20. Jan Unhuer

20. Jan Unhuer

Djip yn de Wâlden wenne duvelbanner en wûnderdokter Pier Potsje. Op in dei komt der in boer by him mei in siik hynder. Neffens Pier Potsje is it hynder net siik, mar behekst. It hynder bliuwt by Pier Potsje want it moat om 12 oere nachts behannele wurde. Safier komt it net, want dyselde nacht brekke twa skurken yn by Pier Potsje. Se fermoardzje him en nimme al syn sulverstikken mei. As se it hynder sjogge, beslute se dat ek mei te nimmen en se stekke it pleatske fan Potsje yn 'e brân. Oan it hynder ha se net folle, want it falt dea del. Hoe kin it dan dat datselde hynder in dei letter troch Jan Unhuer brûkt wurdt foar de karre?

19. De nachtmerje

In grutfeint en in lytsfeint hawwe it by in boer goed nei it sin, mar it falt wol op dat de grutfeint hieltyd meagerder wurdt. As de lytsfeint dêr nei freget, hat er in nuver ferhaal: hy seit dat er alle nachten ophelle wurdt troch in wyt hynder en dat er dan de hiele nacht op dat hynder ride moat. De lytsfeint is goed tûk en hat fuortendaliks in fermoeden. Hy biedt oan om yn it plak fan de grutfeint te gean. En ja hear, midden yn 'e nacht wurdt er út bêd helle en moat er op in moai wyt hynder ride. Dat docht er, en op de weromreis giet er by de smid oan. Hy lit de twa foarskonken fan it hynder beslaan. De oare deis komt er der achter dat der wat oan 'e hân is mei de boer syn frou....

18. De weddenskip

Trije manlju sitte yn de herberch fan Goaiïngaryp te swetsen en te swearen. Se hawwe it oer de feart by Goaiïngaryp: de Lykfeart. Klaas, dy't noch net sa lang yn it doarp wennet, wol witte hoe't se oan dy namme kommen binne. En ien fan de oare manlju fertelt in smout ferhaal oer in lyk dat alle jierren yn de feart dreau oant de moardner fan it lyk fûn wie. Klaas leaut der neat fan. Hy leaut net yn spûken en oare frjemdichheden. Dan slute se in weddenskip ôf: Klaas moat om 12 oere dy nacht in deadskop út it deagravershokje by it tsjerkhôf helje en yn de herberch bringe....

17. De kegeljende rjochters

Earne yn in doarp yn Fryslân heart in koster middernacht lûden út de tsjerke kommen. Hy kin de lûden earst net thúsbringe, mar as er goed harket mient er dat it kegellûden binne. Hielendal oerémis draaft er nei it hûs fan de dûmny om de dûmny op te heljen. As se tegearre troch in rútsje yn de tsjerke loere, sjogge se dat der wol 12 manlju yn swarte klean oan it kegeljen binne.... mei deadskoppen en minskebonken! Klokslach 1 oere binne de manlju ferdwûn..... Mar de oare nacht by ljochtmoanne binne se der wer. Dit nuvere spul moat fansels ophâlde, mar hoe?

16. De houtsnijer fan Boalsert

De Grutte Martinitsjerke fan Boalsert moast by de bou yn de 15e iuw prachtich houtsnijwurk krije, fûn it tsjerkebestjoer. No wenne der in baas houtsnijer yn Boalsert: Rommert. Rommert krige de opdracht en gie oan de gong. Hy sketste en tekene mar it woe net slagje. Hy krige net de goeie ynspiraasje. Op in dei stie der ynienen in frjemdling by him yn de wurkpleats. De frjemdling oerlange him prachtige tekeningen mei fersieringen foar houtsnijwurk. Hy moast der wol wat foar werom jaan: Alles wat er yn it kommende jier krije soe, moast er ôfstean oan de frjemdling. Rommert hie der gjin muoite mei om dêr ja op te sizzen, want hy ferwachte net dat er wat kostbers krije soe it kommende jier. Oant syn frou Hinke him fertelt dat se in bern ferwachtet....

15. Rare kwasten

Gerrit mei hiel graach tekenje en skilderje. Hy hat les hân fan Koko, in ferneamd skilder. Koko ferstjert hommels en Gerrit kriget al syn skildersark. Hy is der tige wiis mei oant er ta de ûntdekking komt dat der wat nuvers oan de hân is: de kwasten geane har eigen wei, hy hat der gjin kontrôle oer en dat soarget foar nuodlike situaasjes...

14. Modderkoekjes

Alde Hinke past op Kees en Jetty. De twa bern fine dat hielendal neat, want âlde Hinke liket wol wat op in hekse. Hinke seit dat se wit hoe't se der foar soargje kinne dat Kees net mear narre wurdt: se moatte modderkoekjes meitsje. De koekjes moatte lykje op de pestkoppen en der moat ek wat fan dy bern sels yn: in hier, in neil of wat bloed. Al gau komme Kees en Jetty derachter wat de bedoeling is fan âlde Hinke... mar se witte har mei har eigen wapens te ferslaan!

13. Rebûlje yn 'e Broeretsjerke

De popgroep 'Reboelje' wurket mei oan in opera oer Gysbert Japicx yn de Broeretsjerke yn Boalsert, mar der giet fan alles mis by de repetysjes. It is krekt of rêst der in flok op de foarstelling. Gekjeiend sizze de bandleden tsjin inoar dat de geasten yn de âlde tsjerke miskien wol net wolle dat der lûde muzyk makke wurdt...

12. De wraak fan it hynder

Yn Kimswert, in doarpke yn Fryslân dêr't Grutte Pier opgroeid is, mei de koster fan de tsjerke, frou Pierik, graach toeristen rûnliede. Steefêst fertelt se dan dat de mânske bonken dy't útstald lizze yn de tsjerke, fan Grutte Pier binne. Har dochter Aly wit dat dit net wier is. Alle kearen as har mem dit fertelt, begjint it te sigen yn 'e tsjerke en Aly is der wis fan dat se dan in hynder fjouwerjen heart. Op in nacht, as Aly net sliepe kin, sjocht se út it rút in wyt hynder draven. Se ropt nei him en it hynder praat werom... se kin it net goed ferstean. Wat se wol tinkt te hearren binne de wurden 'bedroch' en 'wraak'. De oare deis docht bliken dat se it goed heard hat...

11. De flok fan Hokswier

Age is mei de kraan oan it wurk op it plak dêr't yn de midsiuwen by Mantgum de stins 'Hokswier' stie. Der sil in nije stins boud wurde. Mar it is dreech; de grûn is hiel hurd. It is krekt as wurdt Age tsjinwurke. Hy fynt fjouwer bonken, dy't er net goed thúsbringe kin. Hy hat al in hiele samling bonken fan bisten, mar sokken hat er noch net earder fûn. Nachts kin er net sliepe en giet er mei syn metaaldetektor werom nei it bouplak. De detektor slacht oan en Age bedarret yn in nuvere, mystike sfear... As er werom yn it hjir en no is, begrypt er wêrom't it wurk op dat plak sa dreech is. En hy wit ek wat er dwaan moat!

10. De gefaarlike tocht

William Leach rint troch de Skotske bergen op wei nei syn freon Blake dy't sa'n 100 kilometer fierderop wennet. William is grut, sterk en atletysk en hat altyd in ikehouten kneppel by him. Nei in dei rinnen kloppet er deaynein oan by in lyts houten húske. De bewenster, in âld frou, lit him deryn, mar it giet net fan herte. Der sitte noch twa manlju yn de lytse romte en as William him nei wat iten en drinken deljout, besykje de manlju him te berôvjen. William wit út te naaien en draaft de bergen yn. As er der wis fan is dat er net achterfolge wurdt, jout er him del tsjin in beam. Hy krijt in nuvere en aaklike dream oer syn freon Blake. In dei letter docht bliken dat de dream wierheid is...

9. De nachtmerjeherberch

Yn in ferlitten streek yn Amearika stiet in fertutearze herberch. Frou Warner hat de herberch kocht, mei it doel it gebou op te knappen en der te wenjen. As se der foar it earst, tegearre mei har dochter Lillian komt, falt it har al ôf. De mem giet nei de stêd om fan alles te regeljen en Lillian bliuwt allinne achter. Se fielt har net op har gemak, hielendal net as se op 'e strún troch it gebou in nuver lûd heart en ûntdekt dat der in wjerwolf húsmannet yn de âlde herberch.

8. It spûk fan de Skillige Piip

Yn de Fryske Wâlden wenne lang lyn in âlde, rike en tige deune man. Hy wie sljocht op syn jild en seach der trije kear deis nei. Mar nei't er twa kear in nachtmerje hân hie oer banditen dy't syn jild stielen, besleat er syn jildkistke te bedobjen yn de grûn. Hy tôch op in nacht op syn ezel de Skillige Piip oer en begroef syn jildkiste yn de grûn. Om noch sa lang mooglik fan syn jild genietsje te kinnen, gie er achterstefoaren op syn ezel wer werom. Mar dat gie mis... it bist stroffele, de man foel en wie dea. Jierren letter wurde doarpsbewenners konfrontearre mei in spûk dat achterstefoaren op in ezel by de Skillige Piip omhinget. Foar de duvelbanner yn it doarp falt it net ta om it spûk kwyt te reitsjen...

7. De grutte grize wolf

Francois is in studint dy't graach kuierje mei. Hy is in pear dagen oan de westkust fan Frankryk om dêr oer de kliffen te kuierjen. Op in dei wurdt er oerfallen troch in swiere bui en siket er beskûl yn in grot. It stjonkt yn de grot en hy rint op stikkene bonken, dy't ôfkomstich lykje fan bisten. As er nei de bui werom giet nei it doarp dêr't er útfanhuzet, heart er fan de kastlein dat der in grutte grize wolf omstrúnt yn de omkriten. De oare deis giet er opnij op 'en paad, op syk nei de grot. En wer wurdt er oerfallen troch tige swier waar, mar dit kear kin er net sa rêstich de bui ôfwachtsje...

6. Pas op foar moaie jonge froulju

Mc Fee is mei syn soan Sean en twa maten te jeien yn de Skotske Heechlannen. Se ha moai wat kninen sketten en it is eins te let om noch werom nei hûs te gean. Se wolle oernachtsje yn in skieppehok. Boppe in fjoer meitsje se de kninen klear, se ha wat wisky en it wurdt tige gesellich. Sean is wurch en jout him del. De manlju sjonge en dûnsje. Ynienen stean der fjouwer moaie jonge froulju foar de doar... de froulju betsjoene de mannen mei har skjintme, se dûnsje en sette harren lippen tsjin de halzen fan de jagers... op dat stuit begrypt Mc Fee wat it foar froulju binne en wat harren doel is...

5. De wolvepoat

Yn it easten fan Fryslân wenje op in slot in baron en syn frou. Se binne lokkich, alles giet bêst. Der is mar ien minpunt: der swalket in wolf yn 'e omkriten dy't de skiep opfret. As der op in nacht wer trije skiep en in laam deabiten binne, nimt de baron maatregels. De skieppehoeder en in jager moatte fan him op jacht nei de wolf. De wolf ferskynt as de jager krekt efkes in oare kant út rûn is en falt de skieppehoeder oan. Dy hat gjin gewear, mar wol in mes en wit himsels te rêden troch de foarpoat fan de wolf der ôf te fykjen. Mei de wolvepoat as in trofee yn in kistke komme se werom by de baron. As dy it kistke iepen docht, binne se alle trije ferbjustere. Der leit net in wolvepoat yn, mar in...

4. It keammerke fan de eangst

In alvejierrich jonkje ferhûzet mei syn heit en mem nei in kastieltsje. Hy krijt in keammerke yn 'e toer tawiisd as syn sliepkeamer. Dêr is er hielendal net bliid mei; hy fielt dat it der net doocht. De twadde nacht dat er dêr sliept, sjocht er in âld man by de tafel sitten, mei in petroaljelampe en in swarte kat neist him. Hy kin dwers troch de man hinne sjen! De man nimt in glês wetter, docht der wat poederachtich guod yn en drinkt it op. Dan falt er mei syn holle op 'e tafel. It jonkje is spoekbenaud en raast om syn heit en mem. Hy wol net mear op it keammerke sliepe en krijt in oare sliepkeamer. In healjier letter, as syn freontsje by him is te boartsjen, komt er achter it hiele ferhaal...

3. Rôvers yn ‘e nacht

Op in stins yn de Fryske wâlden moat in tsjinstfaam in pear dagen oppasse omdat har baas en de frou fuort binne. As se om itenstiid hinne stiet te pankoekbakken, ferskynt der ynienen in frjemde keardel yn de keuken: in rôver. De tsjinstfaam komt him op 'e lije side en wurket mei oan de rôverij. Tegearre mei de rôver siket se alle sulver, goud en jild by inoar en fult sa fiif sekken fol. Dan stjoert se him nei it túnhûs om tou op te heljen om de sekken ticht te binen. As de rôver bûten is, docht se gau alle doarren op slot en de lûken ticht. De rôver is poerrazend! Hy hellet help en mei noch in steltsje oare rôvers besykje se dochs yn 'e stins te kommen. Dat komt in pear fan harren djoer te stean...

2. It opgroeven lyk

In skuonmakker yn in Skotsk doarpke is sa nijsgjirrich as in âld hin. Hy wit alles fan alle ynwenners. Mar op in dei krijt er in frjemdling op besite dy't nije skuon ha wol. It is in nuvere man. En as er nije skuon foar de man makke hat, folget er him om't er witte wol wêr't de man wei komt. Hy is ferbjustere as er sjocht wêr't de man hinne giet: nei it tsjerkhôf! Dêr stapt er yn in grêf. De skuonmakker hellet fersterking en mei in hiele ploech minsken grave se it grêf iepen. Dat hie er better net dwaan kinnen...

1. It bonkerak yn de herberch

In timmerman út Drachten giet it lân yn om mooglikheden te ûndersykjen hoe't er mear jild fertsjinje kin. Hy bedarret yn in stedsje dêr't it krekt jiermerk is en it is dreech in plakje te finen wêr't er oernachtsje kin. Uteinlik mei er op in keammerke sliepe yn herberch de Koperen Tsjettel, mar de kastlein warskôget him dat er dat keammerke nea ferhiert omdat it der net doocht. It makket de timmerman neat út: hy is skjin oan ein en wol sliepe. Mar hy fernimt al gau dat it yndie net doocht op it keammerke....

Tease Bonkerak

Bonkerak is in podcastsearje fan Omrop Fryslân. Folksferhalen dy't spylje yn Fryslân, Skotlân, Ierlân, Frankryk en Amearika, binne bewurke ta harkspullen. It binne allegear folksferhalen mei in wat tsjuster laachje: spannend, mysterieus en horrorachtich.