Wetenschap Vandaag | BNR

Hoe een mini kever gigantische snelheden haalt

Hoe groter het dier hoe sneller het kan vliegen, geldt vaak. Maar hoe kan het dan dat een piepklein kevertje sneller kan vliegen dan insecten die drie keer zo groot zijn?

Ons brein reageert tijdens slaap sterker op onbekende stemmen

Uit onderzoek naar hersenactiviteit tijdens het slapen blijkt dat ons brein sterker reageert op onbekende stemmen dan op bekende stemmen.

Is de olifantenslurf het gevoeligste lichaamsdeel in het dierenrijk?

Een nieuw onderzoek laat zien dat de slurf van de olifant weleens het gevoeligste lichaamsdeel in het dierenrijk zou kunnen zijn.

Hoe werkmieren in noodsituaties de koningin worden

Een miersoort in India heeft een uitzonderlijke oplossing als de koningin van de kolonie plots sterft of verdwijnt: werkmieren die zichzelf transformeren tot koningin.

Micro-robots die hun eigen bot laten groeien

Een micro-robotje dat van vorm kan veranderen en dat net als bot in ons lichaam eerst zacht is en dan hard wordt. Dat is waar onderzoekers aan hebben gewerkt.

Recordreis poolhaas laat zien: het zijn niet allemaal huismussen

Hazen en konijnen zijn echte huismussen. Ze blijven over het algemeen binnen een paar kilometer van hun hol. Behalve één Canadese haas, die alle records heeft verbroken.

Wat te doen met een leger gekloonde marmerkreeften?

Ze wordt gezien als één van de hardnekkigste invasieve diersoorten: de marmerkreeft. Nu proberen onderzoekers te ontdekken of het diertje - dat zichzelf razendsnel voortplant - ons ook kan helpen.

Onvruchtbaarheid sommige mannen al voor eigen geboorte in DNA ontstaan

Onderzoekers van het Radboud UMC hebben ontdekt dat onvruchtbaarheid bij sommige mannen al voor hun eigen geboorte in hun DNA kan zijn ontstaan.

Egels blijken bron van superresistente bacterie

Een internationaal team van onderzoekers heeft ontdekt dat op de huid van egels een schimmel te vinden is die antibiotica produceert. In reactie daarop worden bacteriën die daar ook zitten resistent.

Gaan wormen ons helpen met allergieën?

Wormpjes in je lichaam hebben: dat klinkt niet als iets wat je moet willen. Toch zijn er onderzoekers die denken dat de kronkelende diertjes onze gezondheid juist beter kunnen maken.

Mensen die harder sporten drinken ook meer alcohol

Uit een onderzoek naar het gedrag van zo'n 40.000 Amerikaanse volwassenen zou blijken dat de mensen die het meeste sporten ook de meeste alcohol drinken.

Nanodeeltje maakt genetisch aanpassingen mogelijk in cellen in de wand van bloedvaten

Onderzoekers hebben een nieuw nanodeeltje ontwikkeld waarmee het voor het eerst mogelijk wordt om cellen in de binnenwand van bloedvaten genetisch aan te passen.

Honden hebben het door als je van taal wisselt of onzin praat

We wisten al dat honden goed zijn in woorden leren, maar nu blijken ze het ook heel goed door te hebben als je even in een andere taal praat of onzinwoorden gebruikt.

Mini-sensor geïnspireerd op de ogen van de bidsprinkhaankreeft

De inspiratie voor een nieuwe mini-sensor die in je telefoon past en waarmee je eten en materialen kunt analyseren werd gevonden in de ogen van de bidsprinkhaankreeft.

Schimmel die op boomwortel leeft knoeit met de genen van de boom

Bomen hebben schimmels nodig voor het opnemen van voedingsstoffen en water, maar nu blijken die schimmels zelf nogal de touwtjes in handen te hebben.

Dieren tellen door DNA uit de lucht te plukken

Om te ontdekken welke diersoorten er te vinden zijn in het water gebruiken wetenschappers al lange tijd environmental DNA uit watermonsters en dat lijkt ook te lukken met eDNA uit de lucht.

De schakelaar die zorgt dat de cel in functie blijft

De identiteit van bijvoorbeeld een zenuwcel wordt door een genetische schakelaar tijdens de ontwikkeling van de cel aangezet. Maar hoe blijft die schakelaar eigenlijk aanstaan?

Waar in de hersenen zie je vrouwelijk genot terug?

Lange tijd was het onbekend waar in de hersenen sensaties werden verwerkt die rond de vrouwelijke geslachtsdelen worden gevoeld. Nu denken ze de spot te hebben gevonden.

In een school zwemmen om beter te horen

Onderzoekers denken dat een Amerikaanse vissoort in een school zwemt om zo gezamenlijk de ultrasone geluiden van dolfijnen beter te kunnen horen.

De energie van dansen oogsten

In een club in Glasgow gebruiken ze straks een hele bijzondere manier om de temperatuur in de ruimte te regelen: een koel- en verwarmsysteem dat draait op lichaamswarmte.

Nieuwe kennis over actieve materie helpt gedrag cellen beter voorspellen

Nederlandse onderzoekers hebben een belangrijke ontdekking gedaan over actieve materie, die ervoor kan zorgen dat we het gedrag van cellen in bijvoorbeeld tumoren beter kunnen voorspellen.

Waar gaan zaadcellen heen na een sterilisatie?

Bij een sterilisatie wordt de buis waardoor de zaadcellen zich van de testikels naar de penis verplaatsen doorgeknipt en netjes dichtgemaakt. Maar waar gaan de zaadcellen dan heen?

Kun je beter een taal leren door minder goed na te denken?

Beter een taal leren door minder goed na te denken, dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar uit onderzoek zou blijken dat dit helemaal geen slecht idee is.

Hoe kinderen elkaar corrigeren als regels worden gebroken

Wat doen kinderen als ze een ander kind de regels zien breken? En verschilt dat per gemeenschap? Daar hebben onderzoekers naar gekeken binnen allerlei verschillende culturen.

Waar vind je de meeste linkshandigen?

Je zou kunnen denken: in de landen waar van rechts naar links wordt geschreven en gelezen vind je meer linkshandigen. Maar dat blijkt juist omgekeerd.

Hoe sponziger de cel, hoe makkelijker hij een baan vindt

Onderzoekers hebben ontdekt dat stamcellen die bezig zijn met het kiezen van hun taak in het lichaam, veel hebben aan een beetje extra sponzigheid.

Begrijpen honden de wetten van de natuurkunde?

Honden lijken een basisbegrip te hebben van hoe objecten zich zouden moeten gedragen.

Bomen kweken die nog efficiënter CO2-opnemen

Biologen hebben een stukje van het mechanisme ontrafeld waarmee bomen CO2 uit de lucht te halen en opslaan. Het kan helpen bij het kweken van nog efficiëntere bomen.

De onderschatte rol van de opa olifant

In een nationaal park in Botswana is onderzoek gedaan naar agressie onder olifanten. Ze zagen: hoe minder oudere mannetjes, hoe meer angst en algehele agressie.

Koninklijke mummie na 3000 jaar digitaal 'uitgepakt'

Alle koninklijke mummies die in de 19e en 20e eeuw zijn gevonden zijn inmiddels uitgepakt en onderzocht. Allemaal behalve één. Niemand wilde zich wagen aan dit bijzondere exemplaar. Tot nu.

Duizend keer snellere dataopslag dichterbij

Onderzoekers van de Radboud Universiteit zijn erin geslaagd om met korte lichtflitsen de magnetische eigenschappen van een materiaal te veranderen. Dat zou voor een veel snellere en energiezuinigere magnetische dataopslag kunnen zorgen.

Er liepen ooit miljoenpoten zo groot als auto's rond

Ooit waren miljoenpoten zo groot, dat ze je makkelijk van de voeten zouden lopen als je per ongeluk hun pad zou kruisen.

Hebben zombie-films ons voorbereid op de pandemie?

Hou je van een goeie zombie-serie of film op z'n tijd? Dan zou dat in je voordeel kunnen werken in een wereldwijde pandemie.

Hoe zijn aardwormen toch overal ter wereld terechtgekomen?

Meer dan 400 kilometer van de kust van Taiwan ligt een klein stukje land in het midden van een rif. Eén van de eilandbewoners is een aardworm, maar hoe is die daar gekomen?

Robotvis maakt invasieve vis te bang om voort te planten

Onderzoekers van de universiteit van Western Australië bedachten een tijdje terug iets slims om een invasieve vissensoort tegen te werken bij het voortplanten: een enge robotvis.

Levende hersencellen in schaaltje leren computerspelletje spelen

Australische onderzoekers hebben honderden duizenden hersencellen in een schaaltje binnen vijf minuten geleerd hoe ze een simpel computerspelletje moeten spelen.

Hoe je haar kan vertellen wat je twee jaar geleden op de dag nauwkeurig deed

In het M4I-lab van Ron Heeren in Maastricht kunnen ze aan een haar zien wat je jaren geleden op de dag nauwkeurig aan het doen was.

Duizenden moleculen tegelijk in realtime analyseren

Duizenden moleculen tegelijk in realtime analyseren om zo bijvoorbeeld te kunnen bepalen hoe een tumor groeit of een bot geneest: in het lab van Ron Heeren in Maastricht hebben ze daar de techniek voor ontwikkeld.

Honden die van een visje houden gevaarlijk voor mensen

Het bestrijden van een ziekmakende Afrikaanse parasiet wordt in de weg gezeten door honden, blijkt uit onderzoek van de universiteit van Exeter.

Wat de James Webb Telescoop in de ruimte gaat bekijken

Dit weekend is het - als het goed is - zover: de James Webb Space Telescoop - het grootste en meest ambitieuze ruimte-observatorium ooit gebouwd gaat de ruimte in.

Welke barre tocht staat de Antarctica-rover te wachten?

Studenten van de TU Eindhoven staan op het punt om af te reizen naar Antarctica. Ze gaan die kant op om belangrijke metingen te doen die nodig zijn voor de bouw van hun zelfrijdende Antarctica-rover.

Hoe snel een bacterie een volledige boom besmet

Voor het eerst hebben onderzoekers de precieze snelheid kunnen bepalen waarmee een ziekmakende bacterie een boom besmet.

Het verrassingselement en valse herinneringen

Als we ons dingen proberen te herinneren gaat dat nog wel eens mis. We weten nog lang niet alles over het mechanisme daarachter, maar onderzoekers hebben weer een stukje van de puzzel opgelost.

Oud stukje maan levert nieuwe inzichten

In 1972 werd een stukje rots van de maan veiliggesteld door astronauten van de Apollo 17-missie. Nu geeft datzelfde stukje rots onderzoekers allerlei belangrijke nieuwe informatie over de evolutie van de maan.

Een lesje plasmatechnologie vanuit het lab

Een groot deel van de processen en installaties in de chemische industrie moet in 2050 aangedreven worden door duurzame elektriciteit. Het inzetten van plasmatechnologie zou daarbij enorm kunnen helpen. Maar hoe werkt het?

Een moederskindje zijn is van levensbelang voor de Darwinvink

Jonge kinderen hebben hun ouders of verzorgers nog heel vaak nodig. Voor de jonge Darwinvink wordt het zelfs levensgevaarlijk als mama te vaak niet thuis is.

Dit stukje rubber kan tot twee tellen

Het is onderzoekers gelukt om een simpel stukje rubber te programmeren en het tot twee te laten tellen.

IJsplaat die belangrijke gletsjer in Antarctica op zijn plek houdt dreigt het te begeven

Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de American Geophysical Union zijn satellietbeelden gepresenteerd waarop zwaktes in een hele belangrijke ijsplaat in Antarctica te zien zijn.

Slimme robots op de insectenboerderij

Insecten worden vaak genoemd als interessante eiwitbron voor de toekomst. Maar stel dat er massaal insectenboerderijen komen, hoe maak je die dan rendabel?

Knuffelen lijkt bij baby's zichtbaar effect op hun DNA te hebben

We weten allemaal dat knuffelen goed voor ons is, maar even geleden hebben onderzoekers ook laten zien dat hoeveel een kind in jonge jaren is geknuffeld ook echt een effect heeft op hun DNA.

Snelle schimmels hebben moeite met kleine gaatjes

Er zijn miljoenen verschillende soorten schimmels op de wereld en velen spelen een gigantisch belangrijke rol in ecosystemen. Van één mechanisme in schimmels weten we nu meer.

De tiende symfonie van Beethoven afgemaakt door algoritme

Computerwetenschappers hebben samen met historici en muziekwetenschappers geprobeerd om de onafgemaakte tiende symfonie van Beethoven alsnog te schrijven.

Nieuwe genetische risicofactoren voor ziekte ALS geïdentificeerd

Met de grootste genetische ALS-studie tot nu toe hebben onderzoekers 15 genetische risicofactoren voor de ziekte geïdentificeerd.

Minder grazers, meer vuur

Tussen 50.000 en 6000 jaar geleden stierven veel grote grazers zoals de mammoet, grote bizon en vroege paardensoorten uit. Dat betekende ook dat er een stuk meer vegetatie bleef staan en dat hebben Yale-onderzoekers nu gelinkt aan een dramatische toename aan brandjes.

Waarom onderzoekers zingende vissen hebben afgeluisterd

Om erachter te komen of een koraalrif goed genoeg was hersteld hebben onderzoekers zingende vissen afgeluisterd.

Missende stukje gevonden in puzzel van botsende sterrenstelselclusters

Er zijn regelmatig botsingen tussen clusters van sterrenstelsels. Het is vooral het gas dat in die clusters zit dat met elkaar botst. In dat gas is nu iets gezien wat alleen nog was voorspeld.

De naakte molrat weet zich wel raad met een zuurstoftekort

De naakte molrat ziet er precies zo uit als z'n naam doet denken. Naakt en een kruising tussen een mol en een rat. En ook al zijn ze niet bepaald een fashion icon, we kunnen nog behoorlijk wat leren van dit diertje. Zo kan het dier goed tegen pijn, heeft het zelden kanker en speelde het recent nog de hoofdrol in een onderzoek naar hypoxie: een conditie waarbij weefsels in het lichaam niet voorzien worden van voldoende zuurstof.

Moleculair apparaatje zet infrarood om naar zichtbaar licht

Het is onderzoekers gelukt om een minuscuul moleculair apparaatje te maken waarmee je onzichtbaar licht om kunt zetten naar zichtbaar licht.

Stofje in paddo's maakt muziek emotioneler

Psychedelische middelen zoals stofjes in paddo's, of LSD - inzetten tijdens de behandeling van depressie: daar wordt al enige tijd naar gekeken door wetenschappers. Sommige onderzoeken suggereren dat deze middelen nog beter werken in combinatie met muziek.

Hoe meer schade, hoe meer slaap?

Slaap is belangrijk. Slaap je slecht, dan kan dat allerlei negatieve gevolgen hebben. Je hebt het nodig om te herstellen van de dag. Maar wat herstel je dan precies met een goede nachtrust?

Welke knuffel vinden mensen het prettigst?

We moeten nog even wachten tot het weer met iedereen mag, maar als het dan zover is: wat is dan de beste knuffel? Hoe lang moet hij duren en waar laat je je armen? Onderzoekers in Londen zochten het uit.

Planten knoeien met de genen van de buren

Planten gebruiken een heleboel verschillende strategieën om met elkaar en hun omgeving te communiceren. Zo lokken bepaalde bloemen bijvoorbeeld bijen met speciale stofjes en kunnen plantenwortels met schimmels kletsen over de voedselvoorraad. Nu hebben onderzoekers ontdekt dat planten ook micro-RNA gebruiken om met elkaar te praten.

Innovatieve dolfijnen en zeehonden tellen met AI

Het tellen van zeehonden kan straks een stuk sneller dankzij een nieuw algoritme en meer over de speciale schroefduik die één dolfijnensoort inzet om op jacht te gaan in de diepzee. Wanneer gebruiken ze die en waarom precies?

Komt het water op aarde van de zon?

Het klinkt misschien ongeloofwaardig, maar onderzoekers denken dat de zon mogelijk een belangrijke bron is geweest voor het water dat nu op aarde te vinden is.

Een zeepok is een stuk minder standvastig dan je zou denken

Zeepokken: misschien ken je ze vooral als een soort aanslag op boten, rotsen of zeedieren als de zeeschildpad. Een zeepok gaat opzoek naar een plekje waar veel water langs stroomt en maakt zich daar met een soort cementlaagje vast, om nooit meer van plek te veranderen. Tenminste: dat dachten we lange tijd.

Nederlands instrument onthult veel grotere methaan-uitstoot Australische kolenmijnen

Het Nederlandse ruimte-instrument TROPOMI heeft een veel grotere methaan-uitstoot van Australische kolenmijnen onthuld dan het land zelf opgeeft. Wat de data ook laten zien is dat een groot aandeel van de uitstoot uit een bovengrondse mijn komt en dat is gek.

Brede wegen zitten bijen in de weg

Er liggen wereldwijd tientallen miljoenen kilometers aan weg en dat aantal neemt alleen maar toe. Dat niet alle dieren het altijd veilig naar de overkant halen, dat weten we. Er is dan ook al aardig wat onderzoek gedaan naar de impact van wegen op het voortbestaan van soorten, zoals beren, schildpadden, muizen en salamanders. Maar onderzoekers hebben ontdekt dat ook bijen er moeite mee hebben.

Onbekend mineraal uit diepe aarde duikt op in diamant

Het klinkt een beetje als het begin van een interstellaire sci-fi roman: in een diamant is een mineraal uit de diepe aarde gevonden. Een mineraal dat helemaal niet aan de oppervlakte had mogen komen.

Deze vis doet stiekeme dingen als de partner niet kijkt

Snel een koekje pakken als je ouders niet kijken, dat herkennen veel mensen vast van vroeger, of van hun eigen kinderen. Ook in het dierenrijk gebeuren er stiekeme dingen als er even niet wordt opgelet.

Bacterie in spijsverteringsstelsel geeft hommels een beter geheugen

Een internationaal team van onderzoekers heeft ontdekt dat een specifieke bacterie in het spijsverteringsstelsel van hommels hun geheugen verbetert.

Stofje in lichaamsgeur maakt mannen kalmer, maar vrouwen agressiever

Ons lichaam stuurt allerlei stofjes de wereld in. Sommige kun je zien, sommige kun je iets te goed ruiken, maar er zijn er ook die we niet bewust waarnemen. Toch kunnen die stofjes, die bijvoorbeeld in onze adem zitten of die vrijkomen uit onze huid, een belangrijke boodschap bevatten.

Mouw vertaalt elke taal naar trilpatronen op de arm

Studenten van de TU Eindhoven hebben een mouw ontwikkeld waarmee je elke vreemde taal kunt voelen en begrijpen. Het voelen van die taal gebeurt aan de hand van trilpatronen.

Voelen we ons straks nog wel goed tussen alle hoogbouw?

Voor veel van onze steden geldt dat er meer gebouwen bij komen en dat die flink de hoogte in gaan. Maar voelen we ons dan nog wel prettig in de stad? Met behulp van technieken uit de neurowetenschappen proberen onderzoekers nu al het antwoord te vinden op deze vraag.

Welke deadline is de beste deadline?

Als je wilt dat iemand je ergens bij helpt, wat werkt dan het best: een korte deadline, een lange deadline, of geen deadline?

Schorpioenengif onderzoeken zonder dat het dier dood hoeft

Wetenschappers hebben een nieuwe methode ontwikkeld voor het onderzoeken van dierengif, waarbij het dier zelf niet langer het loodje hoeft te leggen. De nieuwe methode lukte als eerst bij de Vietnamese bosschorpioen. Ondanks dat de techniek niet kan worden toegepast op slangen, is de kans groot dat het bij een heleboel andere giftige diersoorten wel lukt.

Stopt je hart even met kloppen als je niest?

Stopt mijn hart met kloppen als ik nies? Vroeg iemand zich in BBC Science Focus af. Het antwoord van de expert: nee, niet helemaal. Wat gebeurt er dan wel?

De hagedis die kan ademen onder water

Er is een hagedis die erg bedreven is in duiken. Hij kan tot wel 16 minuten onder water blijven, terwijl het maar gedeeltelijk aquatisch is.

Beerdiertjes uit kanonnen laten schieten voor de wetenschap

Beerdiertjes uit kanonnen laten schieten, dat klinkt niet echt als wetenschappelijk onderzoek. Toch hebben onderzoekers precies dat gedaan.

Van sporten maakt je lichaam meer 'cannabis' aan

Weer een nieuwe reden om toch naar dat sportklasje te gaan: bewegen zorgt ervoor dat er meer van ons lichaamseigen cannabis-stofjes worden aangemaakt en dat helpt weer bij het tegengaan van ontstekingen, zou blijken uit nieuw onderzoek.

Hoe breng je het brein van een fruitvlieg in kaart?

Waarschijnlijk bedenk je maar zelden dat een vlieg ook gewoon een stel hersenen heeft. Die van een fruitvlieg zijn ongeveer zo groot als een maanzaadje.

In elkaars mond spugen is voor mieren van levensbelang

Mieren wisselen spuug met elkaar uit om zo onder andere de last van de stofwisseling over de kolonie te verdelen, blijkt uit nieuw onderzoek. In dat speeksel zit onder andere een levensverlengend eiwit en dat eiwit - viel ze op - maar dat wordt niet zomaar bij iedereen in grote hoeveelheden naar binnen gespuugd.

Een verjongingskuur voor te grote stamcellen

Cellen in ons lichaam doen enorm hun best om hun hele leven dezelfde grootte te blijven, maar als ze ouder worden lukt dat niet altijd meer en dat zorgt voor problemen hebben onderzoekers ontdekt. Nu ze meer over het mechanisme weten, hopen ze er ook wat aan te kunnen doen.

Hoe een Nederlander middenin de Tweede Wereldoorlog de kunstnier uitvond

Zegt de naam Willem Kolff je iets? Zo niet, dan gaan we daar heel snel iets aan doen. De Nederlander Willem Kolff, geboren in 1911, is namelijk de uitvinder van de kunstnier en het kunsthart.

Ook tropische vogels veranderen van vorm door klimaatverandering

Zelfs in de meest afgelegen en onaangetaste stukken van het Amazonegebied veranderen vogels van vorm door klimaatverandering. Inmiddels laten drie onafhankelijke onderzoeken dit zien voor hele verschillende gebieden op aarde. We kunnen dus wel stellen dat vogels kleiner worden. Hoe slecht is dat eigenlijk?

Hoe extremer de afstand, hoe minder verschil tussen man en vrouw?

Als je de prestaties van mannelijke en vrouwelijke atleten naast elkaar legt dan zijn er bij veel sporten duidelijke verschillen in het voordeel van de mannen. Tot je naar hele extreme afstanden gaat kijken.

Het enige dier dat geen zuurstof nodig heeft

Alle meercellige dieren hebben zuurstof nodig om te ademen. Tenminste, dat dachten we lange tijd. Maar een microscopisch klein diertje bewijst het tegendeel.

Waarom hebben zaadcellen allemaal een andere grootte?

Net als er tussen planten veel verschil zit in de grootte van hun zaadjes, zie je tussen dieren enorme verschillen in de grootte van hun zaadcellen. Waarom?

Creatief met reststromen: van soja-pulp naar schimmelkaas

Voedselverspilling is nog altijd een groot probleem. Ook bij de productie van voedsel eindigt er nog aardig wat in de prullenbak. Met het Low Food Lab - opgericht door onder andere chef Joris Bijdendijk - proberen ze hier wat aan te doen. Bijvoorbeeld door van soja-pulp met allerlei verschillende technieken iets nieuws te maken wat zo weer terug de keuken in kan.

Van groenteafval naar ingrediënt voor in de sterrenkeuken

Voedselverspilling is nog altijd een groot probleem. Zeker ook in de horeca. Met het Low Food Lab - opgericht door onder andere chef Joris Bijdendijk - proberen ze hier wat aan te doen. Bijvoorbeeld door van groenteresten met allerlei verschillende technieken iets nieuws te maken wat zo weer terug de keuken in kan.

Spieren en hersenen verversen volledig binnen paar maanden

Ons spierweefsel bouwt continue op en breekt ook continu af. Het is zelfs zo dat binnen een paar maanden een spier helemaal is ververst. Bij de hersenen gebeurt dit zelfs nog sneller.

Individuele eiwitten kunnen nu tot op de kleinste bouwsteen afgelezen worden

Eiwitten spelen een enorm belangrijke rol in onze cellen, maar we weten van sommigen nog maar heel weinig over hun opbouw en functie. Met een nieuwe techniek kan die kennis flink worden aangevuld.

Onze telescopen hebben een blinde vlek voor zware zwarte gaten

Dankzij gemeten zwaartekrachtsgolven weten we dat er een aantal extreem zware zwarte gaten in Melkwegstelsels zitten. Toch zijn ze niet te zien met een gewone telescoop. Hoe kan dat? Daar denken astronomen nu het antwoord op te weten.

Kunnen sportrecords ooit niet meer gebroken worden?

De verschillen tussen sportrecords worden steeds kleiner. Het lijkt erop dat we steeds dichterbij de grens van het menselijk kunnen komen. Blijft sport dan nog wel spannend?

Deze nanofolie zet zonlicht om naar optimaal licht voor tuinbouw

Steeds beter weten we welk licht optimaal is voor het laten groeien van planten. Dat licht kun je creëren met speciale lampen, maar het lijkt nu ook te lukken met een nieuwe nanofolie, die op de ramen van kassen geplaatst kan worden.

Digitale weegschaal geeft realtime aan hoeveel ziekenhuispatiënt plast

Het klinkt misschien als iets wat allang had moeten kunnen, maar de productie van urine wordt bij ziekenhuispatiënten nu gewoon nog afgelezen van de opvangzak. Dit kost zorgpersoneel veel tijd en gebeurt niet continue. Een nieuwe digitale weegschaal moet zorgen voor zowel minder werkdruk als een veel betere monitoring van urineproductie.

Waar je het beste kunt zijn als de beschaving eindigt

Stel: er komt een einde aan de beschaving van de mens, waar maak je dan de meeste kans om te overleven? Naar welk land kun je het beste vluchten?

Wat is de spaghettificatie van een ster?

Nieuw: naast Wetenschap Vandaag nu ook Wetenschap Vanavond. Een licht verteerbaar minuutje wetenschap voor bij het tandenpoetsen. Met dit keer: spaghettificatie.

Het tragische leven van een beestje dat in de puntjes van onze haren leeft

Nieuw: een minuutje wetenschap voor bij het tandenpoetsen. Met dit keer alles over het tragische leven van een beestje dat in de puntjes van onze haren leeft.

Ook voor onze spiegelneuronen is stress aanstekelijk

Kan stress ook goed voor je zijn? Op het Stresstival is de boodschap: ja. Wat je er ook te horen krijgt is dat het nogal besmettelijk is, zelfs op het niveau van onze neuronen.

Hoe maken bijen nou precies honing?

Nieuw: naast Wetenschap Vandaag nu ook Wetenschap Vanavond. Een licht verteerbaar minuutje wetenschap voor bij het tandenpoetsen. Met dit keer antwoord op de vraag: hoe maken bijen honing?

Mannen ervaren meer emotionele pijn bij relatiebreuk

Uit een nieuwe studie naar online hulp bij relatieproblemen blijkt dat mannen vaker emotionele pijn ervaren bij problemen in een relatie dan vrouwen.

Wat kunnen hongerige zeehondenbaby's ons leren over onze spraak?

Niet veel dieren kunnen geluiden aanleren. Het aantal dieren dat mensen kan leren napraten is nog kleiner. Wisselen van toonhoogte zoals wij dat doen, dat kunnen er maar weinig. Van de dieren die het kunnen, lijken zeehonden qua stembanden en spraakkanaal het meest op ons. Niet zo gek dus dat ze een hoofdrol spelen in nieuw onderzoek naar de ontwikkeling van spraak.

Waarom heeft elk zaadje een andere grootte?

Nieuw: naast Wetenschap Vandaag nu ook Wetenschap Vanavond. Een licht verteerbaar minuutje wetenschap voor bij het tandenpoetsen. Met dit keer antwoord op de vraag: Waarom hebben alle zaadjes een andere grootte? En dan heb ik het dit keer over planten.

Nieuwe techniek laat zelfrijdende auto's door gebouwen kijken

Australische onderzoekers hebben een nieuwe techniek ontwikkeld waarmee zelfrijdende auto's voetgangers en fietsers kunnen zien, zelfs als ze achter gebouwen of voertuigen verstopt zitten.

Hoe je collega's beïnvloeden of jij de regels volgt

Hoe je collega's denken en praten over de regels op de werkvloer, kan jouw naleven van de regels beïnvloeden. Sociaal psychologen van de Universiteit Utrecht deden onderzoek naar deze sociale normen op de werkvloer.

MRI-scanner kan nu ook kloppen van het brein meten

Onderzoekers van het UMC Utrecht hebben de MRI-scanner een nieuwe truc geleerd. Het apparaat kan nu in kaart brengen hoe de hersenen onder invloed van de hartslag licht pulseren. Een fenomeen waar we nog maar weinig van afweten.

Is de eerste planeet buiten ons sterrenstelsel gevonden?

Astronomen denken dat een verstoring van een signaal uit een ander sterrenstelsel mogelijk is veroorzaakt door een planeet. Dit zou de eerste keer zijn dat buiten ons eigen sterrenstelsel een passerende planeet is ontdekt.

Een nieuw wapen tegen ontstaan virusvarianten

Een internationaal team, onder leiding van de TU Delft en de University of North Carolina, heeft een nieuwe manier gevonden om het ontstaan van gevaarlijke virusvarianten tegen te gaan.

Waarom - volgens deze curatoren - elke sector meer designers kan gebruiken

De Dutch Design Week is nog druk bezig en naast dat je er veel mooie ontwerpen kan bekijken, wordt er ook gepraat over de rol van de ontwerper. Wat kan een ontwerper bijvoorbeeld bijdragen aan wetenschap? Of veiligheid?

Kunnen we met satellietinstrumenten plastic detecteren in onze oceanen?

In Delft hebben ruimtevaartorganisatie ESA en onderzoeksinstituut Deltares testen uitgevoerd in een groot waterbassin om te kijken of het mogelijk is om het plastic in onze oceanen te detecteren met satellietinstrumenten.

Licht gebruiken om chemische reacties duurzamer en specifieker te maken

De chemische industrie gebruikt veel energie, onder andere bij het opgang brengen van chemische reacties. Voor de warmte die daarbij wordt gebruikt is een alternatief: licht. Dankzij nieuw onderzoek weten we niet alleen hoe licht chemische reacties in gang zet, maar ook dat elke kleur een ander eindproduct kan opleveren. En dat is goed nieuws.

DDW x BNR: Het huis dat bestaat uit 100 biobased materialen

We zitten middenin de Dutch Design Week en daarom gingen we in Eindhoven op zoek naar designprojecten met een wetenschappelijk tintje. De eerste stop: een levensgroot biobased huis waar ontwerpers aan de slag zijn gegaan met de materialen van de toekomst.

Algen laten kikkervisjes licht omzetten in zuurstof

Duitse wetenschappers hebben in het lab algen in de bloedbaan van kikkervisjes gespoten om te kijken of ze zo in de diertjes licht om konden zetten naar zuurstof. Tot verbazing van velen lukte het ze ook nog. Het staat nog ver van een toepassing voor mensen, maar spannende ideeën over wat dit mogelijk maakt zijn er zeker.

3D-geprinte huizen van koeienpoep

Het stikstofprobleem een beetje kleiner maken en de bouwsector een nieuw duurzaam materiaal geven om huizen mee te maken: dat is het idee achter een recept voor 3D-geprinte koeienpoep.

Zware sterren produceren twee keer zoveel koolstof als ze een partner hebben

Uit nieuwe geavanceerde computersimulaties blijkt dat dubbelsterren verantwoordelijk zijn voor een veel groter deel van de koolstofproductie in de kosmos dan enkele sterren. Zware sterren met een partner produceren zelfs twee keer zoveel.

Computer vertaalt vrijwel direct een woord dat iemand denkt naar spraak

Het is onderzoekers uit Maastricht gelukt om een computer precies het woord te laten zeggen waar iemand op dat moment aan dacht. Het brengt een toepassing dichterbij waarmee mensen die zelf niet meer kunnen praten toch kunnen communiceren

Zwaveltekort zorgt voor vale en kleine bloemen en dat is slecht nieuws

Bloemen zijn niet alleen mooi, ze zijn ook het begin van onze appels en tomaten. En ze zijn van groot belang voor insecten. Maar wat maakt nou een goeie bloem? En waardoor mislukt ie juist?

Nobelprijs Scheikunde naar belangrijk instrument voor bouwen moleculen

De Nobelprijs voor Scheikunde gaat dit jaar naar de Duitser Benjamin List en de Engelsman David W.C. MacMillan voor de ontwikkeling van organische katalysatoren: nieuwe chemische instrumenten waarmee belangrijke moleculen kunnen worden gebouwd.

Nobelprijs Natuurkunde naar klimaatonderzoek en complexe systemen

De Nobelprijs voor Natuurkunde kent dit jaar drie winnaars: Syukuro Manabe en Klaus Hasselmann krijgen de prijs voor hun onderzoek naar het klimaat en het voorspellen ervan en Giorgio Parisi voor zijn onderzoek naar de verborgen en fluctuerende patronen in complexe systemen en materialen.

Nobelprijs Geneeskunde naar ontdekkers receptoren voor temperatuur en aanraking

De Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde gaat naar de Amerikaan David Julius en de Libanees-Amerikaanse Ardem Patapoutian voor hun ontdekking van receptoren in het lichaam voor temperatuur en aanraking.

Verhalende geneeskunde en sekseverschillen in hart- en vaatziekten

Morgen is het Betweter Festival in Utrecht, een wetenschapsevent met heel veel experimenten, mini colleges en muziek. We kregen alvast een voorproefje van twee van de aanwezige onderzoekers.

Klopt het model voor het ontstaan van de menselijke taal wel?

Een model ontwikkeld door wiskundigen van Harvard stelt dat complexe klankcombinaties zijn ontstaan omdat het overbrengen van een signaal over lange afstand daarmee beter lukte. Maar klopt dit wel? Onderzoekers kregen hulp van de orang-oetang bij het beantwoorden van deze vraag.

Kettingslot moet verspreiden van genetisch aangepaste genen voorkomen

Er kan al enorm veel met genetische modificatie, maar er mag nog een heleboel niet. Dat komt meestal door zorgen over de veiligheid van dat 'sleutelen aan de natuur'. Nu denken Leidse studenten een manier te hebben gevonden waarop het veiliger kan.

Hoe jongeren denken over hun opvoeding

Je kan het gevoel hebben dat je heel warm en steunend bent, en toch kan je puber dat heel anders zien. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Leiden. En er is ook een relatie met de stemming van de jongere. Als die op een dag het gevoel heeft dat de ouder warm en steunend is, heeft de jongere doorgaans ook een positievere stemming.

Een djembé, een cello, en een marimba

Muziektherapie kan jongvolwassen studenten helpen om hun emoties beter te reguleren en om depressieve klachten te verminderen.

Je afweersysteem is minstens zo uniek als je DNA

Onderzoekers van de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht hebben in kaart kunnen brengen welke afweerstoffen zich bevinden in het bloed van zieke en gezonde mensen. En ze ontdekten dat die cocktail aan antilichamen voor iedereen uniek is.

Hoe woorden je iets kunnen laten zien - ook als het er niet is

Taal stuurt onze waarneming, dat concluderen onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam. Ze kwamen erachter dat woorden je waarneming kunnen verbeteren, maar dat je ook dingen kunt zien, die er helemaal niet zijn.

Mannelijke vogels sterven uit door klimaatverandering

Uit dertig jaar onderzoek door Prof. dr. Jan van Gils van het NIOZ, blijkt dat de trekvogel kanoet steeds minder mannetjes voortbrengt.

Meer opwarming door bosbranden Australië

De grote bosbranden in 2019/2020 aan de Australische Oostkust hebben voor een enorme hoeveelheid extra CO2 in de atmosfeer gezorgd.

Topologische isolatoren maken elektronica zuiniger

Materialen die noch een geleider, noch een isolator zijn, zogeheten topologische isolatoren, kunnen in de toekomst onze smartphones en laptops veel efficiënter maken.

De wetenschappelijke prijs met een cultstatus

Onderzoek waar je om moet lachen, en dat je daarna aanzet tot nadenken. Dat wordt beloond met een Ig Nobelprijs. Deze alternatieve Nobelprijzen werden dit weekend uitgereikt. Aan een Nederlands TU/e-onderzoek naar menigten en naar een Duits onderzoek over orgasmes.

Deze coronavaccins uit planten en bacteriën hoeven niet in de koelkast

Onderzoekers uit California hebben twee nieuwe kandidaat coronavaccins ontwikkeld die tegen warmte kunnen en die zijn gemaakt met behulp van planten en bacteriën. Ze werken ook als pleister of implantaat. Beide vaccins moeten nog wel op mensen worden getest.

Bouwen aan een betere kunstalvleesklier met levende cellen

Een verbeterde implanteerbare kunstalvleesklier - met daarin levende cellen die insuline produceren - moet gaan zorgen voor een efficiëntere behandeling van mensen met type 1 diabetes, een ziekte die zeker 40 miljoen mensen wereldwijd treft.

Waterfilter met nano-poriën kan ionen van dezelfde grootte scheiden

Het is onderzoekers gelukt om een waterfilter te maken met super kleine poriën waarmee zelfs ionen van dezelfde grootte van elkaar gescheiden kunnen worden. En dat is goed nieuws voor waterzuivering wereldwijd.

Spinozapremie naar quantumcomputer visionair

Lieven Vandersijpen krijgt voor zijn werk in de quantumtechnologie een Spinozapremie van 2,5 miljoen Euro.

IJzergehalte in oceanen onverwacht gevarieerd

IJzer, afkomstig uit smeltend landijs, zinkt in het hoge noorden naar de bodem van de zee, terwijl het in de antarctische wateren als voeding voor algen dient.

Met minuscule kunstmatige trilhaartjes cellen bestuderen

Wetenschappers van de Technische Universiteit Eindhoven is het gelukt om minuscule trilhaartjes na te maken. Het levert een hele nieuwe manier op om het gedrag van cellen te bestuderen.

Bacteriën inzetten om synthetische spiervezels te produceren

Onderzoekers hebben een nieuwe manier gevonden om synthetische spiervezels te produceren. Ze schakelden daarvoor de hulp in van eencellige micro-organismen.

Koraal redden met kanon en bacillen

Wetenschappers van over de hele wereld werken aan plannen om het koraal te redden, maar zijn ze allemaal wel even haalbaar?

Nieuwe theorie verklaart krachtige radioflitsen

Nederlandse wetenschappers hebben een nieuwe theorie ontwikkeld voor het verklaren van radioflitsen. Deze flitsen nemen we af en toe waar, zijn zeer krachtig maar hun herkomst is onbekend.

Nieuwe biomarkers wijzen de weg naar broeikasgas-etende bodembacteriën

Er zijn nieuwe biomarkers ontdekt die ons kunnen gaan helpen bij het vinden van broeikasgas-etende bodembacteriën. En die bacteriën kunnen ons weer wat vertellen over de uitstoot en opslag op dit moment, maar ook de uitstoot en opslag ver in het verleden. Beiden helpen bij het maken van betere klimaatvoorspellingen voor de toekomst.

Was de T. rex eigenlijk een hele nette eter?

Als je aan een T. rex denkt, dan zie je waarschijnlijk vooral een gigantisch groot beest voor je, dat zijn prooi op een angstaanjagende manier verslindt. Nu blijkt alleen dat het dier waarschijnlijk een stuk fijngevoeliger was tijdens het eten.

Hoe beïnvloedbaar is iemands zelfbeeld als het aankomt op seksuele oriëntatie?

Er bestaan veel meer vormen van seksuele geaardheid dan alleen homoseksueel of heteroseksueel, maar hoe goed weten mensen eigenlijk waar op de schaal ze zelf zitten? Uit onderzoek van de universiteit van Sydney zou blijken dat hoe iemand zichzelf ziet al kan veranderen door het lezen van één informatieve tekst.

Biologie: Hoe bereken je de formule voor toekomstbestendige biodiversiteit?

In een bijzondere kas in de botanische tuinen van de Universiteit Utrecht staan 352 containers vol met bodembegroeiing. Ze moeten de komende jaren gaan helpen bij het beantwoorden van een aantal belangrijke vragen over de toekomst van biodiversiteit in Nederland.

Biologie: Hoe een plantengenoom vol verrassingen het hoofd van een bioloog op hol bracht

Waarom groeit een plant daar wel en daar niet? Waar komt hij oorspronkelijk vandaan en wat zegt het genoom over de geschiedenis van die plant? Het zal je tegenvallen hoeveel we nog niet weten over biodiversiteit en evolutie en tegelijk verrassen hoeveel al wel.

Biologie: Krachten meten in een cel met een weegschaal van één molecuul

Hoe gaat een cel om met de wetten van de natuur? Bijvoorbeeld met duwende en trekkende krachten? Om daarachter te komen werkten twee wetenschappers samen aan een ingenieus meetinstrument, niet groter dan één molecuul.

Biologie: De mysteriën van de diepzee

We hebben op dit moment zo'n 7 procent van de diepzee in detail bekeken. We weten dan ook nog lang niet alles over deze koude, donkere plekken. Hoe zit het bijvoorbeeld met de riffen die je er vindt? Hoe werken ze? En waarom zitten ze daar waar ze zitten?

Biologie: Exact weten welke routes de dieren van de Waddenzee afleggen

Het Waddengebied is enorm belangrijke voor een heleboel vogels, vissen en andere dieren. Weten wat de hotspots zijn die we moeten beschermen is daarom belangrijk, maar waar zitten die? En hoe volg je eigenlijk een piepklein vogeltje of een supersnelle vis?

Planeet: Met AI de droogte te lijf gaan

Eén van de zorgen van deze tijd is: droogte. En laat kunstmatige intelligentie ons daar nou bij kunnen helpen door een soort formule te maken voor het waterbeheer in ons land.

Planeet: De oceanen bijvoeden met stof uit de Sahara

Per jaar waait er 180 miljoen ton woestijnstof van de Sahara richting het westen. Dat stof is weer een voedingsbron voor plankton in de oceaan en plankton neemt CO2 op. Zouden we ze daar niet een handje bij kunnen helpen?

Planeet: Van elk zandkorreltje weten welke weg het aflegt

De zeespiegel stijgt, de bodem daalt, het weer wordt extremer: hoe voorspel je nou hoe onze kust hierop reageert en hoe lang het duurt voordat deze weer herstelt als ie beschadigd raakt?

Planeet: Waarom elk zeestroompje telt

Een wereldwijd observatiesysteem voor zeestroming: dat is de droom. Maar waarom is het nou zo belangrijk om die stroming wereldwijd in kaart te brengen? En hoe meet je zoiets onderwater?

Lichaam: Hoe doe je wetenschappelijk onderzoek naar seksuele opwinding?

Veel seksuele problemen spelen niet op individueel niveau, maar in een partnerrelatie. Alleen naar seksuele opwinding binnen stellen is weinig onderzoek gedaan. In een speciaal sekslab in Maastricht gebeurt dat nu wel.

Lichaam: Hoe innovaties de chirurg helpen beter en minder te snijden

Soms zorgt snijden in het lichaam ervoor dat iemands leven wordt gered, maar te vaak zorgt het ook nog voor ernstige complicaties. Hoe kunnen innovaties dit laatste helpen voorkomen?

Lichaam: Op deze manier zijn teken toch goed voor onze gezondheid

Teken hebben niet bepaald een goede reputatie. En terecht: mensen en dieren kunnen heel ziek worden van een tekenbeet. Maar nu blijken eiwitten uit het speeksel van het beestje ons juist te kunnen helpen.

Lichaam: Al je spieren zijn binnen een paar maanden volledig ververst

Hoe bouw je spieren op? Wat gebeurt er met je spierweefsel als je niet kan of mag bewegen? En wat is het effect van voeding op dit mechanisme? Om op deze vragen het antwoord te vinden volgden onderzoekers de kleinste bouwsteentjes van het spierweefsel: de aminozuren en dat levert opmerkelijke inzichten op.

Ruimte: Voor het eerst licht waargenomen vanaf achterkant zwart gat

Een internationaal team van astronomen heeft voor het eerst licht waargenomen afkomstig van de achterkant van een zwart gat. Ze deden de ontdekking dankzij een opvallend patroon van lichtflitsen.

Ruimte: Zwaartekrachtsgolven en de Einstein Telescoop

Sommige objecten en gebeurtenissen in het universum zenden geen licht uit of zijn te ver weg om optisch te meten. Gelukkig kunnen we ze dankzij zwaartekrachtsgolven en super sterke instrumenten toch zien. Met een nieuwe telescoop - waarvan het prototype nu in Maastricht wordt gebouwd - lukt dit straks nog vele malen vaker en beter.

Ruimte: Op zoek naar een teken van leven

Zijn er naast de aarde nog andere planeten waarop een vorm van leven te vinden is? En hoe zoek je naar tekens van leven op planeten die je niet kunt bezoeken, maar alleen van een afstandje kunt bestuderen?

Ruimte: Een interstellaire stofkaart van de Melkweg

Tussen de sterren in onze Melkweg zweven gigantische hoeveelheden stofdeeltjes. Die deeltjes zijn de bouwstenen voor nieuwe sterren en planeten, maar waar bestaan ze nou precies uit? En hoe kom je hier überhaupt achter?

Ruimte: Naar de hel van Venus en weer terug

Een nieuwe satelliet, die in de komende tien jaar zal worden gemaakt, moet nog nauwkeuriger gaan kijken naar de atmosfeer van Venus dan al is gebeurd. De precieze maand waarin hij wordt gelanceerd is ook al bepaald en dat is om een goeie reden.

Gedrag: Waarom mensen wel/niet in actie komen voor het klimaat

We moeten nu echt veranderen, er is haast geboden, dit kan zo niet langer doorgaan: dit weten we allemaal, maar waarom vinden de meeste mensen het nog steeds zo moeilijk om klimaatvriendelijk(er) te leven? En wat kun je doen om hier iets aan te veranderen?

Gedrag: Ons bewustzijn en de verhouding met onze hersenen

Wat is ons bewustzijn eigenlijk? En wat is er allemaal voor nodig om het te laten werken? We weten er al aardig wat over, maar nog lang niet alles. Onder andere computermodellen en een robotrat helpen onderzoekers nu verder. Want als we het beter begrijpen, kunnen we ook mensen helpen die een stoornis hebben waarbij het bewustzijn is beschadigd.

Gedrag: Hoe kennissen je flexibel houden

Onze sociale netwerken zijn enorm belangrijk, maar hoe kiezen we nou eigenlijk met wie we omgaan? We horen meer over wat ons netwerk bepaalt en waarom kennissen een belangrijke rol hebben daarin.

Gedrag: Wat hebzuchtige mensen met elkaar gemeen hebben

We kijken deze hele week naar ons gedrag in de wetenschapsrubriek. Dit keer horen we hoe door de jaren heen gezocht is naar het antwoord op hebzucht-vragen als: Word je eerder een hebzuchtig iemand als je arm bent opgegroeid, of rijk? Nemen hebzuchtige mensen meer risico? En: kun je hebzucht eigenlijk meten?

Covid: Kostbare corona-blaastest werkt in praktijk niet naar behoren

De resultaten van de corona-blaastest blijken flink tegen te vallen, staat vandaag in de Volkskrant. Terwijl uit de eerste controleproef geweldige cijfers kwamen. Wat ging er mis?

Covid: Van afwijkende antistoffen en flippende afweercellen naar een medicijn

Wat gebeurt er precies als mensen ernstig ziek worden van covid? Daar weten onderzoekers nu genoeg over om betere medicijnen te vinden voor deze groep patiënten.

Covid: Waarom het speeksel van kinderen een hoofdrol kreeg

Deze week bespreken we in onze zomerserie wetenschap verschillende covid-onderzoeken. Dit keer hoor je waarom één kinderarts naar antistoffen in speeksel wilde kijken, terwijl de rest van de wereld druk bezig was met het bestuderen van antistoffen in bloed.

Covid: Hoe zit het met het vaccineren van jongeren?

De start van onze zomerserie wetenschap, waarin we elke week in een ander onderzoeksveld duiken. Deze week is dat het covid-onderzoek en we beginnen bij: het vaccineren van jongeren.

Wat de zomer van 2020 ons leert over onze kust

Vorig jaar voerde de reddingsbrigade een record aantal hulpacties uit. Vooral de sterke stroming in muien zorgde voor veel problemen. Maar hoe ontstonden deze gevaarlijke omstandigheden precies?

Wat er gebeurt in het brein van fruitvliegen als ze kiezen tussen smaken

Zowel dieren als mensen hebben een voorkeur voor bepaalde smaken als ze voedingskeuzes maken. Maar hoe worden die keuzes nou precies gemaakt in het brein? En in hoeverre kunnen we die sturen? Onderzoekers bekeken het in fruitvliegen.

Is te hygiënisch zijn slecht voor het immuunsysteem?

We hebben het allemaal weleens gehoord: de handen van je kinderen, je huis, het mag allemaal wel wat viezer, want daarmee train je het immuunsysteem. Maar klopt dat wel? Volgens nieuw onderzoek is het antwoord daarop: nee.

Een succesvolle spermacel houdt z'n kop erbij

Dankzij betere technieken is het onderzoek naar spermacellen de laatste jaren in een stroomversnelling beland. Daardoor zijn onderzoekers nu weer een mogelijke nieuwe oorzaak van mannelijke onvruchtbaarheid op het spoor. Het zit hem in een belangrijk onderdeel van het bewegingsmechanisme.

De SKA-telescoop komt eraan!

SKA wordt de grootste radiotelescoop ter wereld. En er is nu groen licht, de bouw gaat bijna beginnen: na drie decennia van plannen, voorbereiden, en dromen.

Siberische grot blijkt DNA-schatkamer

Wetenschappers van het Max Planck-Instituut zijn er in geslaagd prehistorisch menselijk DNA te isoleren uit losse grondmonsters uit de Denisova grot in Siberië, Rusland. Het is voor het eerst dat in kaart worden gebracht wanneer welke mensachtigen er de afgelopen 300.000 jaar van de grot gebruik hebben gemaakt.

Parasieten trainen om beter met planten samen te werken

Biologen in Utrecht hebben gezien hoe een parasiet zich razendsnel kan aanpassen naar een variant die gunstig is voor zowel de plant als hemzelf. En dat is goed nieuws voor onze gewassen.

Moedervlekken als inspiratie bij het voorkomen van huidkanker

Moedervlekken worden nou niet direct geassocieerd met een gezonde huid. Toch zou uit nieuw onderzoek juist blijken dat moedervlekken ons kunnen helpen bij het voorkomen van huidkanker.

Nieuw apparaat helpt om cellen per stuk uitvoerig te bestuderen en testen

Dankzij een nieuw apparaat kunnen cellen per stuk bestudeerd, beïnvloed en gesorteerd worden. Het is voor het eerst dat al deze processen zijn samengebracht in één apparaat en het moet het testen van medicijnen op individueel niveau in een stroomversnelling brengen.

Waarom verschilt de grootte van spermacellen zo tussen diersoorten?

De grootte van sperma verschilt gigantisch tussen verschillende soorten dieren. Maar hoe kan het dat daar zoveel verschil in zit, terwijl de uit te voeren taak in alle gevallen hetzelfde is?

Kleiner lijf, langere vleugels, eerder weg

Afgelopen jaar bracht een groep onderzoekers naar buiten dat migratievogels kleiner aan het worden zijn, terwijl hun vleugels langer worden. Maar waar komt dat nou precies door?

Eindelijk weten we wat er met een embryo gebeurt tussen dag 7 en 14

We weten al erg veel over hoe een embryo zich ontwikkelt, maar wat er gebeurt tussen dag 7 en dag 14 was lang een groot mysterie. Nu weten onderzoekers tot op moleculair niveau wat er in die fase gebeurt. Omdat het juist in deze fase vaak misgaat is het enorme waardevolle kennis.

Waarom je blij moet zijn met dat liedje dat niet uit je hoofd gaat

Het kan enorm irritant zijn om een liedje in je hoofd te hebben dat er maar niet uitgaat, maar volgens nieuw onderzoek moeten we zo'n 'oorwurm' juist koesteren. Het mechanisme zou namelijk een belangrijke rol spelen in het opslaan van herinneringen.

Een rivierkreeft aan de antidepressiva is zichzelf niet

Terwijl antidepressiva voor mensen veel kunnen betekenen, blijken ze het leven van de rivierkreeft alleen maar moeilijker te maken.

Onderzoekers vinden nieuw eiwit voor DNA-reparatie

Er zijn drie eiwitten bekend die een rol spelen bij het repareren van beschadigd DNA in ons lichaam. Nu hebben wetenschappers van het Leids Universitair Medisch Centrum tot hun eigen verbazing een vierde belangrijk eiwit gevonden. Het gedraagt zich alleen heel anders dan de drie die al bekend waren.

Wie wordt het wetenschapstalent van 2021?

Wiskunde gebruiken om de blauwdruk van de natuur te ontrafelen, een digitale patiënt om behandelingen op te oefenen of dementie voorkomen met je leefstijl: welk van deze onderzoeken levert de titel wetenschapstalent van het jaar op?

Helpt deze nieuwe membraancoating blauwe energie weer een stap vooruit?

Met het verschil in samenstelling tussen water uit zee en water uit rivieren kun je stroom opwekken. Alleen was de techniek die daarvoor nodig is tot nu toe te duur. Nieuw onderzoek naar het oplossen van vervuiling van de membranen kan hier mogelijk wat aan veranderen.

Hoe verschillende corona-varianten binden aan onze cellen

De Zuid-Afrikaanse variant en de Britse variant van het coronavirus zijn besmettelijker dan de oorspronkelijke variant. En uit onderzoek blijkt nu ook dat hun spike-eiwit sterker bindt aan onze lichaamscellen.

Pas op! Bacteriën reizen met je mee

Wetenschap Vandaag gaat op reis en neemt mee: multiresistente bacteriën. Uit onderzoek van Universiteit Maastricht en Washington University blijkt dat reizigers naar verre bestemmingen vaak als souvenir een darmbacterie meenemen die resistent is tegen antibiotica. Vooral Zuidoost-Azië is een risico-bestemming.

Slimme valsspelende cellen

In het Amsterdam UMC hebben onderzoekers ontdekt hoe cellen met een bepaalde mutatie gezonde cellen verdringen. Supercompetitie heet dat.

Wie wantrouwt de wetenschap?

In deze Wetenschap Vandaag een heel actueel onderwerp: wantrouwen richting de wetenschap. Uit een internationale studie blijkt dat er verschillende voorspellers zijn voor scepsis richting wetenschap. Maar als je het hebt over een algemeen wantrouwen, dan is vooral spiritualiteit een voorspellend kenmerk.

Hoe je vertelt over wetenschappelijk onderzoek

Wetenschap Vandaag goes meta. Deze keer een uitleg over hoe je communiceert over wetenschappelijk onderzoek. Want vanavond is de finale van FameLab, en weten we welke jonge onderzoeker de beste wetenschapscommunicator van Nederland wordt.

De bedenker van de oerknal

Afgelopen donderdag overleed Kees de Jager op 100-jarige leeftijd. In deze Wetenschap Vandaag een eerbetoon aan deze pionier van de sterrenkunde.

Een hitteschild van vloeibaar metaal

Kernfusie als duurzame energiebron is nog een wetenschappelijke droom, maar theoretisch zou het moeten kunnen. De hitte die op de wand van de reactor afkomt, is een uitdaging. DIFFER en de TU/e gaan een nieuw lab bouwen om hun oplossing te testen: een sponsachtige wand met vloeibaar metaal.

Bosbranden die een winterslaap houden

Sommige branden kunnen onder de grond blijven smeulen, middenin de winter, onder sneeuw en ijs. En dan na de winter laaien ze weer op. 'Zombiebranden' worden ze ook wel genoemd. Klimaatwetenschappers van de VU hebben dit fenomeen voor het eerst geanalyseerd.

Wiskunde inzetten om chirurgie voor epilepsiepatiënten te verbeteren

Wanneer medicijnen onvoldoende zijn om aanvallen te voorkomen, kunnen patiënten met epilepsie in aanmerking komen voor hersenchirurgie. Alleen is die ingreep niet altijd mogelijk - vanwege belangrijke hersengebieden die niet beschadigd mogen raken - of heeft het niet altijd het gewenste effect. Door een computermodel van het brein van een patiënt te maken, kan nu de operatie en de uitkomst ervan vooraf gesimuleerd worden.

Het voorspellen van collectieve intelligentie

Hoe kun je een samengestelde groep mensen als geheel beter maken in het uitvoeren van taken? Daar waren onderzoekers benieuwd naar. Ze gebruikten de data van zo'n 1000 teams om erachter te komen.

Waarom ijsjes en koude drankjes pijn kunnen doen aan je tanden

De meeste mensen kennen het: die pijnscheut in je tanden als je iets eet of drinkt wat erg koud is. Onderzoekers weten nu hoe die pijn ontstaat.

NASA-ruimtesonde detecteert diep in de kosmos een rare constante brom

Ergens voorbij het randje van ons zonnestelsel, bijna 23 miljard kilometer van de aarde, heeft een NASA-ruimtesonde een onverwachte, aanhoudende zoem gehoord. En die zoem helpt onderzoekers nu de materie van de diepe kosmos te doorgronden.

Zo simpel kan een autonoom en zelflerend robotje zijn

Hoe meer kennis en rekenkracht een autonome zelflerende robot heeft, hoe beter hij functioneert, toch? Niet in een nieuw onderzoek waar juist werd gekeken hoe simpel een zelflerende robot eigenlijk kan zijn.

Hoe een wormpje Alzheimer-onderzoek verder helpt

Dankzij een klein doorzichtig wormpje hebben onderzoekers kunnen bestuderen welke bacteriën in ons spijsverteringskanaal mogelijk een rol spelen bij het ontstaan van ziektes als Alzheimer.

Meer beschikbare donorharten dankzij machine die donorhart na stilstand weer laat kloppen

Een stilstaand hart van een overleden donor weer laten kloppen in een machine, om het daarna te kunnen transplanteren: deze procedure hebben artsen van het Erasmus MC, UMC Utrecht en UMC Groningen nu voor het eerst succesvol in Nederland uitgevoerd.

Genen die ons skelet aansturen in kaart gebracht

Onderzoekers hebben de genen in kaart gebracht van cellen met een enorm belangrijke rol in ons skelet. Deze genen-kaart kan mogelijk helpen bij het beter begrijpen en behandelen van botziektes.

Gevonden microfossiel mogelijk een ontbrekende schakel in evolutie van dieren

Onderzoekers hebben een bijzonder microfossiel gevonden van een miljard jaar oud. Het bevat mogelijk een belangrijke 'missing link' in de evolutie van dieren.

‘Zelfmoordknop’ laat met hiv geïnfecteerde sluimercellen zichzelf opruimen

Wetenschappers van het Erasmus MC hebben een techniek ontwikkeld waarmee ze sluimerende met hiv geïnfecteerde cellen zelfmoord kunnen laten plegen.

Wereldberoemd astronoom Kees de Jager 100 jaar

Hij bedacht het woord 'oerknal', ontwierp ruimte-instrumenten en bracht de Russen tot bedaren aan de ruimtevaart-onderhandelingstafel: de nestor van de Nederlandse sterrenkunde - Kees de Jager - is vandaag 100 jaar geworden.

Onderzoek laat zien: eenzaamheid verhoogt bij mannen het risico op kanker

Een recent onderzoek waarin data werd gebruikt van zo'n 2500 Finse mannen van middelbare leeftijd, laat een link zien tussen eenzaamheid en het krijgen van kanker.

Eerste hint gezien van de spaghettificatie van een ster

Voordat een zwart gat iets volledig opslokt, wordt het eerst uitgerekt tot een soort ronddraaiende spaghettisliert. Astronomen denken nu voor het eerst bewijs te hebben gezien van deze spaghettificatie van een ster.

Simulatie TU Delft laat zien hoe nieuwe toplaag zonnecellen nog beter kan

Een internationaal team heeft een veelbelovende nieuwe transparante toplaag voor zonnecellen ontwikkeld. De TU Delft heeft nu met simulaties laten zien dat daarmee inderdaad het rendement flink omhoog moet kunnen. Ze doen er zelfs nog een schepje bovenop.

Waarom het ene plantje lang en het andere kort is

Met minder geschikte grond om op te verbouwen en meer mensen om te voeden is het belangrijker dan ooit om sterke, voedzame gewassen te kweken. Onderzoekers hebben een gen ontdekt waarmee die betere gewassen weer een stapje dichterbij zijn.

Hoe we bewegend geluid kunnen volgen

Lange tijd werd gedacht dat wij - of liever gezegd onze hersenen - niet in staat zijn om bewegende geluiden te kunnen volgen. Maar nu lijkt het tegendeel te zijn bewezen.

Klinische studie van start voor nieuwe vorm van stamcelgentherapie

Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum hebben een nieuwe vorm van stamcelgentherapie ontwikkeld voor een zeldzame aangeboren afweerziekte. De therapie werkt mogelijk ook voor andere aandoeningen en mag nu voor het eerst op mensen getest worden.

Hoe onderscheid je een aardbeving van een naschok?

Onderzoekers hebben wiskunde ingezet om te bepalen hoe je primaire aardbevingen kunt onderscheiden van naschokken wanneer de seismische activiteit snel verandert.

Een schilderij gemaakt van halfgeleiders

Schilderen met inkt die pas te zien is als het op het doek terechtkomt: dat klinkt misschien mysterieus, maar het is 'gewoon' een nieuwe techniek uit de materiaalkunde die mogelijk een grote impact heeft op de nieuwe generatie zonnecellen en leds.

Of eksters van bling bling houden en bacteriën doodgaan in de vriezer

Houden eksters nou wel of niet van bling bling? Moet je bloemen schuin afsnijden? Je neus wel of niet snuiten? Ruikt urine bij iedereen vreemd na het eten van asperges? Gaan bacteriën dood als je ze in de vriezer legt? Dat en andere misvattingen opgehelderd door de wetenschap.

Nieuwe vondst doet deeltjestheorie wankelen

Spannend nieuws vanuit de deeltjesfysica: er is een deeltje gesignaleerd dat zich anders gedraagt dan het zou moeten volgens het standaardmodel. Maar hoe anders is anders? En wat is de oorzaak van het afwijkende gedrag?

Hoe staat het er eigenlijk voor met het ruimterecht?

Nu steeds meer landen hun pijlen richten op de ruimte en er zelfs wordt gesproken over het winnen van natuurlijke hulpbronnen als metalen, is het urgenter dan ooit om in de ruimte regelgeving te hebben. Maar hoe doe je dat voor iets wat oneindig is en door niemand wordt bezit?

Van de vleugels van een libelle naar medische implantaten

Terwijl wij het als mensen maar moeilijk hebben met bacteriën, zijn er dieren en planten die uitzonderlijk goed zijn in het afweren van onzichtbare ziektemakers. Onderzoekers hopen dit nu na te kunnen bootsen op het oppervlakte van implantaten.

Thuisvoordeel in voetbal blijft, gedrag scheidsrechter verandert

Zonder publiek verdwijnt het thuisvoordeel in voetbalwedstrijden, was het vermoeden. Maar uit nieuw onderzoek blijkt iets heel anders: het thuisvoordeel blijft, maar de scheidsrechters fluiten anders.

DNA-materiaal zo uit de lucht plukken

Het is wetenschappers gelukt om DNA van dieren uit de lucht te plukken en uit te lezen. Dit is goed nieuws voor ecologen, maar zou het ook goed nieuws kunnen zijn voor forensisch onderzoekers?

Neurowetenschappers ontrafelen het mysterie rond muziekgenot

Mensen kunnen ongelooflijk blij worden van muziek. Maar wat gebeurt er nou precies in ons brein als we dat muziekgenot ervaren?

Met bosjes aan de cafeïne: koffiepulp als boost voor bosherstel

Hoe kan tropisch bos een handje worden geholpen bij herstel? Onderzoekers in Costa Rica probeerden het met compost van koffiepulp en de resultaten zijn indrukwekkend.

Onderzoekers communiceren succesvol met dromende mensen

Het is wetenschappers gelukt om te communiceren met mensen die middenin een droom zaten. Het lukte de slapende proefpersonen zelfs om rekensommetjes op te lossen zonder wakker te worden.

Zombiemieren, gras dat jat van de buren en de mijt die op je gezicht ......

Voor bij de oudejaarsborrel: schimmels die mieren in zombies veranderen, een mijt die 's nachts over ons gezicht loopt, maar die in de problemen raakt als ie teveel eet, wild gras dat de genen van de buren steelt en spermacellen die beter af zijn met een lui staartje.

Hoe planten luisteren naar de wind

Onderzoekers zijn diep in de cellen van planten gedoken om erachter te komen hoe ze nou precies reageren op indrukken van buitenaf zoals de krachten van de wind.

Darmcellen helpen immuunsysteem bij detecteren parasiet

Als ons lichaam met iets geïnfecteerd raakt, moet ons immuunsysteem aan de bak. Nu blijken onze immuuncellen bij een bepaalde parasiet hulp te krijgen van de cellen in onze darmen.

Rook bosbranden verspreidt mogelijk besmettelijke ziektes

Onderzoekers vrezen dat de rook van bosbranden wel eens een nieuwe route voor besmettelijke ziektes zou kunnen zijn.

Kerstbomen blijven groen in de winter dankzij fotosynthese shortcut

Terwijl veel bomen in de winter geen bladeren meer aan hun takken hebben, behouden de naalden van sparren - onze kerstbomen - hun positie en groene kleur. We weten nu beter waarom dit zo is.

Is dit het vaccin waarmee we de schadelijke 'kattenparasiet' verslaan?

Het is wetenschappers gelukt om op een slimme manier een vaccin te ontwikkelen voor de eencellige parasiet Toxoplasma gondii. De parasiet plant zich voort in katten en kan via de kat ook mensen besmetten.

De oorsprong van vlooien: we hadden het al die tijd mis

Een gigantische studie naar de afkomst van vlooien - je weet wel: die bijtende kriebelbeestjes - heeft laten zien dat we ze al die tijd in het verkeerde lijstje van insecten hadden staan.

Nieuwe kennis over hoe onze hersenen ruis van spraak onderscheiden

Onderzoekers hebben nieuwe ontdekkingen gedaan over het mechanisme achter hoe geluiden in de hersenen worden verwerkt Tegelijk vonden ze ook nog eens een volledig nieuw neuraal netwerk.

Gapen is ook aanstekelijk voor dieren die alleen leven

Gapen kan aanstekelijk werken. Daar is bewijs voor gevonden bij mensen en dieren die in sociale groepen leven. Nu blijkt dat ook dieren die solitair leven hartstikke gevoelig zijn voor een gapende soortgenoot.

Boontjes als inspiratie voor een super gevoelige robotgrijper

Hoe maak je een robotgrijper die heel precies kan werken en die ook nog eens weet hoe hard hij moet knijpen? Eén wetenschapper liet zich hiervoor inspireren door de boontjes in haar achtertuin.

Donororganen langer goed houden met antivrieseiwitten

Als we donororganen langer zouden kunnen koelen, dan kunnen ze langer goed blijven. De wetenschap neemt hierbij een voorbeeld aan antivrieseiwitten die je vindt bij poolvissen.

Is een lockdown wetenschappelijk verantwoord?

Vanwege de naderende lockdown, die Mark Rutte over een paar uur zal aankondigen, zetten we op een rijtje wat de wetenschap vindt van lockdowns.

Een virus dat je liever wilt laten slapen

Aan het Erasmus MC doen ze al 10 jaar onderzoek naar het varicellazostervirus. Dat is het virus dat waterpokken veroorzaakt, dan gaat slapen, en in een derde van de gevallen wakker wordt en gordelroos veroorzaakt. Dat willen deze onderzoekers voorkomen.

Baby goes draadloos

Premature baby's worden constant gemonitord en zitten dus vol met draadjes. Aan de TU Delft hebben ze één van die draadjes kunnen elimineren, door een draadloze sensor te ontwikkelen die de zuurstofverzadiging in de hersenen meet.

Tumoren koorts geven met een algoritme

Aan de Technische Universiteit Eindhoven hebben ze zelflerende algoritmes ontwikkeld, die hyperthermie, het heel gericht verwarmen van tumoren, beter maakt.

Niet elk mens is een machine

Om gezond eten te promoten wordt vaak de metafoor gebruikt van een mens als een machine. Je eet precies zoveel als je nodig hebt, net zoals een auto niet meer brandstof gebruikt dan het nodig heeft om te rijden. Die beeldspraak werkt voor sommigen best goed, maar voor anderen heeft het precies het tegenovergestelde effect.

Diep in weefsel kijken

Met traditionele methoden kunnen we zo'n 1 millimeter diep in weefsel kijken. Aan de TU Delft hebben onderzoekers een techniek ontwikkeld om tot 4 millimeter een beeld te krijgen. Dat doen ze met behulp van licht dat ze door het weefsel sturen.

Knuffelsatelliet gaat rondvliegend ruimtepuin verwijderen

Een leeg flesje of blikje heb je zo van de grond geplukt, maar hoe verwijder je enorme brokstukken ruimtepuin uit een baan rond de aarde? ESA - het European Space Agency - denkt de oplossing te hebben gevonden in de knuffelsatelliet van het Zwitserse ClearSpace.

Het eiwit dat zorgt voor een langer leven bij minder eten

Er wordt al enige tijd onderzoek gedaan naar de effecten van minder eten. Je zou hier mogelijk langer door leven. Maar hoe dat effect nou precies in elkaar zit op moleculaire schaal, dat wisten we nog grotendeels niet. Nu hebben onderzoekers een belangrijk stukje van de puzzel opgelost, waarin een hoofdrol is weggelegd voor het eiwit Sestrin.

Empathie voorspelt de agressie van een kind

Hoe empathisch een jong kind is, is een goede voorspeller voor hoe agressief het kind is. En met die kennis kunnen we empathisch gedrag stimuleren, om agressie te voorkomen.

Hoe de politiek je persoonlijkheid kan misbruiken

Aan de hand van je teksten kan een algoritme ontdekken wat voor persoonlijkheid je hebt en die kenmerken kunnen door politieke partijen worden gebruikt om je te beïnvloeden. Politieke microtargeting heet dat. Dat is effectief en kan je stemkeuze sturen. Dat blijkt uit een jarenlange studie van de Universiteit van Amsterdam.

Tien keer zoveel super heldere sterrenstelsels waargenomen als theorie voorspelt

Onderzoekers hebben tien keer zoveel super heldere sterrenstelsels waargenomen als volgens theoretische modellen mogelijk zou moeten zijn.

Zweet tegenhouden met behulp van... zweet

Om overmatig zweet tegen te gaan kun je een antitranspirant gebruiken. Daarmee blokkeer je de zweetbuisjes zodat er geen zweet naar buiten kan. Alleen over hoe gezond dit soort middelen zijn is niet iedereen het eens. Nu denken onderzoekers een andere oplossing te hebben gevonden: ons eigen zweet.

De zebravink kan iets waarvan we dachten dat alleen mensen het kunnen

Mensen zijn extreem goed in het aanleren van associaties en verbanden. Het is iets wat geen enkel ander dier zo goed en snel kan als wij, tenminste dat dachten we heel lang. Nu blijkt alleen dat de zebravink ook een heel eind komt.

Hoe celpopulaties hun risicospreiding razendsnel aanpassen aan de omstandigheden

Net als veel investeerders doen cellen aan risicospreiding om voorbereid te zijn op de toekomst. En dankzij nieuw onderzoek weten we nu ook hoe snel ze kunnen schakelen als de omstandigheden veranderen.

Schimmel uit hondenneus helpt onderzoekers bij belangrijke ontdekking

Toen onderzoekers recent schimmel-samples uit een hondenneus in handen kregen, konden ze hun geluk niet op. Het stelde ze namelijk in staat om trucjes van de schimmel beter te onderzoeken dan ooit eerder was gelukt.

Slaaptekort rommelt met de angstverwerking in ons brein

Een nieuwe studie laat zien dat een halve nacht slaap missen - wat voor sommige beroepsgroepen niet ongewoon is - ervoor kan zorgen dat ons brein moeite heeft met het verwerken van angst.

Met gentherapie de oogzenuw laten herstellen

Onderzoekers hebben in muizen laten zien dat het mogelijk is om met gentherapie beschadigde oogzenuwen te laten herstellen. Ze hopen zo ooit de grootste oorzaak van blindheid aan te pakken.

Virussen kapotmaken door hun suikerlaagje te saboteren

Veel virussen - waaronder Covid-19 - hebben aan de buitenkant een beschermlaagje van eiwitten, vetten en suikers. Nou laat nieuw onderzoek zien dat het saboteren van dat suikerlaagje terwijl het wordt gemaakt weleens de sleutel kan zijn bij het kapotmaken van veel virussen. Ze denken ook al te weten hoe ze dit kunnen doen.

Oorsprong van mysterieuze radioflits uit de Melkweg gevonden

Al meer dan een decennium breken astronomen hun hoofd over de oorsprong van mysterieuze radioflitsen uit verre sterrenstelsel. Nu hebben ze van eentje de bron kunnen bepalen en die zit in ons eigen Melkwegstelsel.

Nieuwe antibiotica-pil vindt vermomd als eten zijn weg door het lichaam

Bacteriën gebruiken sluwe trucjes om ons lichaam en onze medicijnen te slim af te zijn, maar er is een nieuw wapen in de strijd tegen deze ziekmakers. En dat wapen gaat vermomd als eten ons lichaam in.

Onderzoekers vinden vroegste bewijs ooit voor sociaal gedrag zoogdieren

Onderzoekers hebben het vroegste bewijs ooit gevonden voor sociaal gedrag onder zoogdieren en dat gaat terug naar de tijd van de dino's.

Bij 2 graden opwarming komt er 230 miljard ton CO2 vrij uit de bodem

Wat er precies gebeurt met de CO2 die in de grond opgeslagen zit als de temperatuur wereldwijd stijgt was lange tijd onduidelijk. Nu denken wetenschappers te weten hoeveel hiervan vrijkomt als het 2 gaden warmer wordt: 230 miljard ton.

Nieuwe nanotechnologie traint het immuunsysteem om kanker beter te bestrijden

Het is onderzoekers gelukt om een nieuwe nanotechnologie te ontwikkelen waarmee je het immuunsysteem kan trainen om kanker aan te vallen.

Cybersecurity gebaseerd op het menselijk immuunsysteem

Onderzoekers hebben zich laten inspireren door het menselijke immuunsysteem bij het ontwikkelen van beter beveiligde ict-systemen.

Wat een drum-experiment ons kan leren over cultuurevolutie

Hoe onderzoek je nou hoe cultuur door de jaren heen verandert en wat die veranderingen precies in gang zet? Eén wetenschapper had daar wel een leuk idee voor: ze koos voor een drum-experiment

Malariaparasiet verstop zich in onze bloedbaan tijdens het droge seizoen

Er wordt hard gewerkt aan vaccins, vallen en medicijnen, maar nog altijd raken zo'n 200 miljoen mensen per jaar besmet met malaria. Nu zijn onderzoekers een trucje van de parasiet op het spoor gekomen en die kennis kan ons weer verder helpen.

Robots laten zien waarom vissen in een school zwemmen

Waarom kiest een vis ervoor om in een school te zwemmen en niet in z'n eentje? Doen ze dit misschien (deels) om energie te besparen? Om die vraag te beantwoorden hebben onderzoekers robotvissen aan het werk gezet. Het is de eerste keer dat de theorie op deze manier in de praktijk is getest.

Met hersenstimulatie emotionele acties onder controle houden

In veel situaties is het handig om je emotionele acties een beetje onder controle te houden. Dat lukt de meeste van ons redelijk goed, maar voor mensen met sociale stoornissen is dat soms lastig. Onderzoekers hebben gekeken of hersenstimulatie ze daarbij kan helpen.

Het perfecte randje maken, op de atoom nauwkeurig

Ultradun tweedimensionaal materiaal als grafeen is veelbelovend voor toepassingen in de nanowetenschappen, maar de randjes ervan zijn vaak te onvoorspelbaar. Onderzoekers hebben nu een manier gevonden om die randjes op de atoom nauwkeurig te vormen.

De moleculaire dans die ons hart laat kloppen in kaart gebracht

Een hartslag lijkt op de allerkleinste schaal net een choreografie van dansende moleculen. Onderzoekers hebben nu in kaart gebracht hoe die dans precies werkt en daar kunnen hopelijk weer patiënten met hartziektes mee geholpen worden.

Verliezen vleugels leverde groot voordeel op voor mieren

Mieren zijn één van de meest succesvolle diersoorten op aarde. Dat is voor een groot deel te danken aan hun social skills, maar uit nieuw onderzoek blijkt dat veranderingen in hun lichaam er ook wat mee te maken hebben. Toen ze hun vleugels kwijtraakten, kwam daarmee namelijk ruimte vrij voor iets anders.

3D-geprinte insectensnacks, wandelritme-sensoren en typgedrag als ID

Het is bijna tijd voor de Dutch Design Week die er dit jaar natuurlijk behoorlijk anders uit gaat zien dan voorgaande jaren. Alles is digitaal en we kunnen even niet langs. Toch is er genoeg te bekijken tijdens deze editie. Bijvoorbeeld deze drie mooi studentenprojecten van de Technische Universiteit Eindhoven.

Katten verleiden met je ogen

Als je een moeizame relatie hebt met je kat, dan hebben psychologen van de universiteit van Sussex misschien een oplossing gevonden: de slow blink. Je ogen vernauwen en daarna kort (bijna) sluiten, zorgt ervoor dat katten positiever op je reageren.

“Nobelprijs voor de economie” naar onderzoekers veilingen

De Prijs van de Zweedse Rijksbank voor economie is toegekend aan de Amerikanen Paul Milgrom en Robert Wilson. Ze verbeterden de theorie achter veilingen, en ontwikkelden samen een systeem waarmee overheden goederen als frequentiebanden, die gebruikt worden door telecomproviders, kunnen veilen.

Hoe je de geur van wijn onthoudt

We weten dat wijnexperts goed zijn in het onthouden en beschrijven van de geur van wijn. Wat we nog willen weten is: hoe werkt dat? Eén van de aannames is dat taal zou kunnen helpen bij het onthouden. Maar dat blijkt niet uit nieuw onderzoek van, onder andere, Universiteit Utrecht.

CRISPR-Cas techniek wint Nobelprijs scheikunde

De Nobelprijs voor de scheikunde is dit jaar uitgereikt aan twee vrouwelijke onderzoekers die aan de wieg van de CRISPR-Cas techniek stonden. Deze DNA-bewerkingstechniek maakt het mogelijk om erfelijk materiaal van virussen, bacteriën, cellen, planten en dieren op relatief eenvoudige wijze, zeer nauwkeurig en efficiënt te veranderen.

Nobelprijs natuurkunde naar onderzoekers zwarte gaten

De Nobelprijs voor de natuurkunde is gegaan naar drie wetenschappers die zich bezighouden met 'de meest duistere geheimen van het universum': zwarte gaten. De ene helft van de prijs is toegewezen aan Roger Penrose, die wiskundig bewijs leverde voor het bestaan en vormen van zwarte gaten en dat inpaste in de algemene relativiteitstheorie van Einstein. De andere helft ging naar Reinhard Genzel en Andrea Ghez, die hebben aangetoond dat er zich een zwart gat in het midden van ons heelal bevindt.

Nobelprijs geneeskunde naar ontdekkers hepatitis C

Naar schatting zijn wereldwijd zo'n 70 miljoen mensen besmet met het hepatitis C-virus. Jaarlijks kost het 400.000 mensen het leven. Een getal dat mogelijk veel hoger was geweest als onderzoekers niet een aantal belangrijke ontdekkingen hadden gedaan, die ervoor hebben gezorgd dat het virus geïsoleerd kon worden, er een bloedtest kwam en uiteindelijk goedwerkende medicijnen. Drie wetenschappers die hier een belangrijke rol bij speelden hebben nu de Nobelprijs voor de geneeskunde gekregen.

Fijnstof meten om beter CO2 te kunnen zien

Een Nederlands ruimte-instrument gaat een belangrijke rol spelen bij het nauwkeuriger meten van CO2-uitstoot. Maar voordat het mee de ruimte in kan, wordt het eerst een stuk dichter bij de aarde getest.

Blauwe ekster deelt zijn eten met minderbedeelde soortgenoten

Delen: het is iets waar mensen al moeite mee hebben, maar voor veel dieren is het al helemaal lastig. Toch is er ook een vogelsoort waaraan zelfs wij een voorbeeld zouden kunnen nemen: de blauwe ekster.

Rijgedrag robots veel menselijker dankzij slim model TU Delft

Zelfrijdende auto's kunnen al aardig wat, maar echt rijden als een mens vraagt om iets wat algoritmes niet zo goed kunnen: onzeker en slordig zijn. Een nieuw model dat het mechanisme achter menselijk rijgedrag in kaart brengt moet daar verandering in brengen.

Kankercellen doden door de deur naar de celkern dicht te gooien

Wetenschappers denken een nieuwe manier gevonden te hebben om tumoren aan te pakken en dat heeft alles te maken met slechte poriën.

Belangrijk Nederlands meetinstrument slaagt voor extreme omgevingstest

Het Nederlandse ruimte-instrument SPEXone, dat in 2023 mee gaat PACE-satelliet van NASA is geslaagd voor een belangrijke test. Hij moest daarvoor onder andere het geweld van een nagebootste raketlancering en extreme temperatuurschommelingen doorstaan.

Aandacht baby gaat naar meest leerzame stimulus

Gekke geluidjes, onverwachte bewegingen, licht: lange tijd werd gedacht dat baby's vooral reageren op onverwachte prikkels, maar nieuw onderzoek laat zien dat ze hun aandacht veel slimmer inzetten.

Jonge generatie vleermuizen accepteert slim de klimaatveranderingen

De jongere generatie van de rosse vleermuis heeft zich slim weten aan te passen aan de stijgende temperaturen, terwijl de oudere generatie nog een beetje in de ontkenningsfase is blijven hangen.

Functie van slaap verandert plots wanneer we 2,5 jaar oud zijn

Uit een nieuw slaaponderzoek blijkt dat de functie van slaap plots radicaal verandert als we tussen de 2 en de 3 jaar oud zijn.

Mannetjesbavianen met vriendinnen leven langer

Het hebben van goede vriendschappen kan een positief effect hebben op de levensverwachting en niet alleen bij mensen. Ook bij apen blijkt dit zo te zijn. Het geldt in het bijzonder voor mannen met vriendinnen.

Een veel snellere manier om nieuwe plantenrassen te maken

Utrechtse onderzoekers hebben een nieuwe technologie ontwikkeld waarmee ze veel sneller nieuwe en betere plantenrassen kunnen maken.

De grootste vissen in de zee zijn vrouwen

Een uitgebreide studie naar de lengte van walvishaaien - de grootste vissoort ter wereld - laat zien dat de vrouwtjes langzamer groeien, maar uiteindelijk de grootste vis in de zee zijn.

Oudste sperma ooit gevonden

Er is een nieuw soort mosselkreeftje ontdekt van zo'n 100 miljoen jaar oud. De oeroude beestjes waren goed bewaard gebleven in een blok barnsteen en in het voortplantingskanaal van één van de vrouwtjes vonden de onderzoekers de oudste spermacellen van een dier ooit.

Hoe creatief kan kunstmatige intelligentie worden?

Kan een algoritme ooit een werkelijk nieuwe en verrassende creatie maken die voor de mens van waarde is? En moeten we dat überhaupt als doel hebben? Of kunnen we beter partners in creatie worden in plaats van concurrenten?

Kleine molecuul zorgt voor grote doorbraak in behandeling kanker

Met een zelfgemaakt minuscuul nanodeeltje dat meerdere functies heeft is het wetenschappers gelukt om drie problemen van een bestaande kankerbehandeling op te lossen.

Het gevoeligste observatorium voor zwaartekrachtsgolven ooit

De nauwkeurigste detector voor zwaartekrachtsgolven ooit is weer een stapje dichterbij en er is een goede kans dat hij gebouwd wordt in Limburg. Maar waarom is een betere detector nodig? Wat maakt hem beter? En zou je er eigenlijk wel naast willen wonen?

Jonge kinderen gebruiken beide hersenhelften voor taalverwerking

Onderzoekers hebben nieuw bewijs gevonden voor een bijzondere eigenschap van de hersenen van jonge kinderen. Tot een bepaalde leeftijd blijkt taalverwerking namelijk in beide hersenhelften plaats te vinden.

Kijk eens wat dieper in de ogen van een zilvermeeuw

Hoe kun je ervoor zorgen dat je patatje niet gejat wordt door een zilvermeeuw? Kijk hem diep in de ogen aan. Dan is de kans groot dat hij ergens anders zijn succes gaat beproeven. Nou wisten we dit al deels, maar nu is er ook onderzocht waar dit gedrag vandaag komt.

Het is een slechte tijd voor de mijt

Het verdwijnen van verschillende soorten mijten gebeurt 1000 keer sneller dan het van nature zou moeten gaan en dat is slecht nieuws.

Samensmelting tussen twee ongekend zware zwarte gaten gedetecteerd

Onderzoekers hebben bewijs gevonden voor het samensmelten van twee uitzonderlijk zware zwarte gaten, die volgens de bestaande theorie eigenlijk niet eens zouden moeten bestaan. Ook het zwarte gat dat daar weer uit is ontstaan is uitzonderlijk.

Onderzoekers maken eerste vlucht met V-vormig vliegtuig

Het moet een radicaal anders passagierstoestel worden: de Flying-V van de TU Delft. Wat het ontwerp zo anders maakt is de v-vorm die moet zorgen voor minder luchtweerstand en daardoor ook minder brandstofverbruik. De eerste test in de lucht is inmiddels gedaan en hij ging bijna helemaal goed.

Nieuwe generatie batterijen weer een stapje dichterbij

Overal proberen onderzoekers het voor elkaar te krijgen: een betere batterij, waarmee je - bijvoorbeeld - een stuk verder kunt rijden in een elektrische auto. In Delft hebben ze nu een belangrijke stap in dit onderzoek gezet.

Gedrag | Hoe je fijne intieme technologie maakt

Technologie die ons helpt, of adviseert, brengt veel voordelen met zich mee. Maar heeft ook hevige tegenstanders. Hoe krijg je die technologie zo dat de mens het accepteert?

Gedrag | Filosoferen over wat vrijheid is

In deze Wetenschap Vandaag meer vragen dan antwoorden. Wat bedoelen we als we het hebben over vrijheid? En wat bedoelde Kant met het begrip? En wat betekent dit voor onze normen en waarden?

Gedrag | Hoe je slachtoffers van partnergeweld kunt helpen

Met de website SAFE proberen wetenschappers te onderzoeken hoe ze het beste slachtoffers van partner geweld kunnen helpen. In deze Wetenschap Vandaag hoor je over hun onderzoek.

Gedrag | Waarom we goed zijn voor de aarde

De overheid wil graag dat we duurzamer gedrag gaan vertonen. Als je mensen daarvoor wilt motiveren, kan je dan het beste schermen met financiële voordeeltjes of met de impact die hun goede gedrag gaat hebben?

Gedrag | Wat apen hebben aan aardig zijn

Apen hebben minder stress als ze samenwerken met vrienden, blijkt uit recent onderzoek. Maar wat leveren goede relaties je verder op? En wat kunnen wij als mensen daar van leren? Dat hoor je in deze Wetenschap Vandaag.

De ruimte | Communiceren met lichtsignalen

Om de hoeveelheid data die we wereldwijd uitwisselen en de snelheid waarmee dat moet gebeuren bij te kunnen blijven houden zijn nieuwe technieken nodig. Zoals satellietcommunicatie met lichtsignalen.

De ruimte | Als aliens naar de aarde kijken

Exoplaneten zijn heel ver weg en lastig te bestuderen. Daarom willen wetenschappers telescopen de ruimte in sturen om die planeten beter te kunnen bekijken. Om die te testen, gaan ze eerst kijken naar de aarde vanaf de maan.

De ruimte | Een zwart gat op een chip in je computer

Spintronica zou moeten zorgen voor snellere en groenere ICT. Maar het heeft een uitdaging: je kan informatie verliezen. Een mogelijke oplossing daarvoor is het maken van een zwart gat op een chip.

De ruimte | Ondergronds speuren naar donkere materie

Donkere materie. We denken te weten dát het er is. Maar wat het is? Dat is nog de vraag. Wetenschapsredacteur Paulien Sewuster sprak met één van de onderzoekers die druk bezig is met de zoektocht naar donkere materie.

De ruimte | Een nagenoeg perfecte telescoop

Exoplaneten bestuderen is nog knap ingewikkeld. Want kijken naar een exoplaneet is een heel zwak stipje licht zien naast een heldere ster. Wetenschapsredacteur Paulien Sewuster sprak een exoplaneet-onderzoeker over hoe je dat probleem oplost.

Geneeskunde | Diabetes voorkomen? Maak het niet te comfortabel voor je lichaam.

Hart- en vaatziekten, slechte doorbloeding, blindheid: het zijn allemaal mogelijke gevolgen van diabetes. Wetenschapsredacteur Karlijn Meinders sprak een onderzoeker die kijkt hoe we kunnen voorkomen dat we de ziekte krijgen.

Geneeskunde | Onderzoek doen naar de meest zeldzame tumoren

Je zal het maar hebben: een extreem zeldzame tumor, die ook nog eens onmogelijk te opereren is. Gelukkig zijn er onderzoekers die al hun tijd en kennis gebruiken om daar toch een behandeling voor te vinden.

Geneeskunde | Sneller medicijnen testen met super gevoelige microtracer

Voordat een medicijn wordt goedgekeurd, moeten er allerlei dingen worden getest. Zo ook: hoe goed ons lichaam het weer afbreekt. Dat gebeurde lange tijd op dezelfde manier. Tot daar kort geleden iets slims op werd gevonden.

Geneeskunde | Miniatuursysteem op een chip bootst werking nieren en darmen na

Onze nieren zijn van ongelooflijk groot belang voor ons lichaam, maar als er iets mis met ze is zijn de middelen om ze te repareren beperkt. Daarom wordt er hard gewerkt aan een soort hybride nierchip die ooit de functie van de nier over moet kunnen nemen.

Geneeskunde | Aan een afweercel zien welke ziekte iemand heeft

Ons afweersysteem speelt een belangrijke rol bij het bevechten van ziektes als kanker. Nou lukt het onderzoekers steeds beter om slimme behandelingen te ontwikkelen die onze afweercellen daar een handje bij helpen. Nu blijken zij ons mogelijk weer met iets anders te kunnen helpen: diagnostiek.

Biologie | Het archief van de zee zit in een bejaard schelpdier

Sommige schelpdieren hebben net als bomen groeilijnen. Als je die groeilijnen goed bestudeert, geven ze je allerlei belangrijke informatie over het verleden. Een favoriet onderzoeksobject in deze categorie is een schelpdier dat honderden jaren oud kan worden: de Noordkromp.

Biologie | Minder vogels en kleinere snavels: het gaat niet goed met de kanoet

De kanoet zou je kunnen zien als de kanarie in de kolenmijn, maar dan voor de klimaatcrisis. Gaat het slecht met de kanoet, dan moeten wij ons ook zorgen maken en helaas heeft het beestje het behoorlijk zwaar.

Biologie | Hoe bepaalt een eiwit waar het begint met het uitlezen van DNA?

In ons DNA vind je de blauwdruk voor de werking van onze cellen. Het uitlezen van DNA-codes is dan ook van groot belang voor een goed functionerend lichaam. Maar hoe gebeurt dat eigenlijk?

Biologie | Bloemen die hun kleur aanpassen aan hun bestuiver

Rozen zijn rood, viooltjes zijn blauw.... toch? Nou dat blijkt dus allemaal iets ingewikkelder te zijn. De kleur van een bloem kan zich namelijk aanpassen aan de wensen van de bestuiver.

Biologie | Een urinetest voor kanker

Ziektes als kanker worden nog vaak erg laat ontdekt. Hoe mooi zou het zijn als je met een simpele urinetest preventief zou kunnen testen? Dat is waar nu aan gewerkt wordt.

Biologie | Met tandglazuur gaatjes vullen in de geschiedenis van dinosauriërs

Dankzij de nieuwste technieken kunnen we steeds meer informatie halen uit fossielen. Dat lukt soms bijna op moleculair niveau, waardoor we allerlei nieuwe informatie te weten komen over bijvoorbeeld de dinosaurus.

Slim materiaal | Een Iron Man-pak voor in het dagelijks leven

Schuifdeuren, tablets, draadloze oortjes om mee te bellen: we kenden ze ooit alleen maar uit sciencefictionfilms, tot ze ook in het echt bleken te werken. Nou is er iemand die denkt dat hetzelfde kan gebeuren met Tony Starks legendarische Iron Man-pak en hij legt graag uit hoe het zou moeten gaan werken.

Slim materiaal | Dat zichzelf in elkaar zet en zelf herstelt

Zonnecellen die zich aanpassen aan het licht, ramen die de mate van reflectie zelfstandig kunnen aanpassen, of verf die bijvoorbeeld van kleur verandert: onderzoekers werken hard aan materialen waar je geen omkijken meer naar hebt.

Slim materiaal | Koken met quantum dots

Quantum dots: ze zijn piepklein, maar ze zijn van groot belang bij het ontwikkelen van de nieuwe generatie led-lampen en zonnecellen. Maar hoe maak je ze eigenlijk? En waarom zijn ze zo interessant?

Slim materiaal | Asfalt verduurzamen met afvalstroom papier

In het meeste asfalt zit bitumen. Bitumen zit weer in ruwe aardolie. Als we steeds minder aardolie gaan gebruiken, dan moeten we dus ook een alternatief voor bitumen vinden voor ons asfalt en daar wordt door onderzoekers hard aan gewerkt.

Slim materiaal | Het heeft ons straks niet meer nodig

Materiaal dat niet alleen van vorm of kleur kan veranderen, maar dat ook nog eens leert van elke keer dat het dit doet: het moet de volgende generatie smart materials worden.

Slim materiaal | Kunstmatige cellen die in ons lichaam samenwerken met echte cellen

Stel je voor: ergens in het lichaam werken cellen niet meer goed, dan kun je daar straks misschien wel kunstmatige cellen met een nanomotortje heen sturen, om die kapotte cellen te helpen en nieuwe instructies te geven.

Het lichaam | Wat de hersenen ons laten zien over ons gehoor

Een goed gehoor is niet voor iedereen vanzelfsprekend en dus kijken onderzoekers ver voorbij de oren diep de hersenen in om voor deze groep een oplossing te vinden.

Het lichaam | Behandelingen oefenen op een digitale kopie van je lichaam

Een digitale kopie van een patiënt maken, om zo het succes van behandelingen alvast te kunnen testen: dat is waar onderzoekers van de Technische Universiteit Eindhoven aan werken.

Het lichaam | Google Maps, maar dan voor risicofactoren

Fijnstof, geluidsoverlast, bebouwing, voeding: het zijn allemaal factoren die invloed hebben op onze gezondheid en onze gemoedstoestand. Maar wanneer is er teveel van iets? En welke factoren zijn het belangrijkst? Op die vraag proberen onderzoekers het antwoord te vinden.

Het lichaam | Waarom onderzoek naar verlies reuk- en smaakvermogen hard nodig is

Een groot deel van kankerpatiënten ervaart verlies van reuk- en smaakvermogen tijdens de behandeling. Hoe dat precies werkt, daar weten we nog maar weinig van. Zeker bij jonge patiënten. Daar willen onderzoekers nu verandering in brengen.

Het lichaam | De link tussen salmonella en darmkanker

In de zomerserie van Wetenschap Vandaag: elke week een ander onderwerp. We trappen af met een week over 'het lichaam'. In deze eerste aflevering bespreken we een belangrijke ontdekking over de bijwerking van een veelgebruikt antikankermedicijn en horen we meer over de link tussen salmonellabacteriën en darmkanker.

Het lichaam | Belangrijke ontdekking over bijwerking antikankermedicijn

In de zomerserie van Wetenschap Vandaag: elke week een ander onderwerp. We trappen af met een week over 'het lichaam'. In deze eerste aflevering bespreken we een belangrijke ontdekking over de bijwerking van een veelgebruikt antikankermedicijn en horen we meer over de link tussen salmonellabacteriën en darmkanker.

De zonnecel van de toekomst presteert beter onder druk

Perovskiet is een veelbelovend materiaal voor zonnecellen, maar het is moeilijk stabiel te houden. Nederlandse onderzoekers hebben nu iets ontdekt waarmee dat een stuk makkelijker wordt.

Slangenklieren uit het lab en de zoektocht naar tegengif

De WHO ziet de gifslang als een 'wereldwijde gezondheidsprioriteit'. In 2030 moet het aantal doden door slangenbeten gehalveerd zijn. Hoe groot is de kans dat we dat voor elkaar krijgen?

Opereren met 5G-verbinding op 15 kilometer afstand

Een chirurg heeft met succes op 15 kilometer afstand een operatie uitgevoerd met robotische instrumenten. Het systeem dat hiervoor werd gebruikt was verbonden via 5G.

Mini onderwaterrobot reinigt omgeving en transporteert cellen

Onderzoekers hebben een onderwaterrobotje van 1 centimeter groot gemaakt dat kleine deeltjes in water kan aantrekken en vastpakken. Het minirobotje lijkt op een stukje koraal en wordt bestuurd met licht en magnetisme.

Sperma met een luie staart zwemt 70 procent sneller

Je zou zeggen: hoe sneller een spermacel beweegt, hoe beter. Dan maakt hij de meeste kans om als eerste bij het eitje te zijn. Uit nieuwe onderzoek blijkt dat dit niet helemaal klopt. Sperma zwemt veel beter als het puntje van hun staart niet beweegt.

Hoe je energie kunt opwekken met waterdruppels

Kunnen we de energie die in vallende waterdruppels zit opslaan en gebruiken als stroom voor apparaten? Daar wordt al jaren naar gekeken, maar het lukte niet om het efficiënt te doen. Tot nu.

Naar verborgen nanostructuren kijken met geluid

Kijken met geluid, het is iets wat gebeurt bij een echo in het ziekenhuis bijvoorbeeld. Nu hebben onderzoekers gekeken of ze met geluid ook op nanoschaal in computerchips konden kijken.

De grasmat van de oceaan heeft onze hulp nodig

Zeegras kan in vergelijking met bomen 30 keer sneller CO2 opslaan, maar erg voorzichtig zijn we er niet mee. Daar moet verandering in komen, vindt een groep onderzoekers uit Australië.

Het mechanisme achter zeevonk verder ontrafeld

Nieuw onderzoek vertelt meer over hoe het eencellige organisme zeevonk precies de blauwe gloed in de golven veroorzaakt. De insteek was dit keer niet biochemisch, maar natuurkundig.

Bloedplaatjes blijken belangrijke rol te spelen in ons afweersysteem

Bloedplaatjes zorgen voor bloedstolling in ons lichaam. Dat maakte ze lange tijd niet zo interessant voor veel onderzoekers. De rol die deze kleine cellen hadden was immers beperkt. Maar nu blijkt dat we ze al die tijd te weinig credit hebben gegeven. Bloedplaatjes spelen namelijk een belangrijke rol in ons afweersysteem laat nieuw onderzoek zien.

Astronomen vinden onverwachte molecuul bij exoplaneet

Astronomen hebben onverwachts aluminiumoxide gevonden in de buurt van exoplaneet WASP-43b. Het vertelt ons van alles over het vormingsproces van de planeet waar het tussen de 800 en 900 graden kan zijn.

Gevaarlijke asteroïden duwen we straks gewoon de andere kant op

Het is vandaag wereld asteroïde-dag. Een mooie aanleiding om te kijken hoeveel zorgen we ons eigenlijk moeten maken om die ruimterotsblokken en wat we kunnen doen als er eentje te dichtbij komt.

Ligt het medicijn tegen huidkanker op de bodem van de zee?

Een groep onderzoekers bestudeert al jaren een diepzeediertje dat een stofje produceert met uitzonderlijke eigenschappen. De stof zou de basis kunnen vormen voor een medicijn tegen huidkanker. Nu zijn ze weer een stapje dichterbij het uitvogelen van het mechanisme achter de productie van het stofje.

Nanoplastics zelfs in plantenweefsel terug te vinden

Wereldwijd groeit de bezorgdheid over micro- en nanoplastics in onze leefomgeving. Na oceanen en zeedieren blijken nu ook planten niet goed tegen de kleine stukjes plastic te kunnen. Onderzoekers zetten een aantal plantjes in aarde met de plastic deeltjes en vonden ze binnen een paar weken zowel in de wortels als de rest van de plant terug.

Grenzen evolutie voorspellen met wiskunde en bacteriën

Omdat evolutie drijft op toeval lijkt het voorspellen ervan onmogelijk. Toch is het onderzoekers gelukt om met zowel een wiskundig model als daadwerkelijke experimenten met bacteriën voorspellingen te doen over de evolutie van de E. Coli-bacterie.

Eerste vliegtuigonderdeel van gerecycled composiet ter wereld succesvol getest

Voor het eerst is het gelukt om een luchtvaartonderdeel van gerecycled composiet te maken en daar ook al succesvol mee te vliegen. Het gaat om een paneel in het staartstuk van een helikopter dat is gemaakt van het restmateriaal van de grotere onderdelen van dezelfde staart.

Kunstmatige intelligentie maakt onherkenbare gezichten meer dan 60 keer scherper

Het is onderzoekers gelukt om een onherkenbare lage resolutie foto van een gezicht meer dan 60 keer scherper te krijgen met behulp van kunstmatige intelligentie. Maar voor je nu denkt 'handig voor de veiligheidsdiensten': het plaatje dat eruit komt is levensecht, maar zal nooit als bewijs kunnen dienen.

Veel Nederlandse hightech de lucht in tijdens ESA-lancering

Als het weer mee zit worden morgen meer dan 50 kleine satellieten de ruimte in gestuurd. Aan boord: een heleboel Nederlandse hightech, waaronder de Hyperscout-2 van het bedrijfje Cosine. Zij ontwikkelden een instrument dat bijvoorbeeld bosbranden, overstromingen en droogte kan herkennen vanuit de ruimte. Ook beschikt het over kunstmatige intelligentie zodat aan boord al geselecteerd wordt welke data terug naar de aarde wordt gestuurd.

Slim wondverband met aan-uitknop geeft zelf verschillende medicijnen af

Stel je voor: een wondverband met een aan-uitknop dat eerst het ene medicijn vrijgeeft, dan wondvocht opneemt en dan het volgende medicijn loslaat. Met een nieuw materiaal kan dat straks. En er zijn meer indrukwekkende toepassingen mogelijk: zwetende robots bijvoorbeeld, machines die zichzelf inoliën of misschien ramen die zichzelf wassen.

Onderzoekers laten kunstmatige synaps praten met levende cellen

Onderzoekers van onder andere de Technische Universiteit Eindhoven is het gelukt om een belangrijk onderdeel van de communicatie tussen zenuwcellen na te maken. En dat is zowel op het gebied van kunstmatige intelligentie als voor de geneeskunde interessant.

Skypen onder water met WiFi-verbinding van laserlicht

Bijna overal ter wereld vind je tegenwoordig WiFi-verbindingen, maar ga je kopje onder dan is het een heel ander verhaal. Nu is het onderzoekers toch gelukt om onder water een goede verbinding voor elkaar te krijgen met behulp van laserlicht.

Eicellen verkiezen sommige spermacellen boven anderen

De eicellen van een vrouw gebruiken chemische stofjes om spermacellen te lokken. Nu blijkt dat ze selectief zijn in welke spermacellen ze het liefst binnenhalen. In een nieuw onderzoek zagen wetenschappers dat verschillende eicellen een voorkeur hadden voor verschillende spermacellen. En dat waren niet altijd die van de partner.

Geslacht kuikentje al in het ei bepalen voorkomt onnodig uitbroeden

Elk jaar worden er meer dan 6 miljard kuikentjes geruimd omdat ze een mannetje zijn. Een techniek waarmee het geslacht al in het ei bepaald kan worden, moet daar iets aan veranderen. Meerdere bedrijven wereldwijd hebben zich er al aan gewaagd, maar het blijkt behoorlijk uitdagend om het goed voor elkaar te krijgen.

Gen ontdekt dat pollenproductie van plant reguleert

Net als bij het sperma van dier en mens kan het aantal geproduceerde zaadjes (of pollen) per plant verschillen. Onderzoekers hebben nu het gen ontdekt dat dit aantal reguleert en dat is goed nieuws voor kwekers en mensen met hooikoorts.

Hoe virus-DNA zich verspreidt over de ziekenhuisafdeling

We zijn ons inmiddels al een stuk bewuster van de verspreiding van virusdeeltjes, mede dankzij onderzoeken die gebruikmaakten van verf die oplicht onder uv-licht en testen met luchtstromen en ventilatie. Nu hebben onderzoekers gekeken wat er gebeurt als je in een echt ziekenhuis wat virus-DNA op de leuning van een ziekenhuisbed plaatst.

Hoe een schimmel mieren in zombies verandert en ze dan laat doen wat ie wil

Er bestaat een schimmel die mieren infecteert, ze in zombies laat veranderen en ze dan gebruikt om zichzelf verder te verspreiden. Onderzoekers weten nu meer over hoe de schimmel dit doet. Door de genen uit te zoeken van de schimmel en in het lab de interactie met de mieren na te bootsen, konden ze zien dat de schimmel invloed heeft op de biologische klok, de geurdetectie en het zenuwstelsel van de mier.

Hoe goed kan een mens zonder een knuffel op zijn tijd?

Voor de meeste mensen is het een groot gemis dat we even niet zoveel aan elkaar kunnen zitten. Maar voor wetenschappers is het de ultieme kans om dit tekort eens goed te onderzoeken. Als aanrakingen stress verlagen en ons zekerheid geven, zoals veel eerdere onderzoeken laten zien, dan zou een gebrek hieraan behoorlijk slecht voor onze geestelijke en lichamelijke gezondheid kunnen zijn.

Nano-biosensor laat realtime stress in individuele plantencellen zien

Al jaren proberen biologen de trucjes van planten te ontcijferen, zodat we met die kennis toekomstbestendige gewassen kunnen kweken. Dankzij een minuscule biosensor weten we nu weer iets meer. De sensor laat namelijk in realtime zien hoe plantencellen door poriën open en dicht te doen reageren op droogte.

De invloed van Joodse muziek

In de muziekgeschiedenisboeken zie je er weinig van terug, maar de Amerikaanse popmuziek is blijvend veranderd door de muziekstijl van Joodse immigranten. Dan hebben we het over diverse hits als Bei Mir Bist Du Schön, Blue Skies, "Donna Donna, I Love You Much Too Much, My Heart Belongs to Daddy en "Summertime. Dat betoogt Niels Falch in zijn proefschrift, waarmee hij vandaag promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen. In die nummers zie je traditionele elementen als de sjofar (een ramshoorn) en een vrolijke mineur.

De duikende dieren-regel

Hoe groter je wordt als dier, hoe langer je onder water kan blijven. Die evolutionaire regel hebben wetenschappers van de Radboud Universiteit, samen met collegas uit het Verenigd Koninkrijk, Canada, Frankrijk en de Verenigde Staten, ontdekt. Dat verband was al bekend voor warmbloedige dieren, maar het was nog niet duidelijk of dit ook geldt voor koelbloedige dieren. Dat blijkt dus wel zo te zijn. Er is wel een verschil: warmbloedige dieren hebben relatief meer voordeel, de maximale duiktijd neemt bij hen harder toe met toenemende lichaamsgrootte.

Een sensor van 11 atomen

ICT zou je een stuk groener kunnen maken, door elektronica te vervangen met spintronica: data versturen met magnetische signalen. Probleem daarbij is dat magnetische golven erg ongrijpbaar zijn. Om meer te leren over het gedrag van magneetgolven, hebben onderzoekers van de TU Delft een sensor ontwikkeld om deze golven te bestuderen. Een microscopisch kleine sensor: maar 11 atomen groot.

Bedank jezelf gelukkig

Als je jezelf traint in dankbaar zijn, dan maakt je dat mentaal weerbaarder, gelukkiger én je kan psychische klachten verminderen. Dat blijkt uit een studie van de Universiteit Twente. Tot nu toe lieten onderzoeken naar dankbaarheidsoefeningen weinig tot geen effect zien. Dat je wel een positief effect ziet in deze studie, komt volgens hoogleraar Ernst Bohlmeijer door de opzet van het onderzoek. Ze hebben de proefpersonen langer oefeningen laten doen én de onderzochte mensen hadden een verminderde mentale weerbaarheid.

Kunstmatig brein gebruikt licht om met echte neuronen te praten

Bij een arm- of beenprothese kan iedereen zich wel een voorstelling maken, maar hoe zou zoiets eruit moeten zien als het een beschadigd deel van de hersenen is dat je wilt vervangen? En hoe krijg je een prothese van kunstmatige neuronen zover dat het kan communiceren met echte neuronen? Een groep onderzoekers kreeg precies dat voor elkaar en ze gebruikten licht als communicatiemiddel.

Exoskelet haalt last van de schouders van stukadoors

In veel praktische beroepen krijgen de spieren het zwaar te verduren. Om overbelasting te voorkomen is iets als een exoskelet een veelbelovend nieuw hulpmiddel, maar hoe goed werken ze eigenlijk in de praktijk? TNO testte in samenwerking met Knauf de effectiviteit van een arm-ondersteunend exoskelet bij werkzaamheden van stukadoors. En wat bleek: de spieractiviteit van de armen was zo'n 30 tot 40 procent minder.

Krekel zet acute vrije val in om vleermuis te ontwijken

Sommige krekels houden er indrukwekkende overlevingsstrategieën op na. Zo laat één soort zich acuut uit de lucht vallen, zodra ze het geluid van een jagende vleermuis horen die minder dan zeven meter bij ze vandaan is. Waarom dan zeven meter? Dat blijkt exact de afstand te zijn waarop vleermuizen krekels van deze grootte kunnen detecteren.

Robots met kippenvel en braille op je telefoon dankzij slimme coating

Onderzoekers werken hard aan een coating die van vorm kan veranderen. Met die techniek is van alles mogelijk: Marsrovers en zonnepanelen die zand van zichzelf afschudden, braille op je telefoon, chirurgische instrumenten die de arts feedback geven, of VR-handschoenen waarmee je de bal die je gooit echt voelt. Je kunt het een beetje zien als kippenvel, maar dan zo klein dat je het niet ziet.

Puzzelen met vrienden werkt ontspannend voor apen

Samen met vrienden een puzzel oplossen zorgt bij apen voor een verlaging van het stresshormoon cortisol. Eenzelfde effect werd niet gevonden als ze alleen tijd met elkaar doorbrachten. Ook als de twee apen die samen een puzzel moesten oplossen geen vrienden waren, of als de aap de puzzel alleen moest oplossen, nam het stressniveau niet af.

Lichaamseigen marihuana helpt bij vergeten angstherinneringen

De stof anandamide ook bekend als ons lichaamseigen marihuana blijkt een rol te spelen bij het laten vervagen van herinneringen aan een angstige gebeurtenis en het verminderen van stress. Om dit te bewijzen zochten onderzoekers naar een eiwit waarmee ze de productie van anandamide in het brein konden remmen. Dat lukte ze en daarmee ontdekten ze de ware aard van de stof. De vondst kan hopelijk bijdragen aan een betere behandeling van angststoornissen.

Een supersnelle microscoop die past in een naald

Als we heel diep en realtime in levende cellen van mensen willen kijken en het plaatje dat daarmee wordt gemaakt moet ook nog eens een geweldig hoge resolutie hebben, dan zijn de meeste bestaande microscopen niet toereikend. Onderzoekers hebben nu een nieuwe techniek ontwikkeld die veel sneller is en die gebruik maakt van een microscoop van nanofibers die kleiner is dan een naald.

Boomkikker heeft slimme truc om niet opgegeten te worden tijdens versierpogingen

Als mannetjes boomkikkers tijdens het paringsseizoen naar de vrouwtjes lopen te roepen 'kijk mij eens aantrekkelijk zijn', dan worden ze ook gehoord door roofdieren die op zoek zijn naar een snack. Om te voorkomen dat ze hun eerste date nooit halen, wachten de boomkikkers tot hun buurman begint te kwaken, om vervolgens hun eigen geroep super strak te matchen.

Hoe we de slimme tentakels van bacteriën kunnen uitschakelen

Hoe meer we weten over de trucjes van bacteriën, hoe beter we infecties tegen kunnen gaan. Goed nieuws dus dat onderzoekers meer hebben ontdekt over hoe ze bewegen en hoe ze elkaar helpen. Ze kwamen erachter toen ze inzoomden op de hele kleine sliertjes op het oppervlakte van de bacterie. Waar eerst werd gedacht dat het om één soort tentakel ging, blijken er twee verschillende soorten op de bacterie te groeien. Die kennis kan zorgen voor betere antibiotica.

Ziektes opsporen met een supermagneet

Onderzoek met een magneet van ongekende sterkte leert wetenschappers van alles over de kleinste deeltjes in mensen, planten en apparaten. Die kennis kan weer worden gebruikt om betere medicijnen, gewassen en batterijen te ontwikkelen. De techniek die in dit onderzoek gebruikt wordt - NMR - kun je zien als een soort MRI-scan voor moleculen. Alleen kan er dan ingezoomd worden op één enkele atoom. Een nieuwe subsidie moet Nederlands NMR-onderzoek nu een duwtje in de rug geven.

Slimme contactlens meet en behandelt diabetes

Als je nu denkt: heb ik dit niet eerder gehoord? Dan heb je helemaal gelijk. Google stopte in 2018 met onderzoeken waarin ze keken naar precies zo'n contactlens omdat de meetgegevens niet betrouwbaar genoeg waren. Ook andere onderzoekers liepen vast. Want hoe krijg je al die techniek in een flexibele lens die je niet voelt zitten? Nu lijken onderzoekers in Zuid-Korea een heel eind te zijn gekomen, ze willen volgend jaar al beginnen met klinische testen.

Welke exitstrategie willen we?

De TU Delft gaat onderzoeken op welke manier het Nederlandse volk uit deze 'intelligente lockdown' wil. En daar kan iedereen zijn of haar mening over geven. In een online onderzoek mag je aangeven welke maatregelen je het liefst versoepeld ziet worden. De resultaten van dat onderzoek worden gedeeld met de overheid, zodat die een goede keuze kan maken.

Een formule voor het vinden van ondergrondse oceanen op verre manen

De zoektocht naar buitenaards leven was tot nu toe vooral gericht op planeten met vloeibaar water. Maar steeds vaker wordt er ook gekeken naar manen met ondergrondse oceanen. Onderzoekers hebben nu een formule gevonden om die oceanen op te sporen.

Nieuwe biosensor moet coronavirus in de lucht detecteren

Onderzoekers in Zurich waren al bezig met sensoren die nanodeeltjes in de lucht konden detecteren, maar toen het coronavirus uitbrak, zijn ze vol gaan inzetten op een sensor die specifiek deze virusdeeltjes kan zien. De sensor die ze uiteindelijk hebben gemaakt, blijkt heel goed te zijn in het detecteren van SARS-CoV-2. Ze moeten alleen nog wel bedenken hoe ze de lucht die gemeten moet worden op de juiste manier door de sensor krijgen.

Met talkpoeder botsingen in de ruimte voorkomen

Er vliegen momenteel zo'n 5500 satellieten door de ruimte. Ongeveer de helft daarvan doet het niet meer. Daarnaast vind je er ook nog tienduizenden kleinere losse onderdelen die problemen kunnen veroorzaken. Deze kunnen we gelukkig nog wel detecteren, maar veel moeilijker te volgen en vinden zijn de nog kleinere deeltjes ruimteafval. Hoe voorkom je in zo'n vliegende schroothoop dat dure satellieten geraakt worden? Volgens één groep onderzoekers: met talkpoeder.

We weten de beste keuze wel, maar maken hem vaak toch niet

Als we geconfronteerd worden met een keuze, weten we meestal wel welke de beste is, maar kiezen we alsnog vaak de andere optie. Onderzoekers denken te weten waarom. In een uitvoerig experiment met computertaken bleken mensen vaak een keuze te maken gebaseerd op hun laatste ervaringen en niet op al hun opgebouwde kennis en statistiek.

Deze technologie helpt wetenschappers antwoord te vinden op moeilijkste corona-vragen

Via een deep search platform helpt IBM onderzoekers met het vinden van de antwoorden op de moeilijkste vragen over COVID-19. De database heeft inmiddels al zo'n 50.000 wetenschappelijke artikelen over het virus verwerkt. Met slimme algoritmes wordt alle data uit de publicaties gehaald en aan elkaar gelinkt. Het moet ervoor zorgen dat wetenschappers die werken aan vaccins en medicijnen voor het coronavirus, geen tijd kwijt zijn aan ingewikkeld en tijdrovend literatuuronderzoek.

Onderzoekers ontdekken levensverlengend gen in planten

Aan de stengels van planten bevinden zich groeipunten. Dit zijn groepjes stamcellen waaruit nieuwe stengels met bladeren of bloemen kunnen groeien. Bij meerjarige planten blijft een aantal van die groeipunten tijdens het bloeien vegetatief, uitgeschakeld zeg maar. Waardoor de plant in het volgende seizoen op die punten opnieuw kan uitgroeien. Leidse wetenschappers weten nu welk gen dit aanstuurt. Met die kennis wordt het misschien mogelijk om van eenjarige planten als rijst en tarwe, meerjarige planten te maken.

Onderzoekers Harvard: zonder vaccin mogelijk elk kwartaal een lockdown

Met spanning wordt gewacht op nieuwe corona-richtlijnen. Veel mensen hopen op versoepeling, of zelfs zo snel mogelijk terug naar 'normaal'. Maar volgens een nieuwe Harvard-studie, gaat dat laatste nog jaren duren. Onderzoekers maakten een computermodel waarin ze de verspreiding van het virus zo goed mogelijk in kaart brachten. Ze zagen ziektepieken tot na 2024, die in het model - zonder medicijn of vaccin - alleen afgeremd konden worden met regelmatig terugkerende lockdowns zoals we die nu kennen.

Ook flamingo's maken vrienden én ruzie

Als je ze samen ziet in de dierentuin, dan lijken flamingo's in één grote groep te leven. Maar ondertussen maken ze - net zoals wij - vrienden, en hebben ze ook flamingo's waar ze weinig van moeten hebben. Blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Exeter.

Zuid-Koreaanse artsen: twee coronapatiënten genezen dankzij behandeling met bloedplasma

Onderzoekers uit Zuid-Korea melden dat twee ernstig zieke coronapatiënten zijn genezen dankzij een behandeling met bloedplasma van eerder genezen patiënten. Als dit is gelukt, is dat goed nieuws, maar het zegt nog niet alles. Elk individu kan anders reageren op de behandeling en daarnaast kan ook het plasma per donor verschillen. In Nederland is het onderzoek dat liep naar de methode inmiddels uitgebreid.

Sommige bloemen kunnen zichzelf weer overeind zetten als iemand op ze is gaan staan

Sommige beschadigde bloemen kunnen zichzelf binnen 10 tot 48 uur terugdraaien en -buigen naar de juiste positie. Zo zorgen ze dat ze alsnog kunnen voortplanten nadat er iemand op ze gaat staan, of ze bijvoorbeeld omwaaien. Onder de gespiegelde symmetrische bloemen - zoals een orchidee - lukt dit trucje bij zo'n 95 procent, de meeste stervormige symmetrische bloemen kunnen het niet.

Nederlandse AI-software helpt COVID-19 herkennen op scans

Ze waren al gespecialiseerd in het detecteren van tuberculose op röntgenfoto's, nu hebben twee bedrijven hun software zo aangepast dat het ook het nieuwe coronavirus op scans kan herkennen. De software is gratis beschikbaar en moet vooral landen helpen waar weinig tot geen radiologen beschikbaar zijn om röntgenfoto's te beoordelen. Voor de Westerse ziekenhuizen werken ze nog aan software die COVID-19 kan herkennen op CT-scans. Dit zou uiteindelijk het ziekenhuispersoneel kunnen ontlasten.

Tijger in dierentuin New York besmet met coronavirus

Er waren al enkele gevallen bekend waarbij huisdieren door mensen zijn besmet met het nieuwe coronavirus. Nu is ook een tijger in de Bronx Zoo besmet geraakt. Zes andere grote katten in de dierentuin vertonen vergelijkbare symptomen. Vermoedelijk zijn ze besmet door contact met een dierenverzorger die zonder symptomen te hebben het virus bij zich droeg. Het verrast hoogleraar virologie Wim van der Poel niet. Andere onderzoeken laten ook zien dat katten extra gevoelig zijn. Er is nog geen bewijs dat ze het vervolgens weer kunnen overdragen op mensen.

Waarom sterrenkundigen en bedrijven samen snellere zelflerende machines willen maken

Botsende sterren detecteren, zelfrijdende voertuigen veilig laten bewegen, robots die binnen een seconde zelf situaties in kunnen schatten: er is allemaal supersnelle dataverwerking voor nodig. En de steeds grotere berg data vraagt om steeds snellere zelflerende machines. Die machines willen sterrenkundigen en tech-bedrijven samen gaan maken. Elk vanuit hun eigen vakgebied, maar met een gezamenlijk doel.

Hoe dieren cijfers gebruiken om te overleven

Vogels, bijen, wolven en kikkers: ze gebruiken allemaal cijfers in hun voordeel en ze zijn niet de enige dieren in het wild die dit doen. Het is dan wel niet helemaal hetzelfde als de ingewikkelde symbolische manier van rekenen die wij mensen gebruiken, maar het is wel degelijk een schatting van aantallen. Zo heeft een chickadee (familie van de mees) bijvoorbeeld een waarschuwingsfluitje met op het eind een paar keer een d-noot. Hoe gevaarlijker het naderende roofdier, hoe meer d's aan het eind.

Planten die zelf aangeven of ze last van nachtvorst hebben

Het is een project van onze vier technische universiteiten: planten zo uitrusten met sensoren dat ze vanzelf aangeven als ze hulp nodig hebben. Bijvoorbeeld in het geval van nachtvorst. Voor telers betekent nachtvorst vaak ellende. Het is moeilijk te voorspellen en soms moet het hele gezin daardoor middenin de nacht het bed uit om de planten te redden. Straks moeten sensoren vanzelf gaan aangeven of hulp nodig is en idealiter schakelen ze die dan ook nog eens zelf in.

Kan een soa-crème het immuunsysteem beter laten reageren op vaccins?

Het klinkt misschien gek, maar onderzoekers kijken of een middel dat nu tegen genitale wratten wordt gebruikt, er bij ouderen voor kan zorgen dat hun immuunsysteem beter reageert op vaccins. Als ons lichaam veroudert, wordt het namelijk minder goed in het aansturen van de anti-stoffen fabriek. Zo worden er bijvoorbeeld minder immuuncellen aangemaakt die de productie hiervan stimuleren. Bij de meeste vaccins is het de bedoeling dat juist die immuunreactie in gang wordt gezet en dus zochten onderzoekers iets waarmee dat immuunsysteem in ouderen een boost kreeg.

Zeehondensnorharen als inspiratie voor super gevoelige sensoren

Niet voor het eerst halen onderzoekers hun inspiratie uit de natuur. Dit keer waren vissen en zeehondensnorharen het voorbeeld voor super gevoelige sensoren die lucht- en waterstroming meten. De super kleine haartjes waarmee blinde vissen in grotten zorgen dat ze niet botsen, blijken uitermate geschikt voor sensoren die langzame vloeistofstromen - zoals deze bijvoorbeeld voorkomen in ziekenhuisapparaten - moeten meten. Sensoren gebaseerd op zeehondensnorharen zouden dan weer perfect zijn als goedkope 'ogen en oren' voor autonome onderwatervoertuigen, die zelfs in troebel water perfect de weg weten.

Verlies reuk- en smaakvermogen lijkt vroeg symptoom coronavirus

Het verliezen van je reuk- en smaakvermogen zou heel goed een vroeg symptoom van het coronavirus kunnen zijn. Daarvoor waarschuwen medische specialisten uit diverse getroffen landen. De bewijzen stapelen zich hiervoor volgens hen op en er moeten maatregelen getroffen worden.

Nederlandse ziekenhuizen en data-experts starten big data-onderzoek naar coronavirus

Datawetenschappers gaan samen met Nederlandse ziekenhuizen kunstmatige intelligentie inzetten om de beste behandeling voor coronapatiënten te vinden. Per intensive care patiënt worden onder andere de meer dan 300.000 datapunten bekeken die per dag aan medische gegevens worden verzameld. Het doel is het vinden van de beste behandeling per individueel geval.

Helden-eiwit lijkt andere eiwitten te beschermen tegen beschadigingen

Eiwitten spelen een enorm belangrijke rol in ons lichaam. Ze leveren stoffen af, zetten signaaltjes door en zorgen voor energie. Zonder eiwitten werken onze cellen niet en ook als er iets misgaat in de productie en verspreiding van eiwitten ontstaan er grote problemen. Als er dus een manier bestaat om die eiwitten extra te beschermen, dan zou dat een mooie vondst zijn. Onderzoekers uit Japan denken nu een kandidaat op het spoor te zijn die hier in uitmunt: het Hero-eiwit.

Experimentele virusremmer voor ernstig zieke coronapatiënten ook in Nederland beschikbaar

Het is volgens de WHO de meest veelbelovende kandidaat voor de behandeling van ernstig zieke coronapatiënten: een experimentele virusremmer die eerder werd getest als medicijn tegen ebola. Omdat het middel genaamd remdesivir nog niet officieel is goedgekeurd en de bijwerkingen nog niet volledig bekend zijn, wordt het alleen ingezet als laatste redmiddel.

Vermindering luchtweginfecties bij jonge kinderen door juiste voeding

Luchtweginfecties bij kinderen kunnen verminderen door de juiste voeding. Tot die conclusie komt een kinderarts uit Twente na uitgebreid onderzoek.

Eerste test met experimenteel coronavaccin op mensen

In de Verenigde Staten zijn ze begonnen met het testen van een experimenteel coronavaccin op mensen. Het middel is inmiddels bij vier gezonde vrijwilligers toegediend. Anders dan bij veel traditionele vaccins, wordt in dit geval geen verzwakte variant van het virus gebruikt. De Amerikaanse onderzoekers hebben het stukje DNA van het virus gekopieerd dat verantwoordelijk is voor het aanmaken van het eiwit dat ervoor zorgt dat het COVID19-virus menselijke cellen kan binnendringen.

Wat er in de hersenen gebeurt als we afgeleid zijn tijdens het eten

Voor veel mensen is de verleiding om meer te snacken extra groot als ze - zoals nu - thuis aan het werk zijn. Wat we ook weten is dat je meer eet als je afgeleid bent. Maar waardoor komt dat eigenlijk? Onderzoekers hebben nu met een hersenscanner gekeken wat ons hoofd in deze situatie doet. Proefpersonen mochten chocomelk drinken, terwijl ze in meerdere of mindere mate werden afgeleid. Wat bleek: het hersengebied voor directe smaakverwerking (is dit zoet of zuur?) en het gebied voor het beloningsoordeel (hoe lekker is dit voor mijn lichaam?) communiceren minder goed bij afleiding.

Einstein, Hawking en het getal 3,14

Het is bijna 14 maart en voor de wetenschap is dat geen gewone dag. Het is de sterfdag van Stephen Hawking, de geboortedag van Albert Einstein en ook nog eens PI-dag. Nou lukt het niet om alle theorieën en ideeën van deze grote denkers hier te bespreken, maar we kunnen wel even kijken op welke manier hun werk nu nog te zien is in huidig onderzoek.

Heeft de cyclus van een vrouw nou invloed op haar voorkeur in mannen of niet?

Eerder onderzoek suggereert dat op haar meest vruchtbare dagen, de vrouw een bepaald soort gedrag aantrekkelijk vindt bij mannen. Maar nieuw onderzoek laat iets heel anders zien.

Onderzoekers vinden manier om moleculen individueel te wegen

Overal in en om ons heen vind je moleculen: kleine deeltjes ter grootte van een miljoenste millimeter. Nou is het in veel wetenschappelijk onderzoek van groot belang om de massa van moleculen te bepalen, maar dat is niet bepaald makkelijk. Nu wordt vaak een gemiddelde massa berekend van een sample van soms wel miljoenen moleculen. Dan weet je dus nog steeds niet alles over de massa van elk deeltje apart. Utrechtse wetenschappers zijn er nu in geslaagd om het wegen van één molecuul voor elkaar te krijgen. Het leverde meteen telefoontjes op van over de hele wereld.

Hoe dieren onverwacht bosbranden beïnvloeden

De bosbranden in Australië voelen voor ons misschien al niet meer zo actueel, maar voor mensen die daar zelf wonen en werken is dat natuurlijk heel anders. Het inspireerde Australische onderzoekers in ieder geval om eens te kijken hoe dieren van invloed zijn op het verloop van een bosbrand. Van grote grazers is bekend dat ze door het eten van planten het brandgevaar juist kunnen verminderen, maar er blijken veel meer dieren te zijn die een brand minder erg, of juist erger kunnen maken.

Op deze ingenieuze wijze wordt DNA opgevouwen in onze cellen

In onze cellen worden enorm lange DNA-slierten opgevouwen tot hele kleine pakketjes. Zo kan het DNA bij een celdeling netjes worden verdeeld. Onderzoekers van de TU Delft hebben nu een belangrijke ontdekking gedaan over dat vouwproces, waarmee we hopelijk ooit kunnen voorkomen dat het misgaat. Want gaat er iets mis bij die celdeling en het doorgeven van genetisch materiaal, dan heeft dat desastreuze gevolgen.

Waar het brein van een pasgeboren baby al toe in staat is

Mensen zijn ontzettend goed in het herkennen van gezichten en plaatsen. Onderzoekers waren benieuwd wanneer de netwerken die hiervoor nodig zijn zich ontwikkelen en hoe dat gebeurt. Om daarachter te komen legden ze pasgeboren baby's in een fMRI-scanner, sommigen niet ouder dan zes dagen. Wat ze zagen: het gezichtsherkenningsnetwerk en het plaatsbepalingsnetwerk zijn al klaar om aan het werk te gaan als we nog maar net geboren zijn.

Hoe bepaalt een school vissen welke kant ze op moeten? Dat doen ze niet.

Het verplaatsen van een school vissen lijkt soms net een ballet. Maar wie bepaalt er nou eigenlijk welke kant er op bewogen wordt? Een groep internationale onderzoekers heeft het antwoord. Lang werd gedacht dat een vis in een school weet wat de groep als geheel aan het doen is en zich daar op aanpast. In dit onderzoek was de theorie geheel anders. Een vis zou juist niet weten wat de rest van de groep doet, maar veel willekeuriger reageren. Om te bewijzen dat dit inderdaad waar is schakelden ze de hulp in van een speciaal soort wiskundige. Wat bleek: ze hadden gelijk.

Met een blaastest de voorloper van slokdarmkanker opsporen

Een huisarts kan straks mogelijk aan je adem zien of je een voorloper van slokdarmkanker hebt. Onderzoekers van het Radboud UMC hebben namelijk gekeken of ze met een elektronische neus veranderingen in kleine deeltjes in de adem kunnen detecteren die wijzen op Barrett slokdarm: het voorstadium van slokdarmkanker. De eerste test was enorm veelbelovend en dat is goed nieuws, omdat de diagnose nu vaak te laat komt en het aantal mensen met slokdarmkanker de afgelopen jaren blijft toenemen.

Zelfherstellende botten en stamcellen die diabetes aanpakken

Superhelden zijn niet de enige die een zelfherstellend vermogen hebben. Wij mensen kunnen er ook wat van. Het lijkt onderzoekers nu te zijn gelukt om dat zelfherstellend vermogen van ons lichaam een niveautje op te schroeven door twee bestaande medicijnen te combineren. De cocktail zorgde er in experimenten voor dat de productie van nieuwe botcellen flink toenam, waardoor een verwonding sneller genas. In een ander onderzoek lukte het een team van onderzoekers om van stamcellen hele efficiënte alvleeskliercellen te maken, die nadat ze werden geïnjecteerd genoeg insuline aanmaakten om diabetes te verhelpen.

Dankzij algoritme alle mogelijke melodieën nu openbaar beschikbaar

Damien Riehl is programmeur, muzikant en copyright advocaat en zag daardoor in zijn dagelijks leven veel plagiaat-rechtszaken voorbij komen over muziek. Dat je nu zelfs aangeklaagd kan worden voor het mogelijk ooit hebben gehoord en onbewust te hebben gekopieerd van een melodie, vindt hij een enorme beperking van de creatieve vrijheid van muzikanten. En dus dacht hij samen met een collega-programmeur: wat nou als alle melodieën die ooit hebben en kunnen bestaan gewoon van iedereen zijn?

Eerste dier ooit gevonden dat geen zuurstof nodig heeft om te leven

Alle meercellige dieren hebben zuurstof nodig om te ademen. Tenminste, dat werd tot nu toe gedacht. Maar een microscopisch klein diertje bewijst nu het tegendeel. De ontdekking werd per toeval gedaan toen onderzoekers de genen vergeleken van kleine parasieten. Ze keken hierbij naar de genen die verantwoordelijk zijn voor de energieomzetting in cellen. Eén parasiet - die leeft in wormen en vissen - bleek geen genen meer te hebben voor het verwerken van zuurstof.

Wilde schapenmoeders met zonen worden sneller oud

Maakt het voor je levensverwachting uit of je een zoon of een dochter krijgt? Bij het dikhoornschaap wel, blijkt uit nieuw onderzoek. Dit dier komt in het wild voor. Onder andere in Alberta, Canada, waar ze al 50 jaar data verzamelen over de populatie. Daar kunnen ze nu mooie vragen mee beantwoorden. Zoals: heeft het krijgen van veel zonen effect op de veroudering van de moeders? En dat bleek inderdaad het geval te zijn.

Gloednieuwe Nederlandse ruimtecamera klaar voor vertrek

Na jaren voorbereiding wordt op het moment de eerste versie in elkaar gezet van de Nederlandse ruimtecamera die meegaat op de nieuwe Europese röntgensatelliet Athena. Vlak voordat de laatste schroeven erin gaan, mochten we even binnen kijken. Henk van Weers van SRON - het Nederlands instituut voor ruimteonderzoek - vertelt wat de camera in de telescoop gaat doen en hoe moeilijk het was om hem precies goed te krijgen. Hoe zorg je er bijvoorbeeld voor dat het instrument niet meer dan een miljoenste watt aan warmte lekt?

Belangrijke ontdekking over aan- en uitknop DNA

Elke cel in ons lichaam heeft een bepaalde taak. Welke taak dat is hangt af van de DNA-code in de cel en in welke maten die door eiwitten geactiveerd wordt. Utrechtse onderzoekers hebben nu een belangrijk vraagstuk opgelost over hoe dit proces precies verloopt. Door computersimulaties te maken van het binden van eiwitten aan DNA - eiwitten die dat DNA vervolgens aan kunnen zetten - konden ze een model maken waarmee we dit proces beter kunnen begrijpen.

Hoe een orchidee ons van muggen af gaat helpen

Als ik zou vragen: wat eet een mug? Antwoorden de meeste mensen: bloed. Maar muggen eten ook nectar. Sterker nog: dit is het enige dat mannetjes muggen eten. Eén zeldzame groene orchidee blijkt op zowel mannetjes als vrouwtjes een ongekende aantrekkingskracht te hebben. Andersom is de orchidee weer afhankelijk van muggen voor bestuiving. In nieuw onderzoek, waarbij de muggen onder andere helmpjes op kregen (ja echt, uit de 3D-printer), lukte het om de precieze chemische samenstelling van die onweerstaanbare geur te ontcijferen en dat kan weer zorgen voor vallen waar muggen maar wat graag invliegen.

Dunnere ijsberen met minder jongen door afnemend zee-ijs

De ijsbeer heeft het zwaar door veranderingen in het klimaat, dat horen we helaas al enkele jaren. Een groep onderzoekers onder leiding van de Universiteit van Washington heeft nu gekeken hoe het er precies voorstaat. Ze keken naar twee groepen ijsberen rond Baffin Bay: een stuk oceaan tussen Canada en Groenland. Ze volgden 43 volwassen vrouwtjes tussen 1991 en 1997 en 38 volwassen vrouwtjes tussen 2009 en 2015 en zagen dat de dieren steeds dunner werden naarmate het zee-ijs afnam. Ook kregen ze minder jongen en laten berekeningen zien dat dit nog verder zal afnemen.

Onze immuuncellen blijken elkaar aan en uit te kunnen zetten

Onze immuuncellen helpen ons om infecties en ziektes in het lichaam te bestrijden. Nu blijkt de manier waarop ze als team communiceren nog geavanceerder te zijn dan we dachten en dat is mogelijk belangrijke informatie in de behandeling van kanker. In het geval van een infectie krijgen immuuncellen genaamd T-cellen de opdracht van andere cellen om zichzelf te vermenigvuldigen en aan de slag te gaan. Nu blijken ze die opdracht ook aan elkaar te geven. Daarnaast sturen ze elkaar een boodschap om hier juist mee te stoppen als ze te dicht op elkaar zitten. Te veel T-cellen is namelijk ook weer niet goed.

Weer een stap dichterbij vooraf voorspellen welke behandeling bij depressie zal werken

Voor een grote groep mensen met depressieve klachten werken antidepressiva niet. Nu komen behandelaars daar pas achter op het moment dat het niet werkt, maar met een nieuwe methode waarbij een hersenscan (EEG) wordt gedaan zouden artsen van te voren al kunnen zien welke behandeling zin heeft en welke niet. Onderzoeker Martijn Arns werkt hier al 20 jaar aan en nu is er weer een belangrijke stap gezet. Samen met collega-onderzoekers van Stanford University heeft hij met behulp van een enorme dataset en kunstmatige intelligentie twee verschillende behandelingen goed kunnen voorspellen aan de hand van biomarkers.

De invloed van linkjes in teksten op tekstbegrip

We komen allemaal wel eens vast te zitten in de doorklik-molen van online teksten. Onderzoekers hebben nu gekeken wat de invloed van al dat door-klikken is op het tekstbegrip van leerlingen. Specifiek op het tekstbegrip van leerlingen met taal- en gehoorproblemen, een groep die sowieso al meer moeite heeft met lezen. Eenzelfde achterstand werd in dit onderzoek ook gevonden bij het lezen van online teksten. Wat opvallender was: niet alleen deze groep, maar alle leerlingen hadden moeite met het begrijpend lezen van teksten met veel hyperlinks. Wat kunnen leerkrachten hiermee?

Super satelliet ESA en NASA na succesvolle lancering onderweg naar de zon

Het is zover: de super satelliet van ESA en NASA genaamd Solar Orbiter is onderweg naar de zon om daar van heel dichtbij te bestuderen hoe de ster precies in elkaar zit. Hij gaat kijken naar de nog weinig bestudeerde magnetische polen aan de boven- en onderkant van de zon. Aan boord zitten allerlei belangrijke sensoren, die tegen een stootje en zo'n 500 graden moeten kunnen. onderzoeker Anik de Groof van ESA vertelt vanuit Amerika hoe het er nu voorstaat, wat ze precies gaan meten en hoe de satelliet in twee jaar naar zijn plek onder (en boven) de zon zal reizen.

Hoe ons buikbrein communiceert met onze darmflora

Er bestaat zoiets als een buikbrein: een tweede zenuwstelsel dat daar beneden de boel aanstuurt. Onderzoekers hebben nu ontdekt hoe dat buikbrein - een heel uitgebreid zenuwstelsel met 2 tot 600 miljoen zenuwcellen dat bij elkaar even groot is als de hersenen van een kat - communiceert met onze darmflora. Het werkt zo: de bacteriën in de darmen activeren receptoren op de zenuwcellen en die zetten vervolgens dingen in gang als darmbeweging en doorbloeding.

We snappen beter hoe hartcellen in zebravissen zichzelf herstellen na schade

Schade aan het hart heeft voor mensen vaak grote gevolgen. Maar de hartspiercellen van zebravissen kunnen zichzelf goed herstellen. Onderzoekers zijn nu meer te weten gekomen over hoe ze dat doen. Om het regeneratieproces in de hartspiercellen te bekijken, gebruikten ze single cell RNA-sequencing. Daarmee ontdekten ze dat als het hart van een zebravis schade heeft, de hartspiercellen tussen de gezonde en beschadigde cellen hun energietoevoer omgooien. Door in plaats van vetzuren, suiker te gaan gebruiken creëren ze de bouwsteentjes die nodig zijn voor nieuwe celdeling.

De invloed van ondernemende ouders op hun kinderen

In veel gezinnen is de keukentafel de ideale plek om even de dag te bespreken. Wat daar wordt gezegd blijkt enorm belangrijk, zeker als je als ondernemer je kind enthousiast wil maken voor het ondernemerschap. Mira Bloemen-Bekx bekeek in haar proefschrift hoe groot de impact van dat soort gesprekken is en wat je dan het beste kunt zeggen. De uitkomst was een subtiele balans tussen binding met het bedrijf creëren en kinderen genoeg vrije keuze geven. Enthousiasmeren, informeren - bijvoorbeeld door ze een dagje mee te nemen naar een klant, of de familiegeschiedenis te delen, te bespreken hoe leuk een dag was - maar dan wel: zonder over de positie van het kind te beginnen.

Hoe eiwitten gelinkt aan alzheimer elkaar opzoeken en voor problemen zorgen

Utrechtse wetenschappers hebben ontdekt hoe eiwitklontering het gedrag verandert van het eiwit dat een belangrijke rol speelt bij de ziekte van Alzheimer. Het gaat om het Tau-eiwit dat we allemaal bij ons dragen. Dit eiwit is lange tijd aanwezig zonder dat het problemen veroorzaakt. Op een bepaalde leeftijd en bij sommige mensen ontstaan er Tau-ophopingen in cellen die er uiteindelijk voor kunnen zorgen dat een cel sterft. Onderzoekers hebben nu ontdekt hoe het kan dat Tau-ophopingen andere schadelijke eiwitten aantrekken. Dat is belangrijke informatie als je een medicijn wilt ontwikkelen dat deze ophopingen tegengaat.

Resistente bacteriën bewapend met extra stukje DNA

Hoe beter we begrijpen wat voor trucjes ziekmakende bacteriën uithalen, hoe beter we ze kunnen tegenhouden. Goed nieuws dus dat Leidse onderzoekers weer zo'n trucje op het spoor zijn. Ze zochten het hele DNA uit van een resistente stam van de clostridium difficile-bacterie en zagen dat het enige verschil met de niet-resistente variant een heel klein cirkelvormig extra stukje DNA was.

Robot brengt anticonceptie voor mannen stapje dichterbij

Nieuwe technologie maakt het mogelijk om op hele kleine schaal te bekijken welke stofjes spermacellen genoeg kunnen tegenwerken om als anticonceptie voor de man te dienen. Makkelijk is dat niet: een man produceert ongeveer 100 miljoen spermacellen per dag, zeven dagen in de week.