Leopold II

Luister ook De Franse Revolutie op VRT MAX.

Johan Op de Beeck brengt het stormachtige verhaal van de Franse Revolutie: van de bestorming van de Bastille in 1789 tot de bloeddorstige terreur.

10. De laatste jaren

Tijdens de laatste jaren van zijn koningschap verblijft Leopold nog het liefst Cap Ferrat. Daar verblijft hij niet alleen, maar in het gezelschap van de laatste grote liefde van zijn leven : Blanche Delacroix, een vrouw van eenvoudige komaf met wie hij had kennisgemaakt op de Wereldtentoonstelling van 1900 in Parijs. Ze gaat nu door het leven als 'la Baronne Vaughan', maar intieme kring noemt Leopold haar 'Très Belle'. En zij hem : 'Très Vieux'.

9. De Automobile Club de Belgique

In 1896 organiseert de nieuwe Automobile Club de Belgique in Spa de allereerste demonstratie van auto's. Dankzij deze prille industrie zal Leopold fortuinen maken. De vraag naar autobanden stijgt pijlsnel, en dus ook de vraag naar rubber. De methodes om aan rubberwinning te doen in Congo worden alsmaar driester. De Amerikaanse zwarte historicus en dominee George Washington Williams is geschokt door de brutale, soms bestiale behandeling van de bevolking. Leopold II komt in nauwe schoentjes.

8. Rubber en slaven

Samen met held Stanley neemt Leopold de hele Congolese situatie onder de loep. De hamvraag is hoe de Vrijstaat rendabel kan worden. Stanley wijst de vorst op het potentieel van rubber 'die je aan bijna elke boom vindt.' De rubberwinning wordt verdeeld onder concessiehouders wat snel tot wantoestanden leidt. Leopold legt het aan met slavenhandelaar Tippo Tip. In eigen land zijn de arbeidersmanifestaties voor het algemeen stemrecht verontrustend. De populariteit van de koning kent een dieptepunt.

7. Onrust en een seksschandaal

Leopold heeft kopzorgen. Inmiddels leven de Vlaamse boerenfamilies in grote armoede. Ze trekken massaal naar Frankrijk of emigreren naar Amerika. In Wallonië zorgt de industrialisering voor nieuwe jobs, maar de werkomstandigheden zijn er verschrikkelijk. Er breken opstanden uit en Leopold slaat ze neer. Sociale hervorming is niet aan hem besteed. Bovendien is er de schoolstrijd, en het feit dat Congo een geldverslindend monster is geworden. Het seksschandaal dat ook nog opduikt, deert hem niet.

6. Stanley!

Het is 1878 en Stanley lobbyt in Engeland om nog meer exploraties te kunnen maken in Congo. Zonder succes. De Engelsen zijn maar weinig onder de indruk van zijn prestaties. Voor Leopold is het dus het ideale moment om Stanley voor zijn kar te spannen. Een jaar later vertrekt hij naar Afrika voor zijn eerste missie in opdracht van Leopold. De instructies van de vorst laten niets aan de verbeelding over.

5. Een fraaie hoofdstad

Wanneer Leopold II in 1865 de troon besteeg, maakt hij de belofte om België ‘mooier en beter’ te maken. Onder zijn bestuur worden er 16 nieuwe parken en lanen aangelegd. Het wordt hem in dank afgenomen, want het Ter Kamerenbos wordt bijvoorbeeld een groot succes. Ook de overkoepeling van de Zenne en een brede ringweg rond Brussel behoren tot zijn moderniseringsplannen. Plantkunde is één van zijn hobby’s. Reden waarom hij de beroemde Koninklijke serres laat bouwen.

4. Diep verdriet

1869. Leopolds 9-jarige zoontje Elias wordt na een val in een vijver doodziek, en complicaties worden het kind fataal. Van nature al hard en kil, laat Leopold zich na dit verlies nog minder in met gevoelens. Hij wordt afstandelijk tegen zijn vrouw en kinderen, en Marie Henriette lijdt onder zijn nukkigheid. Het volgende jaar maakt de oorlogsdreiging tussen Pruisen en Frankrijk Leopold ongerust. Wanneer het gevaar wijkt, blijft Leopold er bij de regering op een algemene dienstplicht hameren.

3. Heimelijk en listig

Op 10 december 1865 overlijdt Leopold I. Zeven dagen later legt de 35-jarige Leopold II de eed af. Hij is onzeker wanneer hij voor het eerst zijn ministers moest voorzitten. Een paar maanden later valt daar niets meer te bespeuren. Heimelijk en listig, zo beschrijft Minister Vandepeereboom hem. Zijn vele buitenlandse expedities hebben zijn kolonisatieplannen intussen doen rijpen. Hij droomt van 'onuitputtelijke bronnen van rijkdom, door het exploiteren van de bodem en de volkeren.'

2. Grootse plannen

In 1853 wordt Prins Leopold senator van rechtswege. En hij ziet het groots. De grote Belgische steden hebben volgens hem alle belang bij nationale kunstprojecten, imposante architectuur en grote parken. Havens en spoorwegen moeten uitgebreid en voor zijn kolonisatieplannen richt hij discreet een persoonlijke studiekring op. Tot grote ergernis van zijn vader maakt gedraagt Leopold zich tijdens zijn zoveelste buitenlandse reis, naar Constantinopel, ronduit schandalig. Hij blijkt een dief te zijn.

1. Een klein tirannetje

Leopold I weet dat in zijn 9-jarige zoon een hooghartige, luie en zelfs donkere natuur schuilt. Om van hem een waardige troonopvolger te maken, onderwijst hij hem in ingewikkelde staatskwesties en zijn zoon toont zich op dit vlak gelukkig wel leergierig en slim. In 1853 trouwt de 18-jarige Leopold met aartshertogin Marie Henriëtte van Oostenrijk. Het is een goed uitgekiende zet op het vlak van huwelijkspolitiek maar privé een totale mismatch. De jonge hertog zoekt een nieuw levensdoel.

Leopold II - Trailer

Hij was ongeveer 1 m 90, daar is iedereen het over eens. Maar over al de rest zijn de meningen, op z'n zachts gezegd, enorm verdeeld. Meesterverteller Johan Op de Beeck brengt het hele verhaal in deze 10-delige serie.