Hemel en hel in kaart. Een cultuurhistorische verkenning.Arnold Huijge…

#34 - Waarom zou je dankbaar zijn? Met Ciska Stark en Marije Vermaas

We leven in een tijd waarin dankbaarheidsdagboeken als warme broodjes over de toonbank vliegen. Duizenden lessen en tips worden gedeeld over hoe je een dankbaar mens kunt zijn. Want een dankbaarder mens is ontspannener, gelukkiger, liefdevoller....  In deze podcastaflevering spreekt Koos met Ciska Stark (docent homiletiek en liturgiek, PThU) en Marije Vermaas (geestelijk verzorger) over dankbaarheid. Waarom denken zij dat zoveel mensen vandaag de dag naar manieren zoeken om dankbaarder in het leven te staan? Wat moet je met een begrip met zulke oude, christelijke, papieren? En hoe kun je ervoor zorgen dat dankbaarheid geen kunstje maar een karaktereigenschap wordt? Luister naar dit bemoedigende gesprek over hoogte- en dieptepunten in het leven. Over klagen, bidden en dankbaar zijn. Over ellende, verlossing en …

#33 - AI: Kunnen we alles maken? Met Ad de Bruijne en Ariën Voogt

Deepfake, ChatGPT en zelfrijdende auto’s; het zijn fenomenen die dankzij artificial intelligence bestaan. De ontwikkelingen op dit gebied gaan ontzettend snel. Zullen op termijn verlamden dankzij AI weer kunnen lopen? En blinden weer kunnen zien?In deze aflevering van Heilige Grond praten we met theoloog Ad de Bruijne en filosoof Ariën Voogt. Zien zij ethische grenzen aan het gebruik van AI? Hoe gaan we om met macht en onmacht in het gebruik van AI? En wat zegt het toenemende gebruik van AI over ons mens- en godsbeeld?

#32 - Samen één kerk? Over migrantenkerken met Hedwig Komproe en Klaas Bom

Nederland kent ruim een miljoen christenen met een migratieachtergrond en toch zie je daar weinig van in de gemiddelde witte kerk. Hoe komt dat en is het erg om in de kerk je eigen cultuur op te zoeken? We praten erover met Klaas Bom, docent dogmatiek en interculturele theologie aan de PThU en Hedwig Komproe, predikant en bestuurslid van SKIN.In aanloop naar Pinksteren staan we stil bij de uitstorting van de Heilige Geest, die alle culturen en muren doorbreekt en de kerk maakt tot één lichaam met vele ledenmaten. De interculturele theologie, en pneumatologie, zijn echter niet de enige aspecten in dit gesprek. De praktijk van de migrantenkerken blijft weerbarstig, soms gaat kerk-zijn ook gewoon over een dak boven je hoofd hebben. Culturele verschillen, vooroordelen, macht en helaas ook racisme spelen ook in deze discussie een grote rol. Een scherp gesprek  over migrantenkerken waarin deze spanning goed zichtbaar wordt!

#31 - Nood leert helpen. Met Martha Zonneveld en Marieke Meiring

Hoe kun je er zijn voor mensen die geconfronteerd worden met een plotseling verlies of acute nood? Wat is helpend, hoe ga je om met de vragen die het oproept? Koos Tamminga spreekt in deze aflevering met Martha Zonneveld, projectleider noodhulp bij Tearfund en Marieke Meiring, luchthavenpastor op Schiphol. Hoe kun je er als pastor zijn voor iemand die net iets heeft meegemaakt dat enorme impact heeft – terwijl ze op doorreis zijn en er dus geen pastorale relatie is of mogelijkheid voor follow-up? Wat kunnen kerken betekenen in gebieden waar een ramp is gebeurd? Is christelijke noodhulp onderscheidend? Wat doet het met je eigen Godsbeeld en mensbeeld als je zo veel met nood te maken hebt? “Juist als er lijden is zie je Gods karaktereigenschappen naar boven komen.’’ https://www.tearfund.nlhttps://airportchaplaincy.nl

#30 - Waar was God in Auschwitz? Met Joyce Rondaij

Waar was God in Auschwitz?  is één van de bekendste en indringendste vragen die het geloof in een goede en almachtige God uitdagen. Een vraag die ook in het licht van hedendaagse verschrikkingen op ons af kan komen. Houden onze theologische begrippen, onze Godsbeelden, onze mensbeelden, stand in het licht van het ergste lijden? In deze aflevering spreekt Koos Tamminga met Joyce Rondaij, expert op het gebied van literatuur en theologie. Zij is gepromoveerd op een theologische lezing van het werk van Primo Levi. Levi, een Italiaanse scheikundige die Auschwitz overleefde en daarover schreef, was zijn leven lang overtuigd atheïst. Toch is zijn werk heel relevant voor de theologie. Aan de hand van fragmenten uit zijn werk wordt dat in deze aflevering op een indringende manier duidelijk en worden ook onze mens- en Godsbeelden uitgedaagd.Joyce Rondaij. Primo Levi na God. Verhalen van een nieuwe bijbel. Verbum 2021Boekpresentatie Primo Levi na God: https://www.youtube.com/watch?v=AE-GFy3eCY0

#29 - Klimaatverandering en theologie. Wie redt de aarde? Met Jan van der Stoep en Rozemarijn van 't Einde

Het ene na het andere klimaatrapport laat zien dat de klimaatcrisis niet te ontkennen is en ook dat menselijk handelen daar alles mee te maken heeft. Eind maart 2023 nog, schreef het IPCC – het klimaatpanel van de Verenigde Naties – dat de mogelijkheden om de opwarming van de aarde tot 1,5 graad te beperken gauw buiten zicht raken.Wat doet dat met je? Blokkeert het je? Zet het je juist aan tot actie? Tot protest misschien? En: wat heeft theologie in dit debat in te brengen? Waartoe roept geloof je op? Wat staat je te doen, als individu, als gelovige, als burger van deze samenleving?Te gast in deze aflevering zijn Rozemarijn van 't Einde en Jan van der Stoep. Rozemarijn is theoloog en klimaatactivist. Jan is hoogleraar christelijke filosofie aan de TU Kampen | Utrecht en de Wageningen Universiteit. Presentator Koos Tamminga gaat met hen in gesprek over verwondering, naastenliefde en bekering.

#28 - Slavernij, verleden of heden? Met Martijn Stoutjesdijk en Ruben Vlot

Dit jaar herdenken we de afschaffing van de slavernij. Belangrijk én dubbel, want is slavernij wel echt afgeschaft? Wereldwijd zitten nog miljoenen mensen vast in systemen die hen tot ‘moderne slaven’ maken. We praten erover met Martijn Stoutjesdijk, post-doc onderzoeker aan de PThU met betrekking tot bijbelgebruik in het slavernijverleden van de kerk, en Ruben Vlot, Director of Mobilisation van International Justice Mission.  Is er een vergelijking te maken tussen slavernij vroeger en nu, en de rol die de kerk daarin speelt? En kunnen we iets leren van het verleden, van het goede en slechte? Wat staat ons nu te doen, als individu, kerk en samenleving? Een uitdagend gesprek over ‘social justice’ en het evangelie.  Onderzoeksproject Slavernijverleden Boek: de geschiedenis van slavernij Boek: de negerhut van oom Tom 

#27 - Trauma en theologie. Met Marie Hansen en Hanneke Schaap-Jonker

We leven in de veertigdagentijd, een tijd waarin christenen traditioneel hun aandacht richten op het lijden in de wereld en in hun eigen leven. In deze aflevering staan we stil bij trauma en theologie.  We komen steeds meer te weten over de impact van trauma’s op wie we zijn als mensen. Wat gebeurt er in een mens wanneer deze overweldigd wordt door pijn, moeite en verdriet? Hoe geven mensen woorden aan de gevolgen van diep ingrijpende gebeurtenissen in mensenlevens? En wat gebeurt er in de relatie tussen God en mens? Is het eigenlijk wel een goed idee om God erbij te halen als mensen over trauma spreken? Wordt God niet snel als een goedkope oplossing aangeboden voor het omgaan met trauma? Tenslotte praten we over misschien wel de grootste uitdaging in het omgaan met naasten met een trauma: het samen uithouden bij het lijden zonder iets te willen fixen. Gasten in deze aflevering zijn Marie Hansen en Hanneke Schaap-Jonker. Marie Hansen is theoloog en werkzaam als onderzoeker aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU). Zij onderzoekt de rol van het lijf in een trauma-sensitieve theologie na seksueel misbruik. Hanneke Schaap-Jonker is psycholoog en theoloog. Ze werkt als rec…

#26 - Bidden, spreken met God? Met Jos Douma en Agnes Huizenga

Een schietgebedje bij het inruimen van de vaatwasser, of een tijd verblijven in de stilte. Het kan allebei gebed zijn, volgens Agnes Huizenga (teamleider gebedspastoraat New Wine) en Jos Douma (predikant en oprichter van de online School voor Spiritualiteit). Maar of bidden ook echt spreken met God is? Daarover valt volgens hen nog veel meer te zeggen: Bidden is vooral bewustzijn van Gods aanwezigheid. Maar, hoe doe je dat dan, ‘bewustzijn van Gods aanwezigheid’? Is dat aan te leren en zijn er hulpmiddelen die je kunt gebruiken bij het bidden? Of kan het zijn dat je gewoon niet zo’n goede bidder bent? En, is het echt zo dat extraverte mensen eerder worden aangesproken door het charismatische gebed, terwijl introverte mensen zoeken naar verstilling, in bijvoorbeeld contemplatieve spiritualiteit?Laat je verrassen door dit gesprek over verstilling, zoeken, geestdrift en verlangen.Leestips die in deze aflevering langskomen: - Vol van de Geest | Peter Halldorf- De kracht van de contemplatie | Karin Seethaler- Naakte spiritualiteit | Brian McLaren, 

#25 - De Bijbel in dialoog met geloof, cultuur en wetenschap, met Mechteld Jansen en Koert van Bekkum

Koert van Bekkum, hoogleraar Oude Testament en Mechteld Jansen, emeritus-hoogleraar Interculturele Theologie en Missiologie bespreken in deze podcastaflevering de recent uitgekomen “Bijbel met bijdragen over geloof, cultuur en wetenschap” waaraan zij beiden een bijdrage hebben geleverd. Zij bespreken deze uitgave en gaan in op de Bijbel als “wereldbibliotheek”, hoe lees je de Bijbel en hoe overbrug je de kloof van de tijd van de Bijbel naar vandaag de dag.  Ze kijken terug op hoe de Bijbel door de tijd heen gelezen is en hoe er telkens getuigd is van deze Bijbel. Ze wijzen op de waarde van extra informatie bij de uitleg van de Bijbel, maar ook op hoe de Bijbel telkens opnieuw inspireert, uitdaagt en je bevraagt. Het lezen van de Bijbel gaat dan ‘heen en weer’, je stelt vragen aan de Bijbel, maar de Bijbel stelt net zo goed vragen aan jou.  Deze aflevering zet je stil bij het unieke van de Bijbel en hoe deze collectie boeken, vanuit verschillende tijden, culturen en genres de lezer uitdaagt en uitnodigt om het gesprek aan te gaan. Daarbij wordt niet voorbijgegaan aan de hete hangijzers en lastige passages die in de Bijbel staan, deze aflevering roept juist een nieuwe waardering op …

#24 - Leren geloven, kan dat? Met Corina Nagel en Anko Oussoren

Kun je geloven leren, of moet het je gegeven worden? De geestelijke vorming van jonge generaties krijgt binnen de kerk veel aandacht, maar staat tegelijk onder druk – bijvoorbeeld door ontkerkelijking, handelingsverlegenheid bij opvoeders, individualisering en het ontbreken of afbrokkelen van een lerende cultuur. Hoe leer je, te midden van alle veranderingen in en om de kerk, jonge generaties geloven? Koos Tamminga gaat hierover in gesprek met Corina Nagel, specialist op het snijvlak van onderwijskunde en theologie bij de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk en promovendus bij de Protestantse Theologische Universiteit en Anko Oussoren, jongerenwerker in een kerk, en jeugdwerkadviseur bij Kerkpunt. Corina onderzocht manieren waarop kerkelijke jongeren zich geloof eigen maken en ontdekte daarbij vijf ‘groeibevorderende factoren’. Hoe kun je die ook in jouw gemeente herkennen en ontwikkelen?

#23 - Mogen ouderen nog meedoen? Met Frits de Lange en Klaas Spronk

Hoe gaat een samenleving om met haar ouderen? Mag je nog gewoon oud worden? In deze podcastaflevering gaan Frits de Lange (emeritus hoogleraar Ethiek) en Klaas Spronk (hoogleraar Oude Testament), beiden verbonden aan de Protestantse Theologische Universiteit, met elkaar in gesprek over deze vragen en de rol van ouderen in onze samenleving. Ze bespreken de verwachtingen die de maatschappij uitoefent, christelijke waarden en maken daarbij gebruik van verschillende culturen. ‘Wijsheid’ en ‘zelfbeeld’ zijn hierbij kernbegrippen die hen helpen bij het verstaan van de kunst van het ouder worden.

#22 - Ziel en zakelijkheid, over ondernemerschap en vermogen. Met Leon van den Broeke, Pim Boven en Giel Stomphorst.

In de vorige aflevering van Heilige Grond ging het over armoede. Wat betekent het als er niet genoeg is? Hoe reageer je daar als christen op?Misschien wel juist door te leren zien dat er wel genoeg is. En is een podcast over rijkdom meer op zijn plaats dan een podcast over armoede. Want, hoe gaan we om met rijkdom? Stinkt geld? Of onderschatten we talenten als het gaat over geld, ondernemen. En als je het hebt over ondernemen. Wat is dan goed ondernemen? In deze aflevering kijken we hoe  de werelden van God, geld en geloofsgemeenschappen zich tot elkaar verhouden. Koos spreekt met drie gasten met verstand van geld én theologie. Pim Boven is voorzitter van het College van Bestuur van de Theologische Universiteit Kampen | Utrecht, en was voorheen actief in het bankwezen. Leon van den Broeke is hoogleraar kerkrecht, maar ook consultant bij een bedrijf dat zich bezighoudt met fiscaal advies. Giel Stomphorst is de eigenaar van dat bedrijf en houdt zich bezig met fiscaal recht en familievermogen. Wat hebben ziel en zakelijkheid volgens hen met elkaar te maken?

#21 - Helpen of helen? Over omgaan met armoede. Met Dorina Nauta en Thijs Tromp

Steeds meer mensen krijgen tegenwoordig te maken met kosten en rekeningen die ze nauwelijks meer op kunnen brengen. Tegelijk wordt er ook nog steeds een taboe ervaren op armoede. Bewust of onbewust hebben we veel waardeoordelen over armoede – en die hebben invloed op de manier waarop we ons voor armen inzetten, of naast armen kunnen staan. En op de mate waarin we daartoe bereid zijn. Wat is jouw visie op armoede? En wat betekent dat voor hoe je op armoede reageert – als individu en als kerk/diaconie? Kunnen we loskomen van afhankelijkheidssyndromen en Messiascomplexen? In deze aflevering spreekt Koos daarover met theoloog Dorina Nauta die zich sterk maakt voor integral mission, en Thijs Tromp, bijzonder hoogleraar diaconaat. Een gesprek over stress en stigmatisering én over de wetten van het Koninkrijk en het belang van het delen van verhalen over delen. 

#20 - Wat profeten vandaag zeggen, met Jaap Dekker en Robin ten Hoopen

In tijden van crisis krijgen de Bijbelse profeten nieuwe zeggingskracht, ze bieden hoop. Maar die hoop is iets anders dan zoete geruststelling of optimisme. We worden gedwongen de confrontatie met onszelf aan te gaan. In deze aflevering leiden oudtestamentici Jaap Dekker en Robin ten Hoopen ons door de boeken van de profeten en zoeken ze naar de relevantie voor vandaag. Een indrukwekkende aflevering die ons bevraagt op onze moed. Durven we in de spiegel te kijken? En durven we zelf profeet te zijn?

#19 - Homoseksualiteit, identiteit en navolging. Met Ad de Bruijne en Alexander Noordijk

“Het grootste en eerste gebod is de liefde.” Maar de liefde tussen twee mensen van hetzelfde geslacht verdeelt christenen en kerken. De meningsvorming rond homoseksualiteit heeft het risico homo’s en lesbiennes te reduceren tot standpunten, in plaats van aandacht te geven aan de persoonlijke worsteling. De kijk op homoseksualiteit lijkt daarbij te zijn verheven tot de lakmoesproef voor Bijbelgetrouwe christenen. Theoloog en ethicus Ad de Bruijne en Alexander Noordijk, dominee te Monnickendam en zelf homoseksueel, gaan met elkaar in gesprek naar aanleiding van het onlangs verschenen boek van Ad de Bruijne Verbonden voor het leven.Studiedag: https://www.weetwatjegelooft.nl/seminars/verbonden-voor-het-leven/Boek: https://www.weetwatjegelooft.nl/product/boek-2/

#18 - Mijn verlangen, jouw verdriet. Wie mag er meepraten over euthanasie? Met Stef Groenewoud en Trijntje Scheeres-Fei…

Als een geliefde euthanasie wil, klinkt vaak de roep om iemands autonomie te respecteren. Het getuigt van liefde om iemand zelf te laten beslissen over diens levenseinde. Maar hoe individueel is zo’n beslissing? Is het ware liefde om iemand vrij te laten in zijn keuze? Of betekent liefde juist dat je iemand bij je wilt hebben? Wat is de rol van naasten bij euthanasie? Welke plek is er voor hun waarden, wensen, gevoelens en overtuigingen? Welke morele verantwoordelijkheid dragen zij, bijvoorbeeld wanneer iemand euthanasie wenst bij dementie? We praten over de rol van naasten bij euthanasie met Stef Groenewoud, bijzonder hoogleraar Ethiek van de gezondheidszorg, en Trijntje Scheeres-Feitsma, interim-directeur bij Reliëf en promotieonderzoeker naar de rol van naasten bij euthanasie bij dementie.www.pthu.nl/langzalhijlevenhttps://www.pthu.nl/euthanasie/

#17 - Arts of patiënt, wie beslist? Met Henk Jochemsen en Marieke den Besten

“Mijn leven is mijn project”, zo denken we vandaag de dag. In dat kader is de medische zorg meer en meer een instrument. Hoe merk je dat op een ziekenhuisafdeling? Is de klant koning? Tegen welke ethische dilemma’s loopt een arts dan aan? In deze aflevering krijgen we een kijkje in de keuken van verloskundearts Marieke den Besten-Niemeijer. Henk Jochemsen, emeritus hoogleraar ethiek in de zorg, laat zien hoe het ziekenhuis een afspiegeling is van de maatschappij. Samen blikken ze terug en vooruit: welke ethische waarden zijn er opnieuw te ontdekken?Dit is deel 1 van een tweeluik over zorgethiek.Leergang ‘Zorgethiek vanuit christelijk perspectief'

#16 - Online kerk, voorbij of de toekomst? Met Theo Hettema en Eric van den Berg

In de afgelopen jaren raakten we vertrouwd met het online vieren van de liturgie, hielden we bijbelstudies via Zoom en vergaderingen via Teams. Is dat nu ‘gelukkig voorbij’, of ontdekten we ook kansen? Is het gelukt om de gemeenschap te bewaren of zelfs te creëren via online ontmoetingen? Is in deze tijd, waarin het leven zich sowieso grotendeels online afspeelt, het online kerk zijn noodzaak geworden? Mediawetenschapper Eric van den Berg en theoloog Theo Hettema duiden in deze aflevering elk vanuit hun perspectief de ontwikkelingen rond online kerk zijn en de kansen en beperkingen die ze daarbij zien.https://isimedia.nl/kerkhttp://www.tlhettema.nl/

#15 - Crisis, fixen of uitzitten? Met Jan Wolsheimer en Miranda Klaver

Explosieve boosheid van mensen die niet gehoord worden. Gevoelens van onmacht, grote woorden en groeiende verschillen. Het westerse vooruitgangsdenken zit muurvast. Het gebrek aan geloof en vertrouwen in overheid en medemens kleurt onze samenleving. En God? Wordt hij nog gevonden in deze crisis? Verlangt hij radicale veranderingen, quick fixes of....In deze aflevering van Heilige Grond gaan Jan Wolsheimer (dorpsdominee en directeur van MissieNederland) en Miranda Klaver (hoogleraar antropologie van religie) met elkaar in gesprek over geloven en kerkzijn in crisistijd. Jan en Miranda zien een grote rol weggelegd voor geestelijk leiders die richting wijzen in deze tijd. En mensen leren rouwen, hopen en ... uitzitten?