Gerard Boter en Floris Leest over Stoïcisme

Niels Hexspoor en Michiel Poorthuis over De mens is ook maar een ding

In deze podcast een gesprek met Niels Hexspoor en Michiel Poorthuis over de nieuwe filosofische stroming object-georiënteerde ontologie (OOO). Deze stroming stelt dan dat de mens slechts een object is, niet meer of minder belangrijk dan andere objecten in de wereld. Grote crisissen van onze tijd, zoals de klimaatcrisis en de opkomst van het populisme, laten namelijk zien dat de mens niet het centrum van het universum vormt. Maar doen we de mens daarmee niet tekort?  Niels Hexspoor en Michiel Poorthuis verzorgen het filosofieweekend: De mens is ook maar een ding. Ze verzorgden de recent de Nederlandse vertaling van het boek van Graham Harman, Object-georiënteerde ontologie. Een nieuwe theorie van alles.  

Florian Jacobs over Judith Shklar

In deze podcast praat Bart Geeraedts met Florian Jacobs over de de Lets-Amerikaanse filosoof Judith Shklar (1928-1992). In haar boek Over onrecht (1990) legt Shklar de basis voor een nieuwe theorie van recht en onrecht. In tegenstelling tot de traditionele politieke filosofie vertrekt Shklar niet vanuit een abstracte definitie van rechtvaardigheid, maar vanuit de vraag wat onrechtvaardigheid concreet betekent. We moeten volgens Shklar niet doof blijven voor wat slachtoffers van onrecht ons te zeggen hebben.  Over onrecht is onlangs verschenen bij ISVW Uitgevers. #judithshklar #shklar #filosofie #onrecht #overonrecht   

Marthe Kerkwijk over het bewaren van autonomie tijdens en na een zwangerschap

Bart Geeraedts praat voor deze podcast met Marthe Kerkwijk over haar nieuwe boek: 'Bevallen van een jackfruit. Hoe we moeders manipuleren'. Kerkwijk vertelt hoe anderen zich gingen bemoeien met haar en haar toekomstige kind toen ze zwanger was van haar eerste kind. En dat waren niet speciaal goedbedoelende buren of familieleden, maar vooral medische instituties en het bedrijfsleven. Moeder zijn lijkt geen privézaak, maar een ethische en politieke kwestie. Daarin speelt persoonlijke autonomie een sleutelrol. Bevallen van een jackfruit verschijnt bij ISVW Uitgevers. Het is het is het eerste deel van de serie Doordenkers. Dit is een nieuwe essayreeks waarin aanstormende Nederlandse en Vlaamse denkers urgente maatschappelijke thema’s verkennen. 

Jan-Hendrik Bakker over Walt Whitman

Bart Geeraedts ging in gesprek Jan-Hendrik Bakker. Bakker schreef 'De kracht van gras' over de Amerikaanse dichter Walt Whitman. Gras is taai en veerkrachtig, het sterft en komt steeds weer terug. Whitman gebruikte dit beeld in zijn visioen van de toekomstige democratische samenleving. Bijna twee eeuwen later is Whitmans spirituele kijk op natuur en samenleving nog steeds actueel. 'De kracht van gras' verscheen bij ISVW Uitgevers.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             …

Jan Flameling over Martha Nussbaum

Bart Geeraedts spreekt met ISVW-docent Jan Flameling over Martha Nussbaum, een van de meest gelezen denkers van onze tijd. Zij heeft de afgelopen jaren regelmatig op de ISVW voordrachten gehouden. Het werk van Martha Nussbaum kan worden omschreven als een opvoeding tot (mede)menselijkheid met aandacht voor de rol van emoties en de narratieve verbeelding bij morele oordeelsvorming en als een oproep om met z’n allen te zorgen voor een rechtvaardige en menswaardige samenleving waarin een ieder de kans krijgt zijn vermogens (‘capabilities’) volledig te ontwikkelen. Jan Flameling geeft de masterclass Martha Nussbaum, bestaande uit vijf weekenden die ook los te volgen zijn. De masterclass start op 9 november 2024.  

Marli Huijer en Christien Brinkgreve: moederschap revisited

Bart Geeraedts heeft met Marli Huijer en Christien Brinkgreve een gesprek over het moederschap. Steeds meer, met name hoog opgeleide vrouwen aarzelen of zij nog wel kinderen willen, het is nog steeds moeilijk om als moeder een gelijkwaardige positie te behouden in persoonlijke relaties, binnen werk, in de maatschappij en in het publieke leven. Maar een moeder die gemengde gevoelens heeft over het moederschap past niet in het maatschappelijke ideaal van perfect moederschap en roept daarom angst op bij radicaal rechtse partijen en orthodox gelovige groeperingen. Met hun familiepolitiek en anti-abortusstandpunten hopen zij de verworven reproductieve vrijheden van vrouwen terug te draaien, en daarmee de vrijheid om zelf over hun leven te beschikken.  Marli Huijer en Christien Brinkgreve geven van 28 oktober t/m 1 november de cursusweek Moederschap revisited

Dirk de Schutter over Martin Heidegger

Deze podcast is gewijd aan het denken van de Duitse filosoof Martin Heidegger. Te gast is Heideggerkenner en ISVW-docent Dirk de Schutter.  Van 6 t/m 10 januari geeft Dirk de Schutter een cursusweek over Martin Heidegger aan de ISVW. 

Peter Huijzer over werk

Moeten we meer of juist minder gaan werken? Moeten we vasthouden aan het ideaal van werk als bron van zingeving, of moeten we werk juist minder belangrijk maken? Waarom werken we eigenlijk? Peter Huijzer praat met Bart Geeraedts over het waarom van werk.   Van 28 oktober t/m 1 november geeft Peter Huijzer de filosofieweek Het waarom van werk.

Sanne Rombouts over het ISVW Filosofenpad

Bart Geeraedts loopt samen met filosoof Sanne Rombouts langs het vernieuwde filosofenpad. Er zijn een aantal niet-westerse filosofen en vrouwelijke filosofen toegevoegd. Rombouts schreef de teksten die je kunt beluisteren tijdens de wandeling via QR-codes op de borden langs de route. Geeraedts sprak deze teksten in. Rombouts en Geeraedts praten aan de hand van de filosofen over het thema natuur, en de wolf komt ook nog voorbij.  

Aflevering 103: Lieve Goorden over vriendschap bij Hannah Arendt

‘Voor mij zijn menselijke betrekkingen veel belangrijker dan publieke stellingnames. Weet dat een mens meer waard is dan zijn opinies. Eenvoudigweg omdat mensen de facto veel meer zijn dan wat ze denken of doen.’ – Hannah Arendt Bart geeraedts gaat in deze podcast in gesprek met Lieve Goorden. Ze schreef het boek Het geluk van nabijheid over de waarde die Hannah Arendt hechtte aan haar vriendschappen. Praten met vrienden maakte haar gelukkig. Ze koesterde haar vele vrienden middels brieven en frequente bezoeken.  Volgens Arendt zorgt vriendschap voor een open en vertrouwde sfeer en voor spontane gesprekken zonder hiërarchie. Wat vrienden gemeen hebben, is de wereld tussen hen in. Die wereld doet er voor hen toe. Dat noemt Arendt amor mundi, de liefde voor de wereld.

Aflevering 102: Michiel Leezenberg over Nagarjuna

Michiel Leezenberg vertelt over Nāgārjuna, de meester van de leegte. ‘De Tweede Boeddha’, zo wordt de mysterieuze Indiase wijsgeer Nāgārjuna (omstreeks de tweede eeuw n.Chr.) respectvol genoemd. In zijn even ongrijpbare als radicale werk laat hij niets heel van de menselijke neiging om de werkelijkheid als een verzameling vastomlijnde objecten te fixeren. In plaats daarvan kunnen we beter onder ogen zien dat alles ‘leeg’ is van een eigen wezen. Volgens deze verlichte visie staat niets op zichzelf maar zijn alle dingen met elkaar verbonden.  Zaterdag 12 en zondag 13 oktober 2024 organiseert de ISVW een symposium rondom Nāgārjuna. Michel Dijkstra modereert de weeek, met bijdragen van dr. Bruno Nagel, Michiel Leezenberg en Paul van der Velde.

Aflevering 101: Hans Dooremalen over wetenschapsfilosofie

Bart Geeraedts sprak met Hans Dooremalen over wetenschapsfilosofie. Kun je wetenschap en pseusdowetenschap van elkaar onderscheiden? Dooremalen geeft samen met  Herman de Regt de summerschool Wetenschapsfilosofie van 19 augustus t/m 23 augustus 2024. 

Aflevering 100: Live met Marjan Slob, Martha Claeys en Marthe Kerkwijk

De honderdste aflevering van de ISVW filosofiepodcast werd live opgenomen in de Roode Bioscoop in Amsterdam. Een bijzonder prettig gesprek met Socratesbekerwinnaar Martha Claeys, Denker des Vaderlands Marjan Slob, en programmamanager bij de ISVW Marthe Kerkwijk. Ze bogen zich samen met Bart Geeraedts over de vraag: ‘Wat zou filosofie voor onze samenleving kunnen betekenen?'

Aflevering 99: Ubuntu MOOC - Annette Nobuntu Mul, Jan Terlouw en Babah Tarawally

Bart Geeraedts reisde af naar Twello voor een mooi gesprek met docenten Annette Nobuntu Mul, Jan Terlouw en Babah Tarawally over de online opleiding Ubuntu MOOC. Deze opleiding ontstond uit een behoefte om ook online het Ubuntu gedachtegoed te kunnen verspreiden. Een gesprek over hoe we alleen met elkaar vanuit wezenlijke onderlinge verbondenheid de wereldwijde problemen waar we voor staan kunnen oplossen.   

Aflevering 98: Marthe Kerkwijk en Peter Huijzer over kritische theorie. Honderd jaar Frankfurter Schule

Bart Geeraedts in gesprek met Marthe Kerkwijk en Peter Huijzer over de Summerschool Kritische theorie. Hoe kan de filosofie bijdragen aan een rechtvaardige maatschappij? Een gesprek over de geschiedenis van de kritische theorie, Theodor W. Adorno, Herbert Marcuse en Chantal Mouffe komen onder andere aan bod.  De Summerschool Kritische theorie is van 14 tm 18 augustus

Aflevering 97: Pauline Slot en Thomas Heij over Virginia Woolf

Bart Geeraadts heeft een prettig gesprek met Pauline Slot en Thomas Heij. Zij vertaalden Woorden willen losjes leven. Essays over schrijverschap van Virginia Woolf. Hierin reflecteert Woolf op haar eigen schrijverschap en dat van haar tijdgenoten. Hoe moet een schrijver zich verhouden tot de politiek en de grote maatschappelijke vraagstukken van haar tijd? Kun je schrijven leren? Hoe verhoudt schrijven zich tot leven? 

Aflevering 96: Marthe Kerkwijk over Macht en Moed

Programmamanager bij de ISVW Marthe Kerkwijk vertelt in deze podcast aan Bart Geeraedts over onze nieuwe beroepsopleiding Macht en moed die in september van start gaat bij de ISVW. Hoe kun je binnen het ambtenarenapparaat een cultuur mogelijk maken waarin er ruimte is voor tegenspraak? Aan de hand van Jurgen Habermas en Chantal Mouffe legt Kerkwijk uit dat het goed is als ambtenaren meer van hun eigen leefwereld binnen laten in het bureaucratisch systeem van de overheid. Door filosofische gesprekstechnieken zoals het moreel beraad of het socratisch gesprek leren ze als vrije individuen van gedachten te wisselen. Dat maakt dat ze eerder verantwoordelijkheid voor hun handelen en zich minder snel verschuilen achter regeltjes.

Aflevering 95: Lisa Herzog over de toekomst van werk

Bart Geeraedts praat in deze podcast met Lisa Herzog over haar boek De toekomst van werk. Volgens Herzog is ons werk veel te belangrijk is om het door grote techbedrijven te laten dicteren. In plaats daarvan is het hoog tijd dat we de toekomst van werk zelf vorm gaan geven. Want juist in het digitale tijdperk is het mogelijk ons werk rechtvaardiger en democratischer in te richten dan ooit tevoren. De toekomst van werk is uit het Duits vertaald door Peter Huijzer en uitgegeven bij ISVW Uitgevers.

Aflevering 94: Katrien Schaubroeck - Denken in het Donker

Hoogleraar wijsbegeerte aan de Universiteit Antwerpen Katrien Schaubroeck vertelt in deze aflevering over haar liefde voor film. Want is niet juist het witte doek een geschikt medium om filosofische bespiegelingen tot leven te wekken? Ze vertelt over de boekenserie Denken in het donker, die ze mederedigeerde en waarin diverse auteurs een filosofische blik op het oeuvre van een regisseur geven. Er verschenen al boeken over Richard Linklater, Andrej Tarkovski, de Coen brothers en Sofia Coppola. Het nieuwste boek in de serie gaat over Chantal Akerman (1950-2015), de Belgische regisseur die bekendstaat om haar minimalistische stijl en confronterende realisme.  Foto @Sarah van Looy

Glenn Albrecht over Aarde Emoties

Glenn Albrecht was on tour in Nederland om zijn boek Aarde Emoties te promoten. Hij deed ook de ISVW aan om daar de ISVW de Frederik van Eedenlezing te verzorgen. Voorafgaand aan de lezing interviewde Bart Geeraedts hem. Het gesprek ging over nieuwe emoties die ontstaan, omdat de aarde zo snel verandert dat woorden tekort schieten. Albrecht geeft namen aan deze emoties, zoals bijvoorbeeld de emotie solastalgia, dat is het verdriet dat je voelt als het land waar je woonde onherstelbaar verwoest is. Ook bedacht Albrecht de term Symbioceen, dit is een nieuw tijdperk waarin de mens zich symbiotisch verbindt met de rest van al het leven.

Martha Claeys - Morele emoties

De middag voordat Martha Claeys de Socratesbeker won voor haar boek Trots Interviewde Bart Geeraedts haar. En nee, dat gesprek ging niet over haar boek (nou, bijna niet: er is een kort telefoongesprek ingevoegd met de kersverse winnaar) maar het interview ging vooral over de Summerschool Morele emoties die Martha Claeys deze zomer zal geven aan de ISVW. Luister naar een fijn gesprek waarin Claeys helder uitlegt waarom het belangrijk is dat we onze emoties kritisch onder de loep nemen. Waar traditioneel emoties worden gezien als irrationeel en ondoordacht, als ‘stupide schuivingen in buik en boezem’(Lucretius), weten we sinds Martha Nussbaum dat er in elke emotie een waarde-oordeel zit, dat maakt ze per definitie moreel. En het probleem is nu juist dat vooral immorele machthebbers emoties inzetten om mensen te overtuigen. Hoe kun je daar een antwoord opgeven?

Lisa Doeland en Wouter Kusters en de week over Klimaatfilosofie

Op het terras van de ISVW praat Bart Geeraedts met filosofen Lisa Doeland en Wouter Kusters over de klimaatcatastrofe waar we ons op dit moment in bevinden. Beiden filosofen schreven er een boek over en beiden geven een gastcollege tijdens de cursusweek Klimaatfilosofie op de ISVW. Doeland meent dat wij mensen Pac-Mannen zijn geworden die met onverzadigbare honger de wereld oppeuzelen. We leven volgens haar in het afvaloceen, een tijdperk waarin de planeet inclusief onze lichamen veranderend zijn in opslagplaatsen van afval. We moeten dan ook volgens haar onze eigen uitsterfelijkheid onder ogen zien. Wouter Kusters is wat minder apocalyptisch en gelooft dat we in de huidige situatie drie opties hebben, vechten, vluchten of freezen. Als je voor de laatste optie kiest dan maak je een pas op de plaats en kijk je wat de verschillende interpretaties van het probleem zijn. Daarbij kan de filosofie helpen. We kunnen in vrijheid met elkaar in dialoog gaan.  De cursus Klimaatfilosofie is van 6 tot en met 10 mei.

Seandy Achthoven en Renate Schepen Kunst-Lichaam-Context

Bart Geeraedts gaat in gesprek met intercultureel filosoof Renate Schepen en kunstenaar Seandy Achthoven. Eind april geven zij op de ISVW de filosofieweek Kunst, lichaam, context. Hierin zullen onder andere Latijns-Amerikaanse denkers als Sor Juana Inés de la Cruz en María Zambrano aan bod komen. Aan de hand van deze filosofen ervaar je tijdens de cursus je eigen gesitueerdheid in het westerse denken. Door filosofische teksten, maar ook door beeldende kunst, dichtkunst, of lichamelijke oefeningen leer je je sensibiliseren voor nieuwe ideeën. In dat kader brengt Geeraedts een bezoek aan het atelier van Achthoven waar ze uitlegt hoe kunst het voelend denken kan activeren. De filosofieweek Kunst, lichaam, context is van 29 april t/m 3 mei.          

Suzanne Roes over 'De politiek van vruchtbaarheid'

Bart geeraedts heeft een gesprek met Suzanne Roes over De politiek van vruchtbaarheid. Steeds meer mensen willen geen kinderen: uit klimaatoverwegingen, door ongelijkheid of gewoon vanwege een ander levensplan. Maar als zij hun arts om sterilisatie vragen, wordt hun verzoek vaak afgewezen. Wie een persoonlijke beslissing wil nemen over ouderschap, krijgt te maken met de politiek van vruchtbaarheid. Wie mogen er kinderen krijgen? Wie moeten er kinderen krijgen? En wie vooral niet?

Karin Braamhorst over iconen

Karin Braamhorst schreef het prachtige boek Iconische iconen. In deze aflevering vertelt ze hoe diep verankerd deze kunstvorm is in de Russische cultuur, maar ook in die van Ethiopië. Contemplatie voor een icoon is een manier om in direct contact met God te komen. Een podcast vol kleurrijke verhalen, bijvoorbeeld over de relatie tussen diepgelovige kluizenaars en iconen, over Bob Marley en over de geur van heiligheid.  Het boek Iconische iconen is uitgegeven bij ISVW Uitgevers.

Jan Bransen over zijn boek 'En nu?'

We stapelen crisis op crisis, de mens lijkt een bedreigde diersoort te worden. Hoogste tijd daar wat aan te doen, en wel door anders te denken. Bransen stelt elf mentaliteitsveranderingen voor. De belangrijkste is de transformatie van heerser tot debutant. Het is tijd om onwetendheid als intellectuele deugd te omarmen.

Maarten van Buuren over Nietzsche en de dionysische chaos

Wat is dionysische chaos? Waarom is die verbonden met gevaar en verlies? Wat valt erbij te winnen? Maarten van Buuren is emeritus hoogleraar moderne Franse letterkunde aan de Universiteit Utrecht maar ook een begenadigd vertaler van Spinoza en Nietzsche. Van de laatste vertaalde hij Jenseits von Gut und Böse voor Boom Filosofie. Het gevaar jezelf te verliezen was overigens letterlijk aanwezig in het leven van Van Buuren. Over zijn bijna fatale afloop van een ketamine-experiment, vertelde hij in de podcast Echt Gebeurd.  

Jan Flameling over Levinas

Jan Flameling vertelt over de Franse filosoof Emmanuel Levinas (1906-1995). Volgens Levinas is het Leven gericht op genieting, maar juist daarom moet je iets doen aan het lijden van de ander, want ons bestaan is altijd in verbinding met anderen. Het gelaat van de ander doet een appèl op ons, het wijst ons op onze verantwoordelijkheid ten opzichte van diegenen die kwetsbaar zijn. Levinas vertelt niet wat je moet doen, maar wel dat je iets moet doen. 

Florian Jacobs over Oekraïne

Florian Jacobs is uitgever van de ISVW uitgeverij. Aan het eind van 2023 maakte hij een reis naar Oekraïne op uitnodiging van PEN Ukraine. Dat deed hij samen met drie andere auteurs, Manon Uphoff, Lisa Weeda en Jaap Scholten. Zij bezochten er plaatsen die zware littekens dragen van de oorlog met Rusland. Maar ook plaatsen die de hoop op een vrijere toekomst levend houden. Een gesprek. 

Bas Nabers: het leven als reis

Het leven als reis met Bas Nabers Bart Geeraedts schuift aan bij Bas Nabers voor een gesprek over levensfilosofie. Nabers legt uit hoe filosofie aan de ene kant met begrippen inzicht kan geven in het leven, maar aan de andere kant moet je de filosofie ook altijd blijven toetsen aan datzelfde leven. In februari start Nabers' basiscursus Het leven als reis. Aristoteles vergeleek filosofie met navigatiekunst. Je moet je op je levensweg telkens afstemmen op de gegeven situatie, de filosofie kan daar handvatten bij bieden. De cursus Het leven als reis start op 20 januari.     

Michel Dijkstra en Lucas den Boer over Oosterse levenskunst: De Boeddha

Bart Geeraedts heeft op de ISVW een gesprek met Michel Dijkstra en Lucas den Boer over de cursus Tienduizend Poorten. Oosterse levenskunst. De uitdrukking Tienduizend poorten komt uit het Chinese Boeddhisme en wil zeggen dat er oneindig veel wegen zijn om het pad van de levenskunst te volgen en verlichting te vinden. Daarom gidsen Michel Dijkstra en Lucas den Boer je langs de hoogtepunten van de Chinese, Indiase en Japanse levenskunstfilosofie. In de podcast zoomen ze in op het eerste weekend van de cursus: De Boeddha: een weg van verstilling, waarin onder andere de tekst De vragen van Milinda aan de orde komt. Hierin voeren een Griekse koning en een boeddhistische monnik een debat over de vraag waar het zelf zich bevindt. Volgens de monnik is dat zelf nergens te vinden. Maar als dat zo is, wat voor consequenties heeft dat voor hoe je naar jezelf kijkt als mens? 

Gerard Boter en Floris Leest over Stoïcisme

Bart Geeraedts in gesprek met Gerard Boter en Floris Leest. Zij schreven het boek Leven als stoïcijn. Of niet?  De stoïcijnse filosofie is ongekend populair in Nederland. Ze is dankzij haar heldere wijsheden een welkom toevluchtsoord voor wie een levensfilosofie zoekt. Maar heeft deze antieke filosofie wel echt wat te bieden aan ons eenentwintigste-eeuwers? In gesprek met elkaar onderzoeken classicus Gerard Boter en ervaringsstoïcijn Floris Leest de zin en onzin van de stoïcijnse filosofie. Kunnen we een filosofie die slavernij zag als een fact of life als leidraad hanteren? Hoe pak je mondiale vraagstukken aan vanuit een individualistische filosofie? Werkt een kalme houding altijd of mag je ook weleens flink boos worden?

Aflevering 80: Ieva Rocena en Ed Weijers over filosoferen met kinderen

Ieva Rocena en Ed Weijers over filosoferen met kinderen en jongeren Bart Geeraedts gaat in gesprek met Ed Weijers en Ieva Rocena. Zij vertellen over de opleiding Filosoferen met kinderen en jongeren. Hoe leer je kinderen in gesprek met elkaar kritisch naar hun eigen vooronderstellingen en die van anderen te kijken?  Door veel in de praktijk te oefenen tijdens de opleiding help je kinderen een routine opbouwen van leren luisteren en kritisch en fantasievol nadenken. Dat heeft een positief effect op hun zelfvertrouwen.  Ieder kind heeft zijn eigen manier van nadenken. Het ene kind is een precieze denker, het andere legt veel verbanden, weer een ander analyseert en onderscheidt, die denkkracht van de groep kun je gebruiken om een onderwerp beter te begrijpen.  Ed Weijers en Ieva Rocena geven samen met Lies Pycke de beroepsopleiding Filosoferen met kinderen en jongeren aan de ISVW. De opleiding gaat van start op 3 februari 2024. Kijk voor meer informatie op: isvw.nl/activiteit/fmkj-2024/

Carolien van Welij over wat filosofie met mensen doet

Filosoof en neerlandicus Carolien van Welij interviewde voor haar boek Wat denken doet meer dan honderd mensen over de betekenis van filosofie voor hun leven. Ze vroeg aan kunstenaars, dichters en wetenschappers over een moment waarop filosofie hun leven veranderde. Een rouwproces, scheiding, onvervulde kinderwens, identiteitscrisis, depressie: in momenten van grote of kleine nood kwamen zij op hun pad een filosoof tegen. Die ontmoeting bracht troost, verzoening of moed. De interviews zijn eerder verschenen in Filosofie Magazine. Foto @Lucy Lambriex Op 16 november, Wereldfilosofiedag (Unesco), organiseert de ISVW samen met Filosofie Magazine in SPUI25 het programma Wat denken doet. Als filosofie je wereld verandert met Carolien van Welij en Coen Simon (schrijver, filosoof en hoofdredacteur van Filosofie Magazine). Op deze avond wordt Wat denken doet tot leven gebracht op het podium: Van Welij en Simon onderzoeken met gasten uit de literatuur, kunsten en wetenschap én het publiek hoe de filosofie gedachtepatronen op losse schroeven kan zetten en nieuwe denkbeelden weet te generen.

Dries Boele over filosofie en levenskunst: het zelf en de ander

Bart Geeraedts ging tijdens de open dag op de ISVW in gesprek met Dries Boele over filosofie en levenskunst: het zelf en de ander.  Levenskunst gaat over de zorg voor zichzelf. Maar wat verstaan we eigenlijk onder dat ‘zelf’? En wat betekent ‘trouw zijn aan jezelf’? Daarnaast heb je ook altijd te maken met de ander, gewild of ongewild. De ander is geliefd en gehaat, soms onbegrijpelijk, maar onontbeerlijk. Wat is de rol van die ander in je leven?  Van 3 t/m 7 januari 2024 zal Dries Boele de cursusweek: Filosofie en levenskunst: het zelf en de ander verzorgen bij de ISVW. Foto @Valerie Granberg

Roel Meijvis over Albert Camus

Bart Geeraedts schuift aan bij Roel Meijvis, filosoof, schrijver, theatermaker en Camus-kenner. Zijn boek De glimlach van de aarde. Het voelende denken van Albert Camus, verscheen bij ISVW Uitgevers. Meijvis vertelt in deze podcast over de grote thema's in Camus' werk en legt uit wat het voelende denken precies betekent. Sommige zaken kun je niet beredeneren, maar wel lichamelijk ervaren. Dat geldt bijvoorbeeld voor de mens in opstand. Een mens in opstand zegt nee tegen iets. Achter die nee gaat een waarde schuil die we niet kunnen benoemen, maar wel kunnen voelen. Nee zeggen staat voor Camus niet alleen gelijk aan mens worden, maar door die opstand ontstaat ook de menselijke gemeenschap. Mijn eigen mens-zijn veronderstelt ook de menselijkheid van de ander. Van 25 t/m 29 oktober geeft Roel Meijvis op de ISVW de cursus Camus' de mens in opstand. Waarin hij Camus' meesterwerk De mens in opstand zal bespreken. Foto @Valerie Granberg

Erik Pool over macht en moed van de ambtenaar

Erik Pool was tot 2021 topambtenaar bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en werd na het toeslagenschandaal programmadirecteur Dialoog en Ethiek voor de hele Rijksoverheid. Hij schreef in 2021 het boek Macht en moed om het werk van de overheid moreel sterker te maken. In zijn nieuwste boek, het Macht en moed praktijkboek geeft hij adviezen en methoden om de inzichten uit zijn eerste boek toe te passen. In de vorm van dialoog, reflectie en tegenspraaktechnieken kunnen ambtenaren hiermee vrije ruimte creëren voor gewetensvragen en beroepsethiek. 

Joan de Ruijter over filosofie en sport

Joan de Ruijter is docent filosofie en schreef de young adult-roman Whatever it takes. De Ruijter maakte deel uit van de syllabuscommissie voor het eindexamen-thema 2024: 'DE VRAAG NAAR DE MENS IN RELATIE TOT TECHNIEK EN WETENSCHAP'. Whatever it takes is een verhaal over topsporter Natália (18) die koste wat het kost de top wil bereiken in het vrouwenwielrennen. Haar verhaal raakt aan thema's als sport, techniek en de relatie die de sporter kan ervaren met diens menselijk lichaam.  

Dirk de Schutter over Hannah Arendt

Emeritus hoogleraar filosofie en Hannah Arendt-kenner Dirk de Schutter legt Arendts belangrijkste thema's uit. Aan bod komen onder andere de begrippen arbeiden, werken en handelen en de banaliteit van het kwaad. En wat maakt een politiek leider totalitair? Kortom, De Schutter laat nog maar weer eens zien hoe relevant Arendts werk vandaag de dag is. Deze podcast is een voorproefje van de Summerschool De grote thema’s van Arendt die plaatsvindt van 28 augustus t/m 1 september bij de ISVW.

Tinneke Beeckman en Alexander Roose over ‘Levenswijsheid volgens Machiavelli en Montaigne’

De zestiende-eeuwse filosofen Niccolò Machiavelli en Michel de Montaigne lijken nogal van elkaar te verschillen. Machiavelli is de strategische politiek denker en Montaigne de teruggetrokken kasteelheer die prachtige essays schrijft. Maar als je met Machiavellikenner Tinneke Beeckman en Montaigne-expert Alexander Roose de levenswijsheid van beide humanisten onderzoekt, ontdek je verrassende overeenkomsten. Van 16 t/m 20 augustus verzorgen Tinneke Beeckman en Alexander Roose de Summerschool Levenswijsheid volgens Machiavelli en Montaigne. 

Ariane van Heijningen en Ingrid Geerts over Socrates in organisaties

Socrates ging de straat op en stelde voorbijgangers vragen die hun gedachtes ontregelden. Net zoals Socrates willen Ariane van Heijningen en Ingrid Geerts in organisaties met ontregelende vragen een filosofische blik aanwakkeren. Dat begint met het stellen van de vraag: wat is jouw blikveld binnen deze organisatie? Want het kan zijn dat bepaalde zaken daarbuiten vallen. Juist bij terugkerende problemen gaat het erom in gesprek te gaan, alleen zo kom je erachter wat vaak impliciete regels en aannames zijn binnen de organisatie en ontstaat er ruimte voor een nieuwe manier van denken.   

Renate Schepen over Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse filosofie

Bart Geeraedts reist af naar het strand van Egmond voor een gesprek met Renate Schepen. Ze promoveerde op een studie naar interculturele filosofie en begeleidt deze zomer de Summerschool Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse filosofie bij de ISVW. In haar denken staat de vraag centraal hoe we recht kunnen doen aan verschillende bronnen van kennis. En hoe komt het dat we zo weinig horen over niet-Westerse filosofie? Want door kennis te maken met filosofieën uit Afrika en Latijns-Amerika wordt ons denken uitgedaagd. Vragen als: 'Kunnen we tijd ook niet-lineair denken?' en 'Kunnen we onszelf als onderdeel van een grotere heelheid denken?' komen aan bod.  

Paul van Tongeren over Nietzsche

Zo sprak Zarathoestra is waarschijnlijk Nietzsches meest gelezen, maar minst begrepen boek. Het boek komt uit het midden van zijn meest productieve periode, is een mix van verhalend proza, redevoeringen en gedichten en is overvol van metaforen, meer of minder verborgen verwijzingen en experimenten met de taal. Bart Geeraedts in gesprek met Paul van Tongeren

Marli Huijer over sterfelijkheid

Verouderingsdeskundigen en transhumanisten zouden het liefst onze sterfelijkheid opheffen. Eerst minstens honderd jaar in gezondheid leven en dan snel en pijnloos de wereld te verlaten. In werkelijkheid begint de aftakeling kort na ons pensioen en duurt zo'n vijftien jaar. Wat betekent dat voor hoe we ons verhouden tot die laatste levensfase? Hebben ziektes en aftakeling betekenis omdat ze ons voorbereiden op de dood? Is de zorglast van de laatste levensfase nog op te brengen als de hele samenleving ouder wordt? Zijn er grenzen aan de groei van de levensduur? Bestaat er zoiets als een juist moment van sterven? Bart Geeraedts in gesprek met Marli Huijer over haar laatste boek De toekomst van het sterven. 

Erik Kaptein over de uitweg uit de klimaatcrisis

Broeikasgassen, we blijven ze maar uitstoten. De natuurlijke koolstofkringloop kan de immense hoeveelheid CO2 niet meer opnemen en vastleggen: het proces van de fotosynthese dat hiervoor zorgt, is daar niet op toegerust. Landschapsarchitect Erik Kaptein stelt voor om de effectiviteit van de fotosynthese met genetische aanpassingen te vergroten. Dat brengt niet alleen de oplossing van het wereldvoedselprobleem binnen bereik, maar ook die van de klimaatcrisis.

Wouter Kusters over klimaatangst

Een gesprek over hoe de schrik over de naderende klimaatcatastrofe bij mensen wortel schiet. Een zoektocht naar verbanden tussen psychologie, psychiatrie, filosofie en actie! Wouter Kusters is filosoof, taalwetenschapper en schrijver, maar werd vooral bekend door zijn gelauwerde boeken over waanzin en filosofie. Aanleiding tot dit gesprek is Kusters' nieuwste boek 'Schokeffecten', zijn pleidooi voor ontspoord denken en 'duurzaam alarmisme' aangaande het klimaat.

Marthe Kerkwijk over Clara Wichmann

Een misdadiger verdient straf. Dat spreekt vanzelf. Ons strafrecht is volledig gebaseerd op deze aanname. En de wil om te straffen is diep in onze maatschappij verankerd. Rechtsfilosoof Clara Wichmann (1885-1922) zet een streep door dit argument. Als we werkelijk begaan zijn met het verminderen van misdaad, dan moeten we kijken naar de oorzaak van de misdaad. Dan zal blijken dat elke rechtsstaat haar eigen misdaad voortbrengt. Wichmann ontmaskert het vermeende recht tot straffen als diepgeworteld wraakinstinct. Maar is dat instinct te rechtvaardigen? Marthe Kerkwijk zorgde voor de inleiding en hertaling van Clara Wichmanns woorden in het boek 'Het recht tot straffen hebben we niet'. In deze podcast gaat Bart Geeraedts in gesprek met Marthe Kerkwijk.

Martha Claeys over trots

Trots op je kind, trots op het vaderland, trots op je huidskleur, trots op je voetbalclub, trots op jezelf. Aanleidingen genoeg om jezelf op de borst te slaan. Filosofe Martha Claeys schreef over deze gevoelens een boek: Trots, De filosofie van een emotie. Zij onderzoekt de positieve en negatieve kanten van trots. Want dit gevoel van welbehagen kan er ook voor zorgen dat je jezelf overschat of dat je te lang vasthoudt aan je eigen gelijk. Een gesprek over de veelkantigheid van deze emotie.

Saskia Kalb over 'De gelukkige neuroot'

Er leeft een neuroot in ons allemaal: iedereen past afweermechanismen toe om met kleine en grote problemen om te gaan. Ze bepalen hoe we reageren op situaties en de taal die we gebruiken. Wanneer beginnen we die mechanismen te gebruiken? Welke maskers zetten we in ons dagelijks leven op? Zijn die mechanismen altijd goed? Saskia Kalb, auteur van De gelukkige neuroot (ISVW Uitgevers, 2022), geeft de neuroot zijn welverdiende opwaardering in de ISVW podcast.

Lea Ypi on freedom | Lea Ypi over vrijheid

Is capitalist freedom true freedom? In her book Free (Allen Lane, 2021) Lea Ypi shows that freedom is not a term that we can take for granted. Ypi treated us to a lecture at the ISVW Estate on the 16 January 2023. Couldn't come? Or do you want to relive the night of the lecture? Listen to the ISVW podcast! | Is kapitalistische vrijheid echte vrijheid? In Vrij (De Bezige Bij, 2021) laat Lea Ypi zien dat het begrip vrijheid niet vanzelfsprekend is. Ypi was op 16 januari 2023 te gast op Landgoed ISVW voor de 10e Van Eedenlezing. Heb je de lezing gemist? Of wil je de lezing nog eens herbeleven? Luister naar de ISVW podcast! De integrale lezing (inclusief vragenronde) is verkrijgbaar op txtradio.nl.

Mathieu Berteloot over 'De Avonden'

Wanneer is een mens gek? Heeft wetenschap wezenlijke betekenis? Ziet God alles? Het zijn vragen die lezers van Gerard Reves meesterwerk 'De Avonden' nog altijd bezighouden. Mathieu Berteloot, auteur van ‘We zijn vanmiddag ongewoon diepzinnig’ (ISVW Uitgevers, 2022), spreekt ter gelegenheid van 100 jaar Gerard Reve over 'De Avonden' in de ISVW podcast. Een onmisbare aflevering als je van Reve houdt.

Peter Huijzer over het zelf tussen oost en west

Wat is het zelf? Bestaat het zelf eigenlijk? Zo ja, hoe kunnen we er dan over nadenken? Zo nee, waar hebben we het dan eigenlijk over? Zowel westerse als niet-westerse denkers trachten deze vragen te beantwoorden. Peter Huijzer, docent van de filosofieweek ‘Het zelf tussen oost en west’, bespreekt het zelf binnen verschillende filosofische tradities in de ISVW podcast. Wil je meepraten over het zelf? Kom naar de filosofieweek ‘Het zelf tussen oost en west’ van 20 t/m 24 februari 2023.

Volodymyr Yermolenko about Ukraine in wartime | Volodymyr Yermolenko over Oekraïne in tijden van oorlog

What can philosophy and literature contribute during wartime? Volodymyr Yermolenko says wartime is a time of rethinking. How do we shape our relationship with the past? How do we assess our identities? Moreover, how do we deal with reality? In the ISVW podcast Yermolenko speaks about the current situation in Ukraine, the history that precedes it, and their fight against Russia. | Wat kunnen filosofie en literatuur betekenen in tijden van oorlog? Volgens Volodymyr Yermolenko is oorlog een tijd waarin je ideeën gaat heroverwegen. Hoe om te gaan met de geschiedenis? Hoe om te gaan met de eigen identiteit? Sterker nog, hoe om te gaan met de werkelijkheid? In de ISVW podcast spreekt Yermolenko over het huidige Oekraïne, de geschiedenis van Oekraïne en hun strijd tegen Rusland. Meer weten? Lees Oekraïne. Geschiedenissen en verhalen (ISVW, 2022). Alle opbrengsten van het boek gaan bovendien naar goede doelen die Oekraïners steunen.

Harm van der Gaag over de filosofisch practicus

Wat is een filosofisch practicus? Hoe verschilt een filosofisch practicus van een psychotherapeut? Wie komen er eigenlijk over de vloer bij een filosofisch practicus? Harm van der Gaag, docent van de opleiding Filosofisch practicus en ontwikkelaar van de Gilde-methode, presenteert het filosofische 1-op-1-gesprek in de ISVW podcast.

Frans Kooymans over Nate Shaw en 'De kleur van katoen'

In de late jaren 60 kwamen Nate Shaw en Theodore Rosengarten elkaar voor het eerst tegen. Nate Shaw, een zwarte pachtboer, kon niet lezen en schrijven, maar was een uitzonderlijke verhalenverteller. Theodore zette Nates woorden op papier, met als resultaat De kleur van katoen (ISVW, 2022). Hoe kwam het boek oorspronkelijk tot stand? Wat zijn de levenslessen van Nate Shaw? En hoe kunnen we het boek inzetten in de strijd tegen ongelijkheid? Frans Kooymans, vertaler van de Nederlandse versie, vertelt over Shaw en het gevecht tegen racisme in de ISVW podcast.

Jos Kessels over filosoferen in de praktijk

Wie als een Socrates de markt op gaat speelt hoog spel. Je hebt lef en overtuiging nodig om mensen uit te dagen tot een filosofisch gesprek. Waarom is de grot van Plato zo’n goed symbool voor het socratisch gesprek? Wat staat er op het spel in een socratisch gesprek? Hoe kunnen we het toepassen op de werkvloer? Jos Kessels, co-samensteller van het boek Hoog spel, benadrukt het belang van het socratisch gesprek in de ISVW podcast.

Florian Jacobs over Rilke

Rainer Maria Rilke (1875-1926) is de filosofische dichter bij uitstek. In De elegieën van Duino toont hij op weergaloze wijze wat de zin van het leven is. Waar was hij toen hij de Elegieën schreef, en wat voegt onze kennis daarvan toe aan het lezen van zijn werk? Florian Jacobs, uitgever bij ISVW Uitgevers en auteur van Blijven is nergens. Het Europa van Rilke (Boom, 2022), leidt ons door de wereld van Rilke in de ISVW podcast.

Tim De Mey over waarheidsverval

In het (post-)Trumptijdperk en tijdens de coronapandemie werden we met de neus op de feiten gedrukt: we leven in tijden van waarheidsverval. De grens tussen meningen en feiten vervaagt, de impact van meningen neemt toe, en het vertrouwen in feitelijke informatie neemt af. Hoe kunnen we hier tegenwicht aan geven? Hoe kunnen we ons wapenen tegen desinformatie? Tim De Mey, Vrienden van de ISVW Fellow 2022, gaat op zoek naar antwoorden in de ISVW podcast. Volg ook de MOOC ‘Voor zover we weten’ en bekijk het video-essay ‘Als de waarheid een heks was... kwam ze altijd boven water van Tim De Mey op de ISVW-YouTube.

Margreet Stolper en Froukje Weidema over moreel beraad

In verschillende sectoren van de samenleving – zoals de gezondheidszorg, het onderwijs, de politiek en het bedrijfsleven – is er een groeiende behoefte aan ethische reflectie. Met moreel beraad kun je morele kwesties en vragen onder ogen zien, openhartig bespreken en dialogisch onderzoeken. Hoe kun je die dialoog het beste aangaan, vooral wanneer je gesprekspartner zichzelf ingegraven heeft? En hoe kunnen we moreel beraad toepassen in de maatschappij? Margreet Stolper en Froukje Weidema, docenten bij de opleiding Moreel beraad, spreken over de gespreksmethode in de ISVW podcast.

Onno Zijlstra over Ortega y Gasset

We beleven een wooncrisis, een klimaatcrisis, een coronacrisis, een politieke crisis. Maar wat is dat eigenlijk, in tijden van crisis leven? Voor antwoorden kunnen we terecht bij de Spaanse filosoof José Ortega y Gasset. Hij leefde van crisis naar crisis en schreef naar aanleiding daarvan een filosofie. Onno Zijlstra, auteur van Het leven als schipbreuk (ISVW, 2022), bespreekt Ortega y Gasset in de ISVW podcast.

Jannah Loontjens over schuld

Waarom voelen we ons schuldig? Waarom laten we ons zo leiden door dat schuldgevoel? Is het mogelijk om van ons schuldgevoel verlost te zijn? Jannah Loontjens, hoofddocent van de summerschool Schuldig. Een verkenning van het geweten, ging op persoonlijk onderzoek uit en ging te rade bij de filosofie. Hoe dachten filosofen als Kierkegaard, Freud en Arendt over schuld? Loontjens spreekt erover in de ISVW podcast.

Dennis de Gruijter over Marcus Aurelius

Marcus Aurelius (121-180) staat weer volop in de belangstelling in de Nederlandse media. Aurelius heerste over het Romeinse Rijk in een rumoerige politieke periode én tijdens een pandemie. Tijdens zijn keizerschap beroepte hij zich op het stoïcisme. Hoe ging het stoïcisme samen met het keizerschap? Wat stond centraal in het stoïcisme van Aurelius? En wat kunnen wij vandaag leren van Aurelius over stoïcisme in de politiek en in de maatschappij? Dennis de Gruijter, hoofddocent van de Stoïcijnse week spreekt over Aurelius in de ISVW podcast.

Erno Eskens over de filosofie van de Lage Landen

Waar lieten Erasmus en Spinoza zich door inspireren? Hoe dachten filosofen in de Lage Landen over gender, mensenrechten en kolonialisme? En wanneer kwam er voor het eerst echt aandacht voor publieksfilosofie in de Nederlandse academie? Erno Eskens, hoofddocent van de summerschool Denkers en dwalers en auteur van het gelijknamige boek (ISVW, 2022) spreekt in deze extra lange aflevering van de ISVW podcast over de geschiedenis van de filosofie in de Lage Landen.

Corrie Haverkort over de kunst van het verstaan

Tijdens de coronapandemie kwamen we er opeens achter dat zelfs in veilige, vaste bubbels mensen het met elkaar oneens waren. Soms kwamen we zelfs lijnrecht tegenover elkaar te staan. Eén ding hebben we hoe dan ook gemeen: onze roep om verstaan te worden. Hoe kunnen we elkaar begrijpen in plaats van elkaar bij voorbaat buitensluiten? Wat drijft ons uiteen en wat verbindt ons? Corrie Haverkort, hoofddocent van de summerschool ‘De kunst van het verstaan’ spreekt over een ethiek van gelijkheid en verschil in de ISVW podcast.

Maarten Reesink over dier en mens

Wat zegt de manier waarop wij andere diersoorten benaderen over ons? Wat zorgt ervoor dat juist de kat en de hond het perfecte gezelschapsdier voor ons is? Wat hebben filosofen eigenlijk gezegd over de verhouding dier-mens? En wordt het tijd dat de mens zichzelf weer als een klein onderdeel van de natuur beschouwt? Maarten Reesink, universitair docent DierMens Studies, geeft zijn antwoorden in de ISVW podcast. Meer weten over dier-mensrelaties? Meld je dan aan voor de summerschool ‘Dier en mens’!

Nanda van Bodegraven over Het gedachtendier

Onttovert de wetenschap of betovert ze? Is de wetenschap vriend of vijand voor een zinvolle wereld? Het leven is veel bijzonderder dan we denken. Ons doodnormale doen en laten wordt bijzonder wanneer we het bekijken door een wetenschappelijke bril. Nanda van Bodegraven schreef hierover Het gedachtendier (ISVW, 2021). Ze presenteert het boek in de ISVW podcast.

Jabik Veenbaas over Immanuel Kant

Wat kan ik weten? Wat moet ik doen? Waarop mag ik hopen? Wat is de mens? Dit zijn de grote filosofische vragen die Immanuel Kant (1724-1804) stelde. Hoe kwam Kant tot deze vragen en op welke antwoorden kwam hij? Wat is de relevantie van zijn denken voor vandaag de dag? En welke fabeltjes gaan nog altijd rond over Kant als persoon? Jabik Veenbaas, auteur van De essentie van Kant, introduceert Kant in de ISVW podcast. Meer weten over Kant? Kom deze zomer naar de summerschool De grote vragen van Kant en meld je aan voor de online lezing.

Paul van Tongeren over filosofie en politiek

Hoe kan een filosoof bijdragen aan de lokale politiek? Wat is de rol van dankbaarheid in de politiek? Hoe kunnen we de filosofie van oude Grieken en middeleeuwse denkers toepassen in de maatschappij van nu? In deze aflevering van de ISVW podcast geeft Denker des Vaderlands Paul van Tongeren antwoord op deze en andere vragen en geeft hij een voorproefje van zijn summerschool ‘Oude parels behouden hun glans’. Paul van Tongeren is dit jaar meermaals op de ISVW. Kijk op isvw.nl voor al onze evenementen.

Marthe Kerkwijk over Anna J. Cooper

Het levensverhaal van Anna J. Cooper is al een boek waard. Geboren in slavernij werd ze een pionier en geleerde van de hoogste soort: ze was de vierde zwarte Amerikaanse vrouw met een PhD, schooldirecteur en bevlogen docent tot haar 95e, en een vooraanstaand activist. In Een stem uit het Zuiden (vertaling ISVW, 2021) voert Cooper strijd voor gelijke rechten en stelt ze racistische en seksistische praktijken aan de kaak. Hoe wilde ze burgerrechten verwezenlijken? Welke argumenten gebruikte ze tegen de gevestigde orde van haar tijd? En welke lessen kunnen wij hieruit leren? Marthe Kerkwijk introduceert Cooper in de ISVW podcast.

Arthur d'Ansembourg over kunstfilosofie

Hoe kunnen we een weloverwogen oordeel vormen? Wanneer kun je zeggen dat iets mooi is? En wat doen we eigenlijk wanneer we kijken naar kunst? Voor antwoorden kunnen we terecht bij de kunst zelf. Beeldende kunst geeft niet alleen iets te zien, maar bevat bovendien een visueel antwoord op filosofische vragen. Dompel je onder in de kunstfilosofie met Arthur d' Ansembourg, auteur van Er zit iets achter in de ISVW podcast.

Erno Eskens en Marthe Kerkwijk over 'De kinderen van Chronos'

Dit jaar verscheen het kinderboek De kinderen van Chronos van Erno Eskens met illustraties van Marthe Kerkwijk. In het verhaal belanden twee kinderen, Laura en Bruno, in het oude Griekenland. Wie is Chronos, de God van de tijd, en van welke mythe is hij bekend? Welke delen van het boek zijn echt gebeurd? En waarom heeft Socrates een aardbei als neus? Erno en Marthe presenteren De kinderen van Chronos in de ISVW podcast.

Joyce Pijnenburg over 'Pen, bed en habijt. Drie vrouwen over gender, seks en redelijkheid'

Eeuwen voor de eerste feministische golf vroegen vrouwen zich hardop af wat redelijkheid inhoudt in een cultuur gebaseerd op genderverschillen. In Pen, bed en habijt presenteert Joyce Pijnenburg drie protofeministen: Christine de Pizan vocht tegen de dubbele moraal voor mannen en vrouwen in de liefde, Tullia d’Aragona daagde haar mannelijke gesprekspartners uit om hun aannames te betwijfelen, en Sor Juana Inés de la Cruz gaf een stem aan de ongehoorde Mexicaanse vrouw. Joyce spreekt over hen en hun filosofie in de ISVW podcast.

Jan Dirk Imelman over 'De verweesde school'

Wanneer is het juiste moment om een kind iets te leren? Wanneer kun je het beste de brug slaan tussen een thuissituatie en de maatschappij? En in hoeverre moet een kind onderwijs genieten op hun eigen niveau en tempo? In De verweesde school beschrijven onderwijsexperts Jan Dirk Imelman en Jos de Mönnink de contouren van goed onderwijs en van een verstandige onderwijspolitiek die het algemeen belang dient. Jan Dirk Imelman legt in deze aflevering van de ISVW podcast zijn onderwijsfilosofie alvast uit.

Eric Koenen over 'Samen slim. Hoe collectieve intelligentie ons gaat redden'

Is het werkelijk zo dat samenwerken op zich het antwoord is voor al onze problemen? Het tegendeel is soms waar: samen maken we enorm grote fouten. We denken namelijk heel veel dingen te weten, terwijl ze eigenlijk niet kloppen. Om ons naar een oplossing te sturen kijkt Eric Koenen, auteur van Samen slim naar de collectieve intelligentie. Collectieve intelligentie beperkt zich niet tot individuen, maar ontstaat zorgvuldig geregisseerd vanuit een diversiteit van denkers en doeners op vele niveaus. Hoe kunnen we dat organiseren? Luister naar de ISVW podcast!

Thomas Heij over George Orwell

Waarin schuilen de verlokkingen van het nationalisme en het fascisme? Wat kun je doen om je eigen schrijfstijl te verbeteren? En hoe zet je de beste kop thee? Op al deze vragen heeft George Orwell een antwoord. Wat dreef Orwell om essays te schrijven over zulke uiteenlopende onderwerpen? En welke lessen kunnen we leren van de wijsheid van deze alom bekende schrijver? Thomas Heij, vertaler van Tegen totalitarisme, presenteert Orwell in de ISVW podcast.

Dennis de Gruijter over het stoïcisme

De stoïcijnse filosofie is een deugdethiek, waarin het ontwikkelen van een wijs, rechtvaardig, moedig en zelfbeheerst karakter centraal staat. De stoa helpt je om antwoord te geven op essentiële, universele levensvragen. Denk bijvoorbeeld aan: Wat ben ik verplicht aan mezelf en aan anderen? Wat is mijn plek in het grotere geheel? En wat ligt binnen mijn controle en wat niet? Dennis de Gruijter leidt zijn leven aan de hand van stoïcijnse wijsheid. Hoe je leeft als stoïcijn legt hij uit in de ISVW podcast. Podcast uit, maar de smaak te pakken? Kom dan in augustus 2021 naar de Stoïcijnse week op Landgoed ISVW.

Erik Kaptein over 'Rechtsgelijkheid voor de natuur'

De levende, niet-menselijke natuur verdient net als wij rechten. Sterker nog, de rechten van de natuur zijn essentieel voor onze overleving. In Rechtsgelijkheid voor de natuur vergelijkt Erik Kaptein de huidige situatie van de natuur met die van boeren, burgers en buitenlui tijdens de Franse Revolutie. Ook nu lijkt een revolutie nodig om de rechten voor de natuur af te dwingen. Hoe komen we tot de rechten van het dier en de plant? Erik spreekt erover in de ISVW podcast.

Arthur Veenstra over Sartre en 'Het primaire waarom'

In de wetenschap ligt de nadruk op het idee dat we leven in een materialistische wereld. We zouden een verzameling van atomen zijn, volledig bepaald door vastgezette natuurwetten. Maar is dat alles? Arthur Veenstra beschrijft in Het primaire waarom aan de hand van Sartre de essentie van ons bewustzijn: wij zijn betekenisgevende structuren die fundamenteel vrij zijn. Wat bedoelt Sartre wanneer hij zegt dat we vrijheid zijn? Wat zou Sartre zeggen over identiteit? En wat heeft dit allemaal te maken met een boterham met Nutella? Arthur spreekt erover in de ISVW podcast.

Klaas Rozemond over 'Het zelfgekozen levenseinde'

Moeten we de wens tot euthanasie van mensen met dementie verwezenlijken? Wanneer zien we iemands lijden als groot genoeg om euthanasie of zelfdoding toe te laten? En mag een arts dat überhaupt wel, iemand assisteren op de weg naar zelfdoding en euthanasie? Klaas Rozemond, auteur van Het zelfgekozen levenseinde (ISVW, 2021), vindt dat het zelfbeschikkingsrecht het uitgangspunt moet zijn voor beslissingen over euthanasie, ook bij mensen met dementie. Waarom? Dat hoor je in deze aflevering van de ISVW podcast.

Annette Nobuntu Mul over Ubuntu en Indaba

'If you want to go fast, go alone. If you want to go far, go together.' - Nelson Mandela. In de westerse wereld ligt de nadruk vaak op eigenbelang. Wat levert het mij op? Waarom zou ik iets doen voor een ander? In de ubuntu-filosofie bekijkt men dat anders: ik ben omdat wij zijn. Annette Nobuntu Mul van Ubuntu Society leeft en werkt vanuit deze filosofie. Hoe kunnen we ubuntu vandaag nog toepassen op ons (werk)leven en onze gedachtepatronen omdraaien? En hoe heeft deze filosofie zich al bewezen in de praktijk? Annette spreekt erover in de ISVW podcast. Geïnteresseerd in ubuntu? Meld je aan voor ‘Ubuntu, leiderschap en burgerschap’ bij ISVW.

25 jaar Jan Flameling bij ISVW!

Jan Flameling viert in 2021 zijn 25 jarig jubileum bij de Internationale School Voor Wijsbegeerte! Hoe kwam hij op Landgoed ISVW terecht en hoe zag deze er op dat moment uit? Welke filosofie is volgens hem belangrijk voor het heden? Wat is narratieve systeemtherapie en hoe kunnen wij hier ons voordeel mee doen? Dit alles en meer komt langs tijdens deze aflevering van de ISVW podcast. Dit jaar nog les volgen bij Jan Flameling? Volg (online) ‘Inleiding in de filosofie’.

Jan Terlouw over politiek, saamhorigheid en vertrouwen

Jan Terlouw zet zich onvermoeibaar, met veel passie en optimisme, in voor de toekomst van de generaties na ons. Hij strijdt voor een politiek die zowel profiteert van een sterke regering als een onafhankelijke burger. Hoe is hij in de politiek terechtgekomen? Wat maakt hem volgens hemzelf een liberaal? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat we politiek gaan samenwerken? In deze aflevering van de ISVW podcast spreekt Jan Terlouw over zijn politieke gedachtegoed, een samenwerkend links en klimaatverandering. Meer van en over Jan Terlouw lezen? Bestel ‘Mensen, het is lastig maar het kan...’ De woorden van Jan Terlouw van Marjolein Westerterp op isvw.nl.

Maurice van Turnhout en Matijs van de Kerkhof over 'Lichtstadfamilie: Kameraden'

In de graphic novel Lichtstadfamilie. Kameraden (1968-1972) van Maurice van Turnhout en Matijs van de Kerkhof maken we kennis met de fictieve arbeidersfamilie Hultermans, waarvan zoon Frans zich aansluit bij de Rode Jeugd. Wie waren de Rode Jeugd? Welke plek nemen zij in in de geschiedenis van Eindhoven? En welke paralellen kunnen we trekken tussen de protesten van de Rode Jeugd en onze huidige samenleving? Maurice en Matijs spreken erover in de ISVW podcast.

Rico Sneller over het raadsel Socrates

Hoeveel Socratessen bestaan er? Als je Nietzsche, Hegel, Derrida en vele anderen leest, lees je net zoveel Socratessen als filosofen. Hoe komt dit? En hoe komt het dat al die Socratessen geloofwaardig zijn? Dat is het raadsel Socrates. In de nieuwe aflevering van de ISVW podcast spreekt Rico Sneller, Socrates-expert en auteur van het boek Het raadsel Socrates (verschijnt in 2021), over de filosofie Socrates en zijn betekenis in de geschiedenis van de filosofie. Meer weten? Kom dan van 10 t/m 14 mei 2021 naar de filosofieweek ‘Het raadsel Socrates’.

Wil Heeffer over Enrique Dussel en Latijns-Amerikaanse filosofie

Enrique Dussel is een van de belangrijkste denkers van onze tijd. Met zijn bevrijdingsfilosofie levert hij kritiek op het kolonialisme en imperialisme en stuurt hij ons naar een ethiek op basis van ecologisch denken. Wil Heeffer schreef over Dussels gedachtegoed het boek De bevrijdingsfilosoof (ISVW, 2020). Waar staat de Latijns-Amerikaanse filosofie voor in het postkoloniale tijdperk? Hoe leeft de precolumbiaanse filosofie door in het huidige Zuid-Amerika? En hoe kunnen wij deze filosofie toepassen in Europa? Wil Heeffer spreekt erover in de ISVW podcast.

Ellen Boleij over Hannah Arendt en overheidsbeleid

Wat kan de filosofie van Hannah Arendt betekenen voor de uitvoering van overheidsbeleid? Kunnen we onze functie en onze persoon verenigen op de werkvloer? En wat zou er gebeuren als we protocollen minder bepalend maken, en ruimte maken voor het handelen van het individu? Ellen Boleij, auteur van Een draad in het weefsel (ISVW, 2020), spreekt erover in aflevering 27 van de ISVW podcast.

Michel Dijkstra over Wu Wei, Ubuntu, Buen Vivir

De westerse filosofie is een vreemde eend in de bijt. Levenskunsten uit de rest van de wereld hebben namelijk een holistisch mens- en wereldbeeld. Wat houdt dit in? Wat kunnen we leren van de oosterse, Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse filosofietradities over de netwerkgedachte, het zoeken zonder vooroordelen en grenzeloze nabijheid? En hoe kunnen we de abstractie van sommige stromingen begrijpen en beoefenen? Michel Dijkstra, co-auteur van Wu wei. Ubuntu. Buen vivir, spreekt erover in de ISVW podcast.