RaboResearch Economie

Hoe transitiebestendig is het Nederlandse bedrijfsleven?

Transities zoals verduurzaming, digitalisering en vergrijzing vereisen dat bedrijven kunnen inspelen op veranderende marktomstandigheden. In hoeverre beschikt het Nederlandse bedrijfsleven over voldoende verandervermogen om met deze transities om te gaan? Hoe komt het dat sommige bedrijven wel en andere niet over verandervermogen beschikken? En wat heeft een onderneming behalve verandervermogen nog meer nodig? In deze podcast gaan Suzanne Bijkerk en Sjoerd Hardeman in op deze en gerelateerde vragen.

Hoe inclusief is het Nederlandse bedrijfsleven en wat betekent dit voor de economische resultaten?

Hoe inclusief zijn Nederlandse bedrijven en wat levert inclusief ondernemen eigenlijk op in economische zin? In deze aflevering geven Suzanne Bijkerk en Sjoerd Hardeman antwoord op deze vragen. Zij deden uitgebreid onderzoek en evalueren het nut van een diversiteitsbeleid. Ook bespreken zij maatregelen die bedrijven kunnen nemen om diversiteit in de onderneming te vergroten. Bovendien staan zij stil bij trends op de arbeidsmarkt die van invloed zijn op de inclusiviteit van bedrijven. Interview: Ester Barendregt.

Ondernemend naar Brede Welvaart (3): elkaar vinden en versterken

In de podcastreeks ‘Ondernemend naar Brede Welvaart’ gaan Martje Fraaije en Sjoerd Hardeman in op de verhalen van ondernemers zelf in de transitie naar een duurzame en inclusieve economie. In deze derde aflevering vertellen Dick van Aggel van Medicura en Roy van de Moosdijk van Just Rocket Science over de kansen en uitdagingen van circulair ondernemen. Waar Dick probeert voor alle tante Tiny’s een fijn thuis te creëren door benodigde medische hulpmiddelen snel op de juiste plek te krijgen, helpt Roy met het bouwen van lokale allianties. De uitdaging? Partijen verbinden die elkaar versterken.

Europa moet vaart maken met strategische autonomie

De oorlog in Oekraïne heeft de Europese economische afhankelijkheid van het buitenland pijnlijk duidelijk gemaakt. Het onderwerp strategische autonomie staat bij EU-beleidsmakers nu dan ook hoog op de agenda. En dat is maar goed ook. Want behalve directe schade door bijvoorbeeld hoge energieprijzen kunnen er ook aanzienlijke indirecte economische effecten optreden, zo laten de berekeningen van RaboResearch zien. Beleidsmakers doen er volgens Erik-Jan van Harn en Hugo Erken dus goed aan om vaart te maken. Interviewer: Ester Barendregt.

Ondernemend naar Brede Welvaart (2): hoe kantelen we de keten?

In de podcastreeks ‘Ondernemend naar Brede Welvaart’ gaan Martje Fraaije en Sjoerd Hardeman in op de verhalen van ondernemers zelf in de transitie naar een duurzame en inclusieve economie. In deze tweede aflevering vertellen Bart van Straten van Van Straten Medical en Greencycle en Klaas Bakker van Cotap over de kansen en uitdagingen van circulair ondernemen binnen respectievelijk de zorg en de industrie. Waar Bart de operatiekamer van ziekenhuizen als goudmijn voor herbruikbare grondstoffen ziet, geeft Klaas het restafval van vloeren een nieuw leven. De uitdaging? Schaal creëren door de hele keten in beweging te krijgen.

Negatief sentiment over toekomst van Nederland hangt vooral samen met sociaaleconomische factoren

De meeste Nederlanders zijn negatief gestemd over de richting die Nederland opgaat. Mensen die negatiever gestemd zijn over de toekomst van ons land ervaren vaak ook een lagere brede welvaart. Toch vormen welvaartsverschillen langs gangbare regionale indelingen (provincies, stad en platteland, Randstad en daarbuiten) in het algemeen geen verklaring voor regionale verschillen in het sentiment. Onderzoekers Sjoerd Hardeman en Floris Jan Sander zien dat vooral de sociaaleconomische groep waartoe mensen behoren van belang is. Interviewer: Leontine Treur.

Ondernemend naar Brede Welvaart (1): voor centen en samenleving

In de podcastreeks ‘Ondernemend naar Brede Welvaart’ gaan Martje Fraaije en Sjoerd Hardeman in op de verhalen van ondernemers zelf in de transitie naar een duurzame en inclusieve economie. In deze eerste aflevering spreken we Dizzy Soederhuizen van Omefa en Adriaan Lieftinck van Mezt over hoe zij ondernemerschap met oog voor verduurzaming in de praktijk brengen. Waar familiebedrijf Omefa verduurzaming nadrukkelijk ziet als dé manier om kosten te besparen en opbrengsten te vergroten, neemt Mezt een prominent maatschappelijk vraagstuk als vertrekpunt voor de introductie van technologische innovatie.

Hoe kan Zuid-Holland de brede welvaart verbeteren?

In Zuid-Holland is de brede welvaart lager dan elders in het land. Hoe komt dat? Maar vooral, wat moet er gebeuren om de brede welvaart hier te verbeteren? Om deze vragen te beantwoorden, gaan Otto Raspe en Floris Jan Sander in gesprek met Judith Cok, Caspert van der Wel en Harry Wientjens.

Praten over geldzorgen is goed voor iedereen

Steeds meer Nederlanders maken zich zorgen over hun financiën. Toch praat nog lang niet iedereen gemakkelijk over persoonlijke geldzaken en financiële problemen met vrienden of familie. In deze aflevering bespreken Carlijn Prins en Otto Raspe dit taboe en leggen zij uit waarom praten over geldzorgen een eerste stap kan zijn op weg naar hulp.

Veel mensen verlaten de steden in de Randstad vanwege de hoge huizenprijzen

Steeds meer stedelingen uit de Randstad kopen de laatste jaren een huis op het platteland. Niet omdat de steden minder populair worden. Integendeel. Door de populariteit van de steden stegen de huizenprijzen zo snel, dat een koophuis daar voor veel mensen onbereikbaar is geworden. Veel van hen kiezen er daarom voor om de stad te verlaten. Carola de Groot en Rogier Aalders leggen in deze aflevering uit dat de coronapandemie hier waarschijnlijk weinig mee te maken heeft. Interviewer: Floris Jan Sander.

Kwetsbare groepen zien hun brede welvaart in 2022 flink dalen

De brede welvaart van Nederlanders daalde in 2022. Dat geldt in het bijzonder voor mensen met een laag inkomen, met een sociale huurwoning en/of zonder baan. De torenhoge inflatie raakt hen het hardst en zij kunnen steeds moeilijker in hun levensonderhoud voorzien. Naast deze financiële gevolgen zijn veel van hen ook minder gelukkig en minder tevreden met hun huis. Sjoerd Hardeman en Rogier Aalders leggen uit dat de verschillen tussen groepen mensen daardoor nóg groter worden dan ze al waren. Interviewer: Leontine Treur.

Nationale overheden en Brussel moeten samen energiecrisis te lijf

Europa bevindt zich in een energiecrisis. Ondanks de recente daling verwachten Stefan Groot en Erik-Jan van Harn dat de gasprijs de komende jaren erg hoog zal blijven. Sterker nog, een terugkeer naar de lage prijzen van weleer lijkt uitgesloten. Het spreekt voor zich dat overheden moeten ingrijpen om de meest kwetsbare huishoudens tegemoet te komen en essentiële industrieën binnen Europa te behouden. Maar brede compensatie voor de samenleving is onhoudbaar en zou op termijn leiden tot een hogere en mogelijk onbetaalbare rekening voor iedereen. Nationale overheden en Brussel moeten daarom samen optrekken om te bepalen welke industrie noodzakelijk is voor een strategisch autonoom Europa, om de energietransitie te versnellen en om de vraag naar energie te verminderen. Interview: Maartje Wijffelaars.

Waarom de brede welvaart in Zwolle hoger is dan in Amsterdam

Binnen Nederland bestaan grote verschillen in brede welvaart. Over het algemeen is de brede welvaart lager in steden en hoger in de gebieden daaromheen en in de meer landelijke regio’s. Maar de ene stad is de andere niet en ook tussen steden zien we daarom grote verschillen. Een goed voorbeeld is het verschil tussen Amsterdam en Zwolle. In deze aflevering gaan Otto Raspe en Floris Jan Sander in gesprek met Erik Versnel en Stefan Lohuis over de brede welvaart in beide steden.

Wat is de economische impact van een Europese boycot op Russische fossiele brandstoffen?

De economische impact van een EU-boycot op Russische fossiele brandstoffen is naar verwachting fors. Zowel voor Europa als voor Rusland. In deze aflevering bespreken Maartje Wijffelaars, Hugo Erken en Erik-Jan van Harn wat zij van een dergelijke boycot verwachten. Ook gaan zij in op de verstoorde toelevering van andere producten als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Deze aflevering is opgenomen op 26 mei, oftewel net voordat EU-leiders op 30 mei een akkoord bereikten over een gedeeltelijke boycot op de import van Russische olie. De nu aangekondigde boycot behelst effectief ongeveer 90 procent van de jaarlijkse Europese importen van Russische olie.

Bedrijven die inzetten op digitalisering zien omzet vaker groeien

Bedrijven die (zwaar) inzetten op digitalisering zien hun omzet vaker groeien dan bedrijven die dat niet doen. In Europees perspectief loopt Nederland hierin weliswaar ‘aardig voorop’, maar toch zegt slechts veertig procent van de Nederlandse bedrijven nadrukkelijk te kiezen voor digitalisering van hun bedrijfsvoering. Vooral in de informatie- en communicatiesector en de zakelijke dienstverlening staat digitalisering hoog op de agenda van bedrijven. In deze aflevering gaat Leontine Treur in gesprek met Sjoerd Hardeman, Mark van Kampen en Niels Snoep over de kansen die digitalisering biedt.

Is de yieldcurve een betrouwbare indicator om een recessie te voorspellen?

De financiële markten maken zich al weken zorgen over inversies van de Amerikaanse yieldcurve. In het verleden werden inversies namelijk vaak gevolgd door een recessie. Maar is de yieldcurve eigenlijk een betrouwbare indicator om recessies te voorspellen? En kunnen we nu op basis van de yieldcurve al concluderen dat er een recessie aankomt in de VS? In deze aflevering gaat Maartje Wijffelaars in gesprek met Philip Marey en op zoek naar antwoorden.

De transitie naar een duurzame en inclusieve economie stagneert

De transitie naar een duurzame en inclusieve economie lijkt te stagneren in ons land. Carlijn Prins, Sjoerd Hardeman en Jesse Groenewegen gaan over deze transitie in gesprek en concluderen onder meer dat bedrijven verduurzaming en positieve maatschappelijke impact integraal onderdeel van hun bedrijfsvoering zouden moeten maken.

Hoe Europa streeft naar strategische autonomie

De wereld houdt haar adem in terwijl Rusland en Oekraïne steeds dichter bij een gewapend conflict lijken te komen. Een achterliggend probleem bij deze huidige gespannen geopolitieke situatie is de rol van de Europese Unie en in het bijzonder haar gebrek aan strategische autonomie. In deze aflevering bespreken Ester Barendregt, Elwin de Groot en Teeuwe Mevissen dit concept, het Europese streven hiernaar en de problemen die de EU hierbij ondervindt.

Leegstaande winkels omvormen tot woonruimte kan helpen bij oplossen woningentekort

In Nederland staat ongeveer drie miljoen vierkante meter winkeloppervlakte leeg. Een deel van deze leegstand heeft meer potentie als woning dan als winkel en kan daarom beter worden getransformeerd. Dat is ook in het belang van het winkelgebied. Om hoeveel vierkante meter en potentiële woningen gaat het? En wat zijn de verschillen in het transformatiepotentieel binnen Nederland? Arjen Ouwehand en Rogier Aalders praten erover in deze aflevering. Interviewer: Sandra Koenraadt.

De toekomst van het thuiswerken

De coronapandemie heeft voor een enorme groei in het thuiswerken gezorgd. In maart 2020 verzocht de overheid mensen die konden thuiswerken dringend om dit ook daadwerkelijk te doen. Veel mensen zijn er sinds die tijd achter gekomen dat thuiswerken zowel voor- als nadelen heeft. In deze aflevering gaan Jesse Groenewegen en Sjoerd Hardeman in op de vraag in hoeverre, in welke sectoren en voor wie de thuiswerkeconomie ook na corona overeind blijft staan. Interviewer: Dahlia van de Wal.

Hoe gaat het nu met onze brede welvaart? Een update

Welvaart gaat over meer dan groei van het bruto binnenlands product (bbp). Nu het bbp weer uit het dal van de coronacrisis klimt, dient de vraag zich dan ook aan hoe het onze brede welvaart vergaat. Zijn de haarscheurtjes die we vorig jaar constateerden groter of kleiner geworden? En zien we tussen bevolkingsgroepen verschillen in de ontwikkeling van brede welvaart? Hoor het in deze podcast met Leontine Treur, Otto Raspe en Sjoerd Hardeman.

Hoe uniek is de huidige krapte op de arbeidsmarkt?

De snelle opmars van de Nederlandse economie uit de coronacrisis zorgt onder meer voor een bijzonder krappe arbeidsmarkt. Elke sector kent momenteel een zeer hoge vacaturegraad en de werkloosheid in ons land is laag. Hoe uniek is deze huidige krapte? Een podcast met Leontine Treur en Hugo Erken. Interviewer: Lize Nauta.

Hogere inflatie: wat is er aan de hand en met welke scenario's moeten we rekening houden?

Welke factoren dragen op dit moment bij aan een hogere inflatie? En is dat nu een tijdelijk of een structureel fenomeen? In deze podcast staat inflatie centraal en gaan Jan Lambregts, Hugo Erken en Kees de Schipper onder meer in op de invloed van hoge grondstoffen- en in het bijzonder energieprijzen, en de relatie met de arbeidsmarkt. Interviewer: Ester Barendregt.

Gasprijzen gaan door het dak: wat betekent dat voor onze economie?

De aardgasprijzen zijn in een paar maanden tijd met ruim 200 procent gestegen in Europa en met 150 procent in Azië. Als de gasprijzen op het huidige hoge niveau blijven, kunnen we een aanzienlijke stijging van de inflatie verwachten. In deze podcast staan Hugo Erken en Elwin de Groot uitgebreid stil bij de economische impact van de hoge gasprijzen. Interviewer: Maartje Wijffelaars.

Over de langdurige stagnatie van het beschikbaar inkomen

De ontwikkeling van het beschikbaar inkomen over de lange termijn is voer voor een vaak terugkerende discussie onder economen en in de media. In deze podcast staan Ester Barendregt en Menno Middeldorp stil bij deze discussies en gaan zij in op de langdurige stagnatie van het beschikbaar inkomen. Interviewer: Carlijn Prins.

Het EU Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) uitgelegd

De Europese Commissie heeft op 14 juli dertien beleidsmaatregelen gepresenteerd die de EU op schema moeten brengen om haar ambitieuze doelstellingen voor de reductie van broeikasgasemissies (BKG) te behalen. Het gaat om een reductie van 55 procent in 2030 ten opzichte van het niveau van 1990. Internationaal gezien is het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) het meest controversiële voorstel. Wat is dit en wat zijn de consequenties ervan? Hoor het in deze podcast met Alexandra Dumitru en Maartje Wijffelaars. Interviewer: Otto Raspe.

Klimaatbeleid ECB: van ‘Greed is good’ naar ‘Green is good’

Onlangs kondigde de voorzitter van de Europese Centrale Bank, Christine Lagarde, aan dat de ECB klimaatverandering voortaan meeneemt in haar monetaire beleid. Waarom doet zij dat? Wat zijn de gevolgen voor de economie en wat gaan wij daarvan merken? En wordt het klimaat hier eigenlijk mee geholpen? In deze podcast geven Alexandra Dumitru en Bas van Geffen antwoord op deze vragen. Interviewer: Hyung-Ja de Zeeuw.

Geopolitieke scenario’s voor 2030 en de betekenis voor de mondiale voedselketen

RaboResearch heeft onlangs een serie geopolitieke scenario’s voor 2030 ontwikkeld, waarbij is gekeken naar economische, financiële, militaire en culturele ontwikkelingen. In deze podcast praten Jan Lambregts en Justin van der Sluis over de betekenis van deze scenario’s voor de mondiale voedselketen in 2030. Interviewer: Ester Barendregt.

Wat gebeurt er met al dat extra coronaspaargeld?

Door de lockdownmaatregelen hebben huishoudens veel geld overgehouden. In Nederland is het geld dat zij op spaar- en betaalrekeningen stallen met 47 miljard toegenomen in het eerste jaar na het uitbreken van de coronacrisis. Dat is ruim twee keer zoveel als het jaar ervoor. Ook in de eurozone hebben huishoudens veel extra gespaard. Bij wie zit het geld en wat gaan ze ermee doen? Een podcast met Carlijn Prins en Elwin de Groot. Interviewer: Nic Vrieselaar.

Voor- en nadelen van coronasteun aan Nederlandse bedrijven

De coronapandemie noopte de Nederlandse overheid tot omvangrijke steunpakketten voor bedrijven. Daarmee wist zij de schade aan de economie te beperken. Maar hoe zag deze steun eruit en zitten er ook nadelen aan? Een podcast met Lize Nauta, Jesse Groenewegen en Wouter van Eijkelenburg. Interviewer: Sjoerd Hardeman.

De belofte van groene waterstof

Groene waterstof heeft de toekomst. Althans, zo lijkt het als je kijkt naar het aantal initiatieven op dit gebied in de wereld. Ook Nederland doet mee. Met onze ligging aan de Noordzee en de uitgebreide gasinfrastructuur en kennis lijken wij ideaal gepositioneerd om te profiteren van de toekomstige groene waterstofeconomie. Maar voor dat het zover is moet er eerst nog een aantal hordes worden genomen. Een podcast over de wondere wereld van groene waterstof met Hyung-Ja de Zeeuw. Interviewer: Otto Raspe.

Wat is brede welvaart en waar is deze het hoogst?

Wat is brede welvaart en waarom is het belangrijk om deze te meten? Waar in Nederland is zij het hoogst en in welke regio’s liggen de uitdagingen? En wat voor effecten heeft de coronacrisis op onze brede welvaart? Een podcast met Rogier Aalders en Sjoerd Hardeman. Interviewer: Ester Barendregt.

Overheid: investeer ons nu uit de crisis

Met gerichte overheidsinvesteringen in research & development (R&D, onderzoek en ontwikkeling), onderwijs en infrastructuur is het mogelijk de huidige schade aan de economie teniet te doen. En bovenal: sterker uit de crisis te komen. Een podcast met Hugo Erken, Frank van Es en Erik-Jan van Harn. Interview: Ester Barendregt.

Inflatie blijft op korte termijn beperkt

De inflatie in de eurozone bereikte begin dit jaar het hoogste niveau sinds de pandemie. Tijdens de pandemie was zelfs een tijdje sprake van deflatie. Maar de inflatie in ons land en de rest van de eurozone is momenteel nog steeds gematigd. In deze podcast vertelt Elwin de Groot over de inflatieontwikkelingen voor dit en volgend jaar. Interviewer: Maartje Wijffelaars.

Wat betekent de EU-China investeringsdeal voor Europa en Nederland?

Het investeringsverdrag tussen de EU en China zou op papier meer toegang voor EU-bedrijven moeten bieden tot China en een gelijker speelveld creëren. In de praktijk bestaat volgens Maartje Wijffelaars en Raphie Hayat het risico dat het een mislukking wordt voor de EU. En Lize Nauta legt uit wat het verdrag voor Nederland kan betekenen. Interviewer: Hugo Erken.

Coronacrisis splijtzwam voor transitie naar een nieuwe economie

Om competitief en relevant te blijven, zullen bedrijven mee moeten in de transitie naar een nieuwe economie. Deze is duurzaam en inclusief. Met nieuwe data hebben Daniël Poolen en Sjoerd Hardeman deze nieuwe economie gemeten. Wat blijkt? Het Nederlandse bedrijfsleven scoort maar net een voldoende: een 5,7. Er moeten dus nog bergen worden verzet. Interviewer: Otto Raspe.

Geopolitieke kansen en bedreigingen voor Nederland

De toenemende rol van geopolitiek in de economie brengt zowel bedreigingen als kansen met zich mee. Nederland heeft volgens Erik-Jan van Harn en Wouter van Eijkelenburg een goed uitgangspunt door zijn sterke concurrentiepositie maar ook kwetsbaarheden zoals de afhankelijkheid van bepaalde buitenlandse goederen en diensten. Interviewer: Maartje Wijffelaars.

Het hoe en waarom van digitaal centralebankgeld (CBDC)

Wereldwijd onderzoeken centrale banken de mogelijkheden van digitaal centralebankgeld (CBDC). Het is een complex onderwerp. Zo zijn de voordelen van CBDC niet altijd duidelijk en kunnen er ook nadelen aan zitten. Maar in een snel digitaliserende wereld is nietsdoen ook voor een centrale bank geen goede optie, aldus Wim Boonstra. Interviewer: Maartje Wijffelaars.

Verenigingsleven hangt samen met welzijn, maar staat onder druk door corona

Nederlanders die betrokken zijn bij een vereniging blijken tevredener met hun sociale leven en vinden de dingen die ze in hun leven doen meer de moeite waard. Maar tijdens de corona-lockdowns lijken ze zich volgens Carlijn Prins, Sjoerd Hardeman en Nic Vrieselaar juist eenzamer te voelen. Interviewer: Otto Raspe.

Loont duurzaam ondernemen?

Loont duurzaam ondernemen? In deze podcast kijken Ivo Hanssen, Daniël Poolen en Tijn Willems eerst naar het grote plaatje. Welke veranderingen en trends zien zij vanuit Europa en hoe vertaal je deze naar bedrijven in Nederland? Wat wordt bijvoorbeeld het effect van de Europese Green Deal en de Green Taxonomy? Verder gaan zij in op de koppeling tussen duurzaamheid, data en financiële producten. Interviewer: Max Christern.

Praten over financiële problemen doen we vooral met onze partner

Zo’n 39 procent van de Nederlanders tussen de 20 en 75 jaar zegt niet te praten met goede vrienden of familie bij financiële problemen of twijfels over geldzaken. Tegen hun partner zijn Nederlanders een stuk openhartiger. Dat geldzaken grotendeels binnenshuis blijven, kan volgens Carlijn Prins en Nic Vrieselaar snellere oplossingen bij financiële problemen in de weg staan. Interviewer: Leontine Treur.

Welke impact heeft corona op onze regio’s?

Nederland is meer dan de Randstad. Welke regio’s floreerden de afgelopen jaren en waarom? En welke impact heeft corona op onze regio’s, in krimp en vermindering van woon-werkverkeer door het thuiswerken? Je hoort het allemaal in deze economiepodcast met Frits Oevering en Otto Raspe.

De EU Taxonomie: een nieuwe groene taal voor bedrijven

De EU Taxonomie is een nieuwe groene taal die helpt duurzame investeringen te identificeren. Grote bedrijven binnen de EU zijn binnenkort verplicht te rapporteren welk deel van hun omzet en uitgaven hiermee in lijn zijn. Een podcast met Daniël Poolen. Interviewer: Karolina Ryszka.

Trump versus Biden: economische impact van tegenovergestelde beleidsagenda’s

Op 3 november gaan de Amerikanen naar de stembus om hun 46ste president te kiezen voor de komende vier jaar. Het beleid van Trump is vooral gericht op lagere belastingen, terwijl Biden de overheidsuitgaven en belastingen juist wil verhogen. In deze podcast belichten Hidde Sevinga en Michiel van der Veen de economische impact van deze tegenovergestelde beleidsagenda’s. Interviewer: Maartje Wijffelaars.

Wereldeconomie op de golven van onzekerheid

Lijkt de wereldeconomie haar dieptepunt te hebben bereikt of moet het ergste nog komen? De onzekerheden zijn in ieder geval groot en hangen volgens Hugo Erken en Raphie Hayat samen met de tweede en derde coronagolf, op de loer liggende negatieve effecten op arbeidsmarkt en productiviteit, en oplopende geopolitieke spanningen. Interviewer: Karolina Ryszka.